Arama
Boğaz’ın aşı boyalı 5 yalısı
İstanbul'da, Boğaziçi'nin masmavi sularında kırmızı renkleriyle göze çarpan aşı boyalı yalıların tarihini biliyor musunuz? Mısırlı Yusuf Ziya Paşa Yalısı'na neden "Perili Köşk" dendiğini, Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı'nın bahçesinin neden meşhur olduğunu veya hangi yalının "Boğaz'daki Avrupalı" olarak anıldığını?
Mısırlı Yusuf Ziya Paşa Yalısı ya da Perili Köşk olarak bilinen yalının sahibi Yusuf Ziya Paşa'ydı. Paşa, yalıyı Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa ile aralarında rekabete yorulabilecek bir nedenle, Hıdiv Kasrı'ndan büyük olmasını istediği için yedi katlı kulesiyle birlikte on katlı yaptırmıştı.
Döneminin önemli tüccarlarından biri olan Yusuf Ziya Paşa, gemileriyle İtalya'dan Osmanlı'ya ticaret yapıyordu. Rumelihisarı'ndaki bu köşkün inşasına 1910'lu yıllarda başlandı.
1914 yılında Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla inşaatı yapan ustalar askere alındı, çalışmalar yarım kaldı.
O esnada paşanın ticaret gemilerinden ikisi batınca, paşa maddi sıkıntıya düştü hatta iflasın eşiğine geldi. Bu sebeple tamamlanamayan ve boş kalan ikinci ve üçüncü katlar yüzünden bina çevrede "Perili Köşk" diye anılmaya başlandı. Daha sonra köşkün imarı, mimar ve ustalar değil, kalfalar tarafından tamamlandı.
Köşk hakkında öyle hikâyeler uyduruldu ki tadilat ve tamirat sırasında dahi işçiler çalışırken çok defa paşanın karısının hayaletini gördüklerini iddia ediyorlardı.
Yusuf Ziya Paşa bir süre sonra Mısır'da vefat etti. Vasiyeti gereği köşkün kulesinin en üst katındaki taşlar sökülerek Mısır'a götürüldü ve bu taşlardan paşaya mezar yapıldı.
Kanlıca'daki bu üç katlı ahşap yalı, yanındaki minik müştemilat binasıyla beraber Boğaz'ın gözde yalılarından biridir.
Osmanlı gülü adı verilen aşı boyalı yalının ilk sahibi Asaf Paşa olduğundan "Asaf Paşa Yalısı" ismiyle de anılır. Lakin daha ziyade "Yedi-Sekiz Hasan Paşa Yalısı" ismi meşhur olmuştur.
Sultan Abdülaziz döneminde, karakol kumandanı olan Hasan Paşa, aslen Çorumluydu. Sultan Abdülaziz hal edilince Çorum'a dönmek zorunda kaldı. II. Abdülhamid padişah olunca amcası Sultan Abdülaziz'e sadakati sebebiyle onu Beşiktaş Muhafızı vazifesiyle İstanbul'a çağırdı.
Abdülhamid'i tahttan indirmek isteyen Ali Suavi'nin önderliğinde gerçekleştirilen Çırağan Baskını sırasında bütün adamlarıyla sarayı basan Hasan Paşa, darbenin önlenmesinde başarılı oldu.
Sultan Abdülhamid, Hasan Efendi'yi ihtilali engellediği için paşalık unvanıyla taltif etti. Hasan Paşa'dan sonra yalı, torunu Vedia Hanım'a kaldı. 2009 yılında yalıyı bir işadamı satın aldı.
İçinde antika eşyaların da bulunduğu Yedi-Sekiz Hasan Paşa Yalısı, Boğaziçi klasik yalı mimarisine uygun tarzdadır.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün ayaklarının dibinde Otağtepe'nin eteklerindeki aşı boyalı bu yalı, Boğaziçi'nin en göze çarpan yalılarından biridir.
Yalının ilk sahibi Osmanlı'nın son hekimbaşısı Salih Efendi'dir. Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz'in hekimbaşısı Salih Efendi, Sultan II. Mahmud zamanında açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin ilk mezunlarındandı.
Salih Efendi, başlangıçta saray hekimiyken, daha sonra Osmanlı'daki bütün tıbbi kurumların amiri oldu. Sağlık Bakanı statüsünde olan hekimbaşılık makamı kaldırılınca Salih Efendi de Osmanlı'nın son hekimbaşısı olarak tarih sayfalarındaki yerini aldı. Tıp eğitimin Türkçe yapılmasını sağladı ve tıp dilinin Türkçeleşmesi için gayret gösterdi.