Arama
Yirminci yüzyıla yaşanan 10 önemli olay
Bu cihan imparatorluğunun kalbi İstanbul'da atıyordu. Fakat son yüzyıl İstanbul için hiç kolay olmadı. Şehir, eğitim ve kültürel alanda gelişmelerinin yanında payitaht olmasının yanında hilafet merkezi gibi unvanlarını kaybetti. Siyasi önceliğini Ankara'ya devretti ama unutulmayı hiç kabullenmedi. İstanbul her taşı ve esri ile "gökten düşmüş bir mücevher". İşte sizler için yirminci yüzyıla damgasını vuran 10 olayı sizler için derledik.
Darülfünun'daki kadınlara mahsus dersler fenn-i terbiye, hıfzıssıhha-i umumiye ve nisaiye ile ilk tababetti. Ayrıca astronomi, ev idaresi ve iktisat, fen bilgisi, tarih ve hukuk-u nisvan okutuluyordu. Bu dersleri o zamanın Darülfünun hocaları vermekteydi.
Bu derslere gösterilen ilgi ve toplumda okumuş meslek sahibi kadın ihtiyacının artmış olması kadınlara mahsus derslerin düzenli ve devamlı hale dönüştürülmesi fikrini kuvvetlendirdi. 12 Eylül 1914'te İnas Darülfünun'u mevcut Darülfünun binasının sağ kısmında resmen faaliyete başladı. İnas Darülfünunu'nda mezun olan hanımlar kız liselerinde öğretmenliğe hak kazanıyorlardı.
İstanbul'da tramvay yapılması konusundaki ilk girişim, Vahdettin Engin'in belirttiğine göre, Maabir Meclisi üyesi Rüstem Bey'den gelmişse de tramvay inşaatı için gerekli imtiyazı almak Konstantin Karapo Efendi'ye kısmet olmuş, bununla ilgili mukavele de 30 Ağustos 1869'da imzalandı. Buna göre Azapkapı'dan başlayıp Galata, Tophane, Beşiktaş ve Ortaköy'e ulaşan birinci hat; Eminönü'nden başlayıp Babıali ve Divanyolu Caddesi'nden geçerek Aksaray'a kadar giden ikinci hat; Aksaray'dan Samatya ve Yedikule'ye ulaşan üçüncü hat ve yine Aksaray'dan Topkapı'ya varan dördüncü hat, Karapano Efendi'nin kurduğu İstanbul Tramvay Şirketi tarafından inşa edilip işletilecekti.
Dönemin şartlarında kadın erkek bir arada seyahat edilemediğinden kadınlar, kumaş bir kapıyla ikiye ayrılmış vagonların ön taraftarında bulunurdu. Bununla birlikte bütün yolcular karşılıklı iki koltuk üzerinde oturarak seyahat ederlerdi. Ayrıca tramvayın yol üzerindeki insanlara çarpmasını önlemesi için şirket "vardacı" denen görevliler istihdam etmişti. Bunlar ellerindeki boruyu öttürürken ara sırada "varda!" diye bağırarak arabanın önü sıra koşar, kalabalığı dağıtırdı.
İstanbul 1914 Şubat'ında elektrikli tramvayla tanıştı. Elektrikli tramvaylardan önce ise yaklaşık 42 yıl boyunca "atlı tramvaylar" kullanılıyordu. Şehremini vekili Bedri Bey'in 2 Şubat'ta açılışını yaptığı ilk elektrikli tramvay hattı Karaköy-Ortaköy arasında çalışıyordu. Aynı yıl Galata Köprüsü'nü de geçen elektrikli tramvay Silahtarağa Elektrik Santrali'nin hizmete girmesiyle daha da yaygınlaştı ve diğer hatlar da elektrikli hale getirildi. İstanbul'da elektrik hattının döşenmesinin tamamlanması ise Mart 1914 tarihindedir. 1914 sonunda şebeke uzunluğu 258.320 metre, indirici merkez sayısı 60, abone sayısı 2.055 idi. Sokak lambaları için ise 1920'nin gelmesi gerekiyordu.
Asırlardır usta-çırak ilişkisi içinde öğretilen geleneksel sanatlar ilk defa İstanbul'da açılan bir okulda öğretilmeye başlandı.
Geleneksel sanatlar ilk defa 31 Mayıs 1915'te Şeyhülislam Ürgüplü Hayri Efendi'nin gayretleriyle bir okulda öğretilmeye başlandı. Okulun adı Medresetü'l Hattatin'di. Medrese Babıali Caddesi'nde Yusuf Efendi Sıbyan Mektebi'nde Evkaf-ı İslamiye Müzesi'ne bağlı olarak faaliyete geçti. Bugün MEB kitap satış bürosu olarak kullanılan medrese hat, tezhip, ebru gibi sanatlar öğretiliyordu. İsmail Hakkı Antunbezer, Kamil Akdik, Hulusi Yazgan, Nuri Korman gibi dönemin ünlü hattatları burada hocalık yaptı. Bu medresede Macid Ayral Necmeddin Okyay, Halim Özyazıcı gibi önemli hattatlar yetişti.