Türk savunma sanayisinin öncüsü: Nuri Killigil Paşa
Yerli ve milli silah sanayisinin temellerini atan Nuri Killigil Paşa'nın vefatının üzerinden tam 76 yıl geçti. Nuri Paşa, Bakü'yü Ermeni çeteleri ve Bolşevik birliklerinden kurtardı ve Türk savunma sanayisi tarihinde önemli bir yeri olan ilk yerli silah sanayini kurdu. Bugün Nuri Paşa'nın mirası, hem Azerbaycan'da hem Türkiye'de yaşatılıyor.
Önceki Resimler için Tıklayınız
◼ Nuri Paşa, henüz 28 yaşındayken dönemin harbiye nazırı olan ağabeyi Enver Paşa'nın talimatıyla 12 bin kişilik Kafkas İslam Ordusu'nun başına geçerek Bakü'yü kurtardı.
◼ Cumhuriyet döneminde ise kurduğu fabrikalarla Türk savunma sanayisinin öncüleri arasında yer aldı.
Kafkas İslam Ordusu komutanı: Killigil Paşa
◼ Azerbaycan ve Dağıstan'ın Osmanlı'dan yardım talep etmesi üzerine Enver Paşa'nın emriyle kurulan Kafkas İslam Ordusu'nun komutanlığına Nuri Killigil Paşa getirildi. Bu ordu, yaklaşık 12.000 askerden oluşuyordu.
◼ Paşa, Azerbaycan harekatı kapsamında Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir'i, Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizledi. 15 Eylül 1918 yılında Kafkas İslam Ordusu, Bakü'yü kurtardı ve bu zaferi için 1.130 şehit verdi.
◼ O günden beri Nuri Paşa, "Bakü Fatihi" olarak anıldı ve zafer sonrası Azerbaycan halkı tarafından büyük bir coşkuyla karşılandı. Hatta Paşa, Tezepir Camisi'nde minbere çıkarak halka hitap etti.
◼ Bugün bu minber, "Nuri Paşa Minberi" olarak anılarak korunmaktadır ve Paşa'nın Gence'de konakladığı ev müze olarak ziyaret edilmektedir.
◼ Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasının sonra Kafkas İslam Ordusu Bakü'yü terk etmek zorunda kalırken Nuri Paşa, İngilizler tarafından Batum'da tutuklandı.
◼ 8 Ağustos 1919'de Nuri Killigil, Kafkasyalılar'ın yardımıyla hapisten kaçmayı başardı. Akabinde milli mücadeleye destek vermek amacıyla Anadolu'ya geçti ve başarılarından ötürü 1929'da İstiklal Madalyası ile onurlandırıldı.
Savunma sanayiine yerli ve milli katkıları
◼ 1921 yılında Nuri Paşa, Berlin'e gitti. Burada çinicilik üzerine eğitim aldı ve daha sonra 1924 senesinde İstanbul'a döndü. Geldiği gibi Paşa, Kütahya Çinicilik Anonim Şirketi'ni kurdu.
◼ Aynı zamanda askerlik tutkusunu ve ülkesine hizmet etme arzusunu içinden atamadığını anlayan Nuri Paşa, fabrikasını devrederek savunma sanayisine yöneldi.
➡ Nuri Paşa, 1933 yılında İstanbul Zeytinburnu'nda bir demir eşya fabrikası kurdu. Burada metal eşya üretimine başladı. Bununla birlikte silah, tapa ve mermi üretimine yönelmekle kalmadı, 1940'lı yıllarda fabrikasını Sütlüce'ye taşıyarak Türkiye'nin ilk özel savunma şirketini kurdu. Bunun içerisinde top, havan, uçaksavar mermileri, uçak bombaları, matara, gaz maskesi, çelik başlık ve çeşitli mühimmatlar üretti.
RESULULLAH'IN AHLAKI VE ŞAHSİYETİ
