Arama
Özel dosya: Osmanlı'nın İstanbul'da bilinen ilk şehitliği
Rumeli Hisarı'nın inşası sürecinde Bizans içine gerçekleştirilen akınlarda şehit olan askerlerin defnedildiği Nafi Baba Tekkesi haziresi, Osmanlı'nın İstanbul'da bilinen ilk şehitliğidir. "Şüheda Kuyusu" olarak bilinen bölge günümüzde Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs sınırları içerisinde bulunuyor. Muhtelif dönemlerde öne çıkan bir mekan olan Nafi Baba Tekkesi'ni ve Osmanlıların İstanbul'daki ilk şehitliğini sizler için araştırdık.
◼ Miladi 1453'te Sultan II. Mehmed'in emriyle akıncı ve serdengeçtilerden oluşan Osmanlı'nın öncü kuvvetlerinden bir grup asker, inşa aşamasındaki Rumeli Hisarı'na paralel olarak uzanan Bizans'ın içlerine doğru ilerlemeye başlar. Ancak bu askerlerin bir kısmı Rumeli Hisarı'nın üst taraflarında şehit düşer.
🔹 Burada medfun olan şehitlerin adı bilinmemekle birlikte üzerine sülüs hattıyla "Haza makâm-ı şüheda 855 sene" yazılan bir mezar taşı bulunmaktadır.
◼ "Şüheda Taşı" olarak adlandırılan bu mezar taşı, Boğaziçi Üniversitesi tarafından Kültür Mirası Müzesi'nde muhafaza edilmektedir.
🔹 Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümü emekli profesörü Günay Kut ile yine Boğaziçi Üniversitesi Tarih bölümü profesörlerinden Edhem Eldem Rumelihisarı Şehitlik Dergâhı Mezar Taşları adını verdikleri bir kitap telif ederler. Bu kitapta dergâh haziresinde pek çok önemli zatın medfun olduğu zikredilir.
Mehmed Abdünnâfi Baba
◼ Mehmed Abdünnâfi Baba 1834 yılında Şehitlik Tekkesi'nde dünyaya gelir. Batı düşüncesi ve yaşam tarzına olan yakınlığıyla geleneksel şeyhliğin dışına çıkar. Arapça ve Farsça okuryazarlığının yanı sıra İngilizce ve Fransızca da bilmektedir.
🔹 Besim Atalay, inkılaptan önce Bektaşîliğin son temsilcisi olan Nâfi Baba'nın din ve ahlâk sistemine "riayet eden ıslahat yanlısı bir düşünür" olduğunu söyler.
Bedrettin Efendi
◼ Dergâhın kurucusu Hacı Bayram Velî'nin halifelerinden biri olan Bedrettin Efendi'dir. İlkin Bayramî olan Şeyh Bedreddin, Nafi Baba sülalesinin bilinen ilk ceddi olup Peygamber Efendimiz'in (SAV) torunu Hz. Hüseyin'in (RA) soyundan gelmektedir.
🔹 Bedreddin Efendi'nin Fatih Sultan Mehmed'in hocası Akşemseddin'in de arkadaşı olduğu bazı dönem eserlerinde geçmektedir.
◼ Bedrettin Efendi'nin soyundan gelenler dergâhın faaliyetlerini sürdürür. Ancak dergâh asıl ününe Abdünnâfi Baba'nın postnişinliği zamanında kavuşur.
🔹 Sultan II. Mehmed fetihten önceki ilk Otağ-ı Hümayun'u buraya kurdurur. Fetih müjdesine erebilmek için ilk dualar burada yapıldığı için bahsi geçen mahal "Dua Meydanı" olarak anılır.
Postnişin ne demek?
Farsçada post anlamına gelen "pûst" ile oturan anlamındaki "nişîn" kelimelerinin birleşmesiyle oluşup "bir tekkede şeyhlik makamına geçen kimseyi ifade etmek" için kullanılır.