Seddülbahir Kalesi: Çanakkale Boğazı'nın gazi muhafızı
Çanakkale Muharebeleri'nde ilk şehitlerin verildiği yer, tarihi Gelibolu Yarımadası'nda bulunan Seddülbahir Kalesi'dir. Bu yapı, Çanakkale Boğazı'nın güvenliğinde kritik yol oynamıştır. Boğazın "Gazi Muhafızı" olarak anılan kale, 1659'da Sultan 4. Mehmed'in annesi Hatice Turhan Sultan tarafından inşa ettirilmiş. İşte, tüm detaylarıyla Seddülbahir Kalesi...
Önceki Resimler için Tıklayınız
🔹 Evliya Çelebi, kalenin mimarı için işlerin yürütülmesinden sorumlu Ankebud Ahmed Paşa'nın ismini vermektedir. Naima ise İstanbul'dan gönderilen saray mimarlarından bahsetmekte; ancak isim vermemektedir.
🔹 Hatice Turhan Sultan'ın kaleleri inşa edilirken saraydaki baş mimarın Mustafa Ağa olduğu göz önünde bulundurularak mimarının Mustafa Ağa olduğu varsayımları hakimdir.
🔹 Seddülbahir Kalesi, Çanakkale Muharebeleri esnasında 12 adet top ile savunmaya katılmıştır. 3 Kasım 1914 tarihinde müttefikler tarafından bombalanmış olup bu saldırı ile tarafımız ilk şehitlerini vermiştir. Şehitlerimiz ise kalenin kuzeydoğu duvarına bitişik kabristana defnedilmiştir.
🔹 Sonraki süreçte ise Birleşik Filo, boğazın giriş tarafında savunmayı yok etmek adına 19 Şubat 1915 ve 25 Şubat 1915 tarihlerinde kaleyi tekrar hedef almıştır.
🔹 Bu saldırılar ile düşmanlar tarafından Seddülbahir Kalesi, etkisiz hale getirilmiştir. 26 Nisan 1915 tarihinde İngilizler tarafından; 27 Nisan 1915 tarihi itibariyle de Fransızlar tarafından ele geçirilmiştir.
🔹 Kale, 8 ay süresince Fransız birliklerinin genel karargahı olarak kullanılmış. Seddülbahir Kalesi, Çanakkale Savaşı'nın kazanılmasından sonra özgürlüğüne kavuşmuştur.
🔹 18. yüzyılda da boğazdaki kale inşaları devam etmiştir. Daha sonra; Çamburnu, Mecidiye, Nara, Bigalı kaleleri bölgeye eklenmiştir. Gelibolu Kalesi'nin ise inşa tarihi net olarak bilinmese de Osmanlı döneminde pek çok onarımdan geçtiği bilinmekte.
🔹Seddülbahir Kalesi, Gelibolu Yarımadası'nın güney ucunda, Çanakkale Boğazı'nın sona erip Ege Denizi'nin başladığı bölümde, Ertuğrul ve Morto koyları arasında yer alır.
🔹 Seddülbahir Kalesi, kademeli bir plan ile birlikte asimetrik bir tarza sahiptir. Yapının dikdörtgen bir şekilde tasarlandığı gözlemlenir.
🔹 Günümüzde kalenin içinde herhangi bir yapı bulunmuyor. Özet olarak bu tarihi yapı, I. Dünya Savaşı zamanında ciddi tahribata uğramış ve büyük ölçüde yıkılmıştır.
