Arama
Mimar Sinan’ın az bilinen 15 eseri
Mimar Sinan, Osmanlı mimarisinin klasik çağını kurup imparatorluğa özgü bir mimari kimlik oluşturdu. Peki, Mimar Sinan'ın eserlerindeki yakaladığı uyumun, Osmanlı mimarisinin "doruk noktası" olduğunu biliyor muydunuz? Sizler için, sadece yaşadığı dönemi değiştirmekle kalmayıp vizyonu ve dehasıyla çağlar ötesine ulaşan Mimar Sinan'dan az bilinen 15 eseri derledik.
Sultan Süleyman'ın hasekisi Hürrem Sultan, siyasi hırslar, saray entrikaları ve iktidar kavgalarından doğam olumsuz imajını yaptırdığı çok sayıda vakıf eseri ile düzeltmeyi hedeflemişti. Cömert vakıflarla desteklenen eşi görülmemiş sayıda hayır hizmeti onu halka yaklaştırıyordu. Bu hamam da Osmanlı'da Hanım sultanların hamam yaptırma geleneğini sürdüren Hürrem Sultan'ın hayrat ve hasenatının dikkat çeken örneklerinden biridir.
Osmanlı gündelik hayatında büyük yer tutan hamamlar özellikle kadınların günlük sosyal yaşantısının ve eğlencelerinin önemli bir parçasıdır. Hamam, yıkanma ihtiyacını karşılamasının yanı sıra sefa aracı ya da gelin hamamı, loğusa hamamı, bebeğin kırk hamamı gibi özel etkinliklerin de mekânıdır. Bu nedenle hanım sultanların özellikle kadınların hayatında büyük yer tutan hamamlar yaptırması önem taşımış ve bu hizmet onları halkla yakınlaştırmıştır.
Bu olay İstanbul'daki tarihi eser kaybı nedenleri arasında depremler ve yangınlar kadar bilinçsiz imar hareketlerinin de sayılması gerektiğini gösteren olayların yalnızca bir tanesidir. Tabiri caizse resmi yıkımlar, kentin sözde modernleştirilmesini amaçlayan hareketler, kentsel dönüşüm projeleri, tarihi eserlerin devlet eliyle yok edilmesine yol açar ve 19. yüzyılın başından bu yana, en fazla tarihi eser yöneticiler ve devlet kurumları eliyle yıkılır.
Sinan'ın camilerini, hamamlarını, mescitlerini de kapsayan pek çok tarihi eser bu imar hareketiyle ortadan kaldırılır. Haseki Hürrem Hamamı bugün yerindeyse bunu Said Paşa'nın ve Eski Eserler Cemiyeti'nin itirazına borçlu olduğumuzu söyleyebiliriz.
Sinan, erken Osmanlı ulucamileri tarzında altı kubbeli yaptığı bu camiyi 1573'te tamamlar. Evliya Çelebi, cami için bu yerin seçilmesinde Sultan Süleyman'ın yeni mahaller oluşturma arzusunun rol oynadığını söyler. Bu cami, Sinan'ın alışılmadık ayrıntılıyla dikkat çeken yapılarından biridir. Mimarbaşı bu camide arkaik bir plan tipini, altı kubbesiyle Anadolu'da Osmanlı öncesine dayanan ulucami şemasını geliştirmiş ve inceltmiştir.
Büyükçekmece ilçesi, Yakuplu beldesinde yer alan yapı Sinan'ın İstanbul'da inşa ettiği az sayıda köprüden biridir. Köprü ne yazık ki günümüzde E-5 Karayolu Kumcular kavşağında hapsolmuştur.
Kapıağası Köprüsü olarak da bilinen yapı Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri arasındaki Haramidere üzerine inşa edildi.
69 metre uzunluğundaki, üç büyük, iki küçük gözlü taş köprünün kesin inşa tarihi bilinmemekle birlikte, yapımından bugüne geçen sürenin beş yüzyıla yaklaştığını söylemek hatalı olmaz.
Büyükçekmece ile Mimarsinan beldesini birbirine bağlayan köprünün bânisi Sultan Süleyman'dır. Bu köprü Sinan'ın imzasını attığı bilinen tek anıt ve mimarbaşı ile Sultan Süleyman'ı bir araya getiren son eserdir.
Sinan, Büyükçekmece Gölü ile Marmara Denizi arasındaki geçit üzerinde yer alan köprünün yapımına sultan Süleyman Zigetvar seferine çıkmadan hemen önce başlar ve sultanın bu köprüyü yaptırmaya nasıl karar verdiğini Tezkiretü'l Bünyan'da Sâî Çelebi'nin aktarımıyla şöyle anlatır:
"Bir sabah yine o kara ve denizlerin sultanı, ünü dünyayı saran, bütün yaratıkların Süleymanı, sultan oğlu sultan, Sultan Süleyman Han, İstanbul şehrinin çevresinde gezintiye çıkarken yolları Büyükçekmece'ye düşmüştü. Geçitten gemiler ile geçmekte olan halkın çektiği eziyet ve sıkıntıya şahit oldu. Eskiden burada bulunan köprünün denizin dalgaları ile harap olduğunu ve yıkıldığını bildiği için yine aynı yerde bir yüce köprü yapılmasına niyetlenerek, Müslümanlara karşı olan şefkat duygularını dile getirmek amacını güttü."