İstanbul'un devletli güzergahı: Divanyolu
Tarih boyunca dünyanın en gözde şehirlerinden biri olan İstanbul; sokakları, caddeleri, cami ve külliye gibi yapılarıyla kadim bir medeniyeti temsil eder. Bu güzide şehrin ana simgelerinden biri olan Divanyolu Caddesi, Ayasofya'dan başlayarak Beyazıt'a kadar uzanan önemli bir güzergahtır. Osmanlı İmparatorluğu'nda protokol yolu olarak kullanılan cadde, anıt niteliği taşıyan tarihi yapıları ile de dikkat çeker.
Önceki Resimler için Tıklayınız
KÖPRÜLÜ MEHMED PAŞA KÜLLİYESİ
🔸 Divanyolu ile Peykhane Sokağı'nın köşesinde yer alan külliye, IV. Mehmed döneminin sadrazamlarından Köprülü Mehmed Paşa tarafından yaptırılır. Oğlu Fazıl Ahmed Paşa'nın eklediği ilaveler ile son şeklini alan külliye, dershane, mescit, medrese odaları, çeşme, türbe ve sebilden oluşur.
🔸 Yapının hem Divanyolu Caddesi üzerinden hem de medrese avlusundan olmak üzere iki girişi bulunur. Darülkurra olarak inşa edildiği düşünülen yapı, günümüzde mescit olarak kullanılır.
Darülkurra nedir?
Kur'an-ı Kerim öğretilen ve hafız yetiştirilen mekteplerin, kıraat talimi yapılan medrese veya bölümlerin genel adıdır.
ATİK ALİ PAŞA KÜLLİYESİ
🔸 Sedefçiler olarak da bilinen caminin banisi, II. Bayezid Devri'nin en önemli devlet adamlarından olan Atik Ali Paşa'dır. Divanyolu'nun merkezinde olan yapı, kaynaklara göre Roma İmparatoru Konstantin'in kendi adını taşıyan forumun orta noktasıdır.
🔸 Cami, medrese, kervansaray, imaret ve bunlara gelir getirecek dükkanların yer aldığı külliyenin on altı hücreli medresesinden bugüne on ikisi kalmıştır. Külliyenin imaret kısmı ise cami ile Çemberlitaş arasında uzanır.
KOCA SİNAN PAŞA KÜLLİYESİ
🔸 Divanyolu Caddesi üzerinde Atik Ali Paşa Camii ile Çorlulu Ali Paşa Medresesi arasında uzanan Külliyenin banisi, "Yemen Fatihi" ve "Tunus Fatihi" gibi unvanlar ile anılan Sinan Paşa'dır. Mimarı Davud Ağa olan yapıda sebil, türbe ve medrese de bulunur.
🔸 En çok sadarete gelen vezirlerden biri olan Sinan Paşa, bu görevi tam beş kez ifa eder ve siyasi açıdan mahir bir isimdir. Son sadareti sırasında vefat eden Paşa, sağlığında yaptırdığı bu külliyenin türbesine defnedilir.
Sadaret nedir?
Osmanlı'da devlet idaresinin padişah vekili olarak önde gelen sorumlusu, başvezirin unvanıdır.
ÇORLULU ALİ PAŞA KÜLLİYESİ
🔸 Külliyenin banisi, 1706-1710 tarihleri arasında III. Ahmed'e sadrazamlık yapan Silahtar Ali Paşa'dır. Aslen Çorlulu olan Paşa'nın külliyesi, Yeniçeriler Caddesi üzerinde bulunan Çarşıkapı semtindedir.
🔸 Cami, tekke, medrese, kütüphane ve hazireden oluşan külliye, Ali Paşa'nın sadareti döneminde tamamlanır. İki girişi bulunan yapının tekke girişi Çarşıkapı, medrese girişi ise Çemberlitaş tarafındadır.
MERZİFONLU KARA MUSTAFA PAŞA KÜLLİYESİ
🔸 Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın 1683 yılından önce inşasına başlattığı külliye, Sadrazam'ın ölümü üzerine oğlu Ali Bey tarafından 1690'da Mimar Hamdi'ye tamamlatılır. Yapı, darülhadis medresesi, sıbyan mektebi ve sebil gibi birimlerden oluşur.
🔸 Divanyolu'na bakan kısmında külliyeye ait dükkanlar yer alırken ilerleyen süreçte bu yapılar tramvay yolu üzerinde olması nedeniyle yıktırılır. Caddeye bakan sebil ve zamanla oluşan hazire de külliyenin yan tarafına taşınır. Medrese ve sıbyan mektebi ise halen ayaktadır.
