Geçmişten günümüze sahra hastaneleri
Ülkemizde yaşanan Pazarcık ve Elbistan merkezli depremlerde nice canlarımızı yitirdik. Birçoğu ise yaralı olarak enkazdan kurtarıldı. Yıkılan ve zarar gören binalar arasında hastaneler de bulunuyordu. Bu yüzden hızlı ve ilk elden yardım için sahra hastaneleri kuruldu. Peki, sahra hastanesi ne demek? Sahra hastanesi ilk ne zaman ortaya çıktı? Ülkemizin zor zamanında hangi devletler sahra hastaneleri gönderdi?
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE HASTANE
🔸 Dünyadaki sağlık hizmetleri, ilk insanın var olmasıyla beraber başlar. Vahşi doğanın insanlara mecbur kıldığı bazı bitkisel tedavi yöntemleri sayesinde gelişmiştir.
🔸 Sağlık merkezlerinden önce, dünyanın birçok noktasında hastaların tedavisi için bitkisel yöntemler yani fitoterapi tercih edilmiştir.
🔸 Bitki, sıcak su, toprak gibi kaynaklar kullanılarak, yaraların iyileşmesine, ağrıların ise geçirilmesi çalışılmıştır.
Fitoterapi nedir?
Tıbbi ve aromatik bitkilerin çeşitli kısımlarını, alg, mantar ve likenleri, bitkilerin salgıladığı zamk, balzam, reçine gibi eksüdatları, ekstreleri, uçucu yağları, mumlar ve sabit yağları hammadde olarak kullanarak çeşitli formlarda hazırlanan bitkisel ilaçlarla sağlığı korumak, hastalıklardan korunmak, hastalıkları iyileştirmek veya tedaviye yardımcı olmaktır.
İslam uygarlığında temelleri atılan 'ilk hastanelere' dair bilinmeyenler
ASR-I SAADET'TE HASTANELER
🔸 Kayıtlara göre, "hastane" kavramı ilk olarak, Asr-ı Saadet'te Hendek Savaşı'ndan sonra kullanılmıştır.
🔸 Hendek Savaşı'nda, ensarın (Medine'nin yerli Müslüman halkı) ileri gelenlerinden, Evs kabilesinin reisi Sa'd Bin Muaz (RA), Kureyşli müşriklerin attığı ok ile kolundan yaralanır. Hz. Peygamber (SAV) ise onu yakından takip etmek ve yarasının durumunu izlemek için mescidin yanındaki seyyar çadır hastahaneye yatırılmasını ister.
🔸 Böylece Mekke ve Medine'de ilk hastane, çadır olarak kurulmuş, bu da ilk sahra hastanesi olarak da kabul edilmiştir.
🔸 Çadırda Rufeyde binti Sa'd el-Ensariye adında bir kadın tabip olduğu ve İslam tıp tarihinde ilk seyyar sahra hastahanesini kurduğu bilinir. Bundan dolayı da kaynaklarda seyyar hastaneye "Rufeyde'nin çadırı" adının verildiği kaydedilmiştir.
EMEVİLER DÖNEMİNDE HASTANELER
🔸 Dört Halife Devri'nde ve onu izleyen Emeviler Dönemi'nde de ihtiyaçların giderek artmasıyla savaşlarda seyyar çadır hastaneleri kayıtlara geçer.
🔸 Emevilerde iç karışıklıklardan dolayı çıkan olaylardan sonra 706 yılında ilk defa Dımaşk'ta, büyük bir hastahane kurulmuştur.
MEZAPOTAMYA'DA HASTANE KURAN MEDENİYETLER
🔸 Dünyada eski medeniyetlerin kendini göstermesi ile hastane faaliyetleri başlamış olur. Öncelikle Mezapotamya topraklarında, hastalanan insanlar üzerinde "tedavi" çalışmaları yapılmıştır.
🔸 Tatabet, Sümerler ile kurulmaya başlanmış ve yazının bulunmasıyla kayıtlara geçmiştir. Sümerlilerde ise sağlık hizmetleri, din adamları yoluyla yürütülmüştür.
Tababet nedir?
Arapça "tbb" kökünden türemiş ve "hekimlik mesleği" anlamına gelmektedir.
