Fuat Sezgin’in mirası İslam’da Bilim ve Teknik bir tık uzağınızda!
Fuat Sezgin, İslam Bilim Tarihine yaptığı katkılarla, adını tarihe altın harflerle yazdıran bir isim. Dünyada bilim tarihçiliğinin sayılı isimlerinden biri olan Prof. Dr. Fuat Sezgin, Batı'nın Rönesans ninnilerine son vererek İslam uygarlığı hakkındaki pek çok gerçeği gün yüzüne çıkarmış; medeniyetin asıl temellerinin bilim ile uğraşan Müslüman alimler tarafından atıldığını kanıtlamıştı. Daha önce hiç yapılmayan bir işe imza atarak İslam Bilim Tarihi üzerine 17 ciltlik bir eser kaleme almış ve tüm ömrünü bu eserin geliştirilmesine adamıştı. Müellifi olduğu İslam'da Bilim ve Teknik adlı beş ciltlik eseri de Fuat Sezgin'in bu çalışmalarının bir mirası. Bu eser TÜBA tarafından ücretsiz olarak internet üzerinden erişime açıldı.
Fuat Sezgin, bilim tarihçiliğinin en saygın isimlerinden biriydi. İslam Bilim Tarihi üzerine yaptığı çalışmaları adını duyurmuş, tüm dünyada bilim açısından doğru kabul edilen pek çok gerçeği gün yüzüne çıkarmış, medeniyetin asıl temellerinin İslam uygarlığında atıldığını kanıtlamıştı.
Bilim tarihini neredeyse baştan yazan Prof. Dr. Fuat Sezgin'in İslam dünyasındaki gelişmeleri Batı ile mukayeseli ele aldığı İslam'da Bilim ve Teknik eseri TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) tarafından ücretsiz erişime açıldı.
Fuat Sezgin, 1943'te İstanbul'a gelmiş ve İstanbul Üniversitesi Şarkiyat Araştırmaları Enstitüsü'nde alanında en tanınmış uzmanlardan Alman şarkiyatçı Helmut Ritter'in öğrencisi olmuştu.
Fuat Sezgin'in matematiğe olan merakı, Helmut Ritter'in etkisi ile Şarkiyat'a yönelmişti. Ritter'le çalışmaya başladıktan sonra çalışma düzeni tamamen değişmiş; 13-14 saat olan çalışma süresini 17 saate çıkarmıştı.
Prof. Dr. Fuat Sezgin'in öğrenciliği döneminde İstanbul Üniversitesi'nde bilim tarihi yoktu. Sezgin, hocası Ritter'in "Matematiği bırakma" tavsiyesi üzerine matematik bölümüne giderek ders alıyordu. Helmut Ritter'in Harizmî, Ebu'l-Vefa Buzcanî, İbn Heysem, Birunî gibi ünlü âlimlerin isimlerini sayması üzerine Fuat Sezgin oldukça etkilenmişti.
Sezgin, o anda düşündüklerini geçtiğimiz yıllarda şu sözlerle dile getirmişti: "Bu isimler benim hiç bilmediğim, hatta duymadığım isimlerdi. Dehşete düştüm. Hocam halimi görünce: "Bunlar ve daha pek çok isim büyük âlimlerdi ve daha sonraki Avrupalı âlimlerle aynı seviyedeydiler; hatta yer yer onlardan da üstündüler" diye açıkladı. Bu konuşmadan sonra da bilim tarihi yapmaya karar verdim."
Şarkiyat ve bilim tarihine olan ilgisine ışık tutan ve ona yol gösteren Helmutt Ritter, Fuat Sezgin'e kaynağından araştırma yapabilmesi için Arapça öğrenmesini tavsiye etmişti. Sezgin o günlerde eve kapanmış ve 6 ay boyunca Arapça öğrenmek için çalışmıştı.
Babasından kalan Taberî Tefsiri'ni okumaya başlayan Sezgin, "Hepsini anlamasam da ısrarla okuyor, Türkçe Kur'an tefsirleriyle karşılaştırıyordum. Bu şekilde, gece gündüz 6 ay içinde 30 cildi okudum" diyordu. Kısa zamanda Arapça'yı öğrenen Sezgin, sonbaharda okula gittiğinde hocası Ritter'in "Hayatta bir lisanı bu kadar süratle bu kadar iyi öğrenen bir insan görmedim" dediğini aktarmıştı.
Fuat Sezgin, doktora tezini "Buhari'nin Kaynakları" başlıklı eseriyle tamamlamış, bu çalışmasıyla hadis kaynağı olarak İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan Buhari'nin, bilinenin aksine sözlü kaynaklara değil yazılı kaynaklara dayandığı tezini ortaya atmıştı.
Prof. Dr. Fuat Sezgin'in bu çalışması, El-Buhârî'nin yazılı kaynakları kullandığını ortaya koyarak, daha önce akademisyenlerin ve muhaddislerin mecmualarının sadece sözlü geleneğe dayandıklarına dair tezlerinin yanlış olduğunu kanıtlamıştı.
