Arama

Fuat Sezgin, Buhârî ile ilgili bilinmeyen bir gerçeği ortaya çıkardı

İslam Bilim Tarihine yaptığı katkılarla, adını tarihe altın harflerle yazdıran Prof. Dr. Fuat Sezgin, 94 yaşında hayata gözlerini yumdu. Yaptığı çalışmalarla ezberleri bozarak dünyada çığır açan Fuat Sezgin, bilimin dünyaya İslam kültür ve medeniyetlerinden yayıldığını kanıtlamıştı. Sezgin, doktora tezi için araştırmalarını sürdürdüğü sırada, Buhârî’nin aktardığı hadisler ile ilgili, o güne dek bilinmeyen bir gerçeği de ortaya çıkarmıştı.

Fuat Sezgin, Buhârî ile ilgili bilinmeyen bir gerçeği ortaya çıkardı
Yayınlanma Tarihi: 30.6.2018 00:00:00 Güncelleme Tarihi: 30.06.2018 18:49

Prof. Dr. Fuat Sezgin, Arapça öğrendikten sonra, 1947 yılında "Bedî' İlminin Tekâmülü" konusundaki tezini bitirdi. Ardından, Hellmut Ritter'in danışmanlığıyla Ebû Ubeyde Me'mar ibn el-Musennâ'nın Mecâzu'l-Kur'ân'ındaki filolojik tefsirini konu alan ikinci bir tez hazırladı. Sezgin, bu tefsiri konu alan çalışmasıyla ilgili şu sözlere yer vermişti:

"Mecâzu'l-Kur'ân benim doktora tezimdi. Bilim tarihiyle alakalı değildi; ancak beni yazmalarla tanıştıran bir çalışmaydı. Bunun bir nüshası İsmail Saib'in kütüphanesinde, Ankara'da bulunmuştu.

Hocam da İsmail Saib'i çok severdi. Onun kitapları Ankara'ya intikal edince, Ritter Ankara'ya gitmiş orada aramış, bulmuştu. Çalışmaya başladım. Fakat yazma çok eski olmasına rağmen kitabı tek nüshayla neşretmek zordu. Aradım taradım ikinci nüshayı buldum.

Hocam da şaşırdı, "Ben 30 senedir bu kitabı bulmaya çalışıyorum, nasıl buldun?" dedi. Kitabı tez olarak teklif eden oydu; ben de hazırladım."

MECÂZ'UL-KUR'ÂN'I ARARKEN BUHÂRÎ'Yİ BULMAK…

Sezgin, doktora tezi için araştırmalarını sürdürdüğü Mecâz'ul-Kur'ân'ı incelerken, bazı yerlerin Muhammed el-Buhârî'nin hadis kitabından alındığını fark etti. Çalışmalarını Buhârî'nin aktardığı hadislere çeviren Sezgin, bu alana yönelme sürecini şöyle dile getirmişti:

"Buhârî çalışması şöyle başladı: Mecâzu'l-Kur'ân'ın kaynaklarını arıyordum. O sırada İbn Hacer el-Askalanî'nin Tehzib adlı eseriyle karşılaştım.

Muammer b. Musemma'yı Buhârî'nin kitabında Muammer diye zikrettiğini öğrendim ve "Buhârî'nin ne alakası var bu kitapla?" dedim.

Buhârî'nin kitabının sekiz büyük bölümü vardır, bir kısmı tefsirdir. Buhârî'nin kitabına baktım, "Kale Muammer" diye alıntılar yapıyor. Bunu okuyunca baktım ki, Buhârî, Mecâzu'l-Kur'ân'dan da cümleler iktibas ediyor.

'SÖZLÜ KAYNAK' TEZİNİN YANLIŞ OLDUĞUNU KANITLADI

Yani bir hadis kitabında, bir filoloji kitabından alınma uzun uzun cümleler var. Hatta yer yer, aşağı yukarı, kitabı ihtisar etmiş.

Bu durum, bütün hadisler hakkındaki tasavvurumu allak bullak etti. Bunun üzerine karar verdim, tezi bitirince Buhârî'ye bakacaktım: Acaba Buhârî ara sıra da olsa yazılı kaynak kullandı mı? Bu işin hikâyesi böyledir."

Prof. Dr. Fuat Sezgin'in bu çalışması, El-Buhârî'nin yazılı kaynakları kullandığını ortaya koyarak, daha önce akademisyenlerin ve muhaddislerin mecmualarının sadece sözlü geleneğe dayandıklarına dair tezlerinin yanlış olduğunu kanıtladı. Fuat Sezgin, bu alandaki çalışmalarını "Buhârî'nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar" adında bir tezde toplayarak, 1956 yılında yayımladı.

Fikriyat

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN