Arama
Bir eğitim yuvasının hazin öyküsü
Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın kızı ve eski sadrazamlardan Yusuf Kamil Paşa'nın eşinin ismini taşıyan Zeynep Hanım Konağı, İstanbul'un ilk taş konaklarından biriydi. Bir süre 'Darülhayır' isimli bir okul tarafından kullanılan konak, 28 Şubat 1942'de çıkan yangında büyük hasar aldı. 1943'ün ortalarına kadar sadece dört duvarı ayakta kalan konak yıktırıldı ve yerine bugün Edebiyat Fakültesi olarak kullanılan bina inşa ettirildi. Gelin Zeynep Hanım Konağı'nın hüzünlü öyküsüne göz atalım.
🔹 İki katlı, kırmızı boyalı bu ahşap konak, İstanbul'un yüksek noktalarından biri üzerine yapıldığı için şehrin neredeyse her tarafından görülüyordu. Binanın en büyük özelliği ise dönemin diğer yapılarının aksine geniş bir çatı altında toplanması ve ilâvelerle genişletilmemiş bir mimariye sahip olmasıydı.
🔹 Valide kethüdasının ölümünden sonra 1850'li yıllarda Sadrazam Fuad Paşa, Sultan Abdülaziz'den rica ederek konağı satın aldı ve uzun yıllar burada yaşadı. Devletin önde gelen ve Mısır'da yaşayan bir başka paşasının, Yusuf Kamil Paşa'nın eşi, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın üçüncü kızı Zeynep Hanım'ın Bebek'te ve Yakacık'ta çok büyük iki yazlığı vardı.
🔹 Ama bir türlü saraya yakın bir konak alamamışlardı. Paşa, Mısır dönüşünde 'Valide Kethüdası Konağı'nı, 1863'te Fuad Paşa'nın ailesinden satın aldı. Yusuf Kâmil Paşa, eski konağı yıktırıp yerine 90 bin lira harcayarak büyük bir taş konak yaptırdı.
🔹 Bu konak, İstanbul'un ilk taş konaklarından olan Beyazıt'taki Midhat Paşa ve Vefa'daki Münir Paşa konaklarıyla aynı zamanda inşa ettirilmişti.
🔹 1865'te tamamlanan bina, 'Zeynep Hanım Konağı' olarak bilindi. Tefrişatı 30 bin liraya mal oldu ve eşyaların tamamı Yusuf Kamil Paşa'nın kethüdası Hüseyin Haki Efendi tarafından Avrupa'dan getirildi. Kamil Paşa 1876'da, Zeynep Hanım da ondan beş sene sonra yaşama veda ettiler.
🔹 Konak, bir süre 'Darülhayır' adında bir okul tarafından kullanıldı. 1909'da İstanbul Darülfünunu'nun Fen, Edebiyat ve Kimya fakültelerine tahsis edildi.
🔹 28 Şubat 1942'de fizik laboratuvarında çıkan yangın, binanın yarısının tamamen yanmasına sebep oldu. 1943'ün ortalarına kadar sadece dört duvarı ayakta kalan konak yıktırıldı ve yerine bugün Edebiyat Fakültesi olarak kullanılan bina inşa ettirildi.
Zeynep hanım konağı
🔹 Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın zengin kızı Zeynep Hanım'la evlendikten sonra çok zengin bir insan olan Yusuf Kamil Paşa, fakir fukaraya yardım etmeyi seven, eli açık bir kişidir. Yusuf Kâmil Paşa bir aralar Çemberlitaş'taki Asım Paşa Konağı'nda kiracı olarak ikamet etmiş, daha sonra Demirkapı'da bir konak satın almış, Tahsin Bey'in Konağı'nı satın alıp yıktırarak Zeynep Hanım Konağı olarak ün kazanacak konağı aynı yerde yaptırmıştır.
🔹 Leskofçalı Galib'in Zeynep Hanım Konağı'nın inşası tamamlanmasına 1864 tarihini düşürdüğünden yola çıkarak buradaki toplantıların en erken aynı tarihte başlamış olması mümkündür. Yusuf Kamil Paşa (1808-1876)'nın konağı olarak da bilinen mekân, sanatı ve sanatçıyı himaye eden, fakirlere yardım eden devrin konaklarının en ünlülerinden biridir.
Konakta ağırlananlar
🔹 Zeynep Hanım Konağı isimliyle meşhur olan konakta, ev sahibi sıfatıyla Yusuf Kamil Paşa; Recaizade Mahmut Ekrem, Namık Kemal, Leskofçalı Galib, Hersekli Arif Hikmet, İbrahim Şinasi Hayri Efendi, İrfan Paşa, Osman Nevres, Kerküklü Şeyh Rıza, Nihad Bey, Sadullah Paşa ve kardeşi Said Bey gibi devrin önemli şair, âlim ve siyasetçilerin ağırlanmıştır.