Arama
31 Mart’ın zemini Hasan Fehmi suikastıyla hazırlandı
"Serbesti" gazetesinin başyazarı olan Hasan Fehmi, Meşrutiyet'e zemin hazırlayan İttihat ve Terakki'yi sert biçimde eleştirdiği için sık sık ölüm tehditleri alıyordu. II. Meşrutiyet'in ardından, Hasan Fehmi'nin Galata Köprüsü'nde öldürülmesi ülkede büyük bir infiale sebep oldu. Meclis'te iktidar ve muhalefeti birbirine düşüren bu provokasyon, Osmanlı'yı dönüşü olmayan yola sürükleyen 31 Mart Vakası'nın da habercisiydi. Peki, Hasan Fehmi'yi kim, neden öldürdü?
1876 yılına gelindiğinde, Sultan Abdülaziz tahttan indirildi; yerine yeğeni Sultan V. Murat geçirildi. Meşrutiyete yanaşmayan V. Murat da kısa süre sonra tahtını kaybetti.
Ardından II. Abdülhamid, ihtilalcilerin başı olan Mithat Paşa'ya meşrutiyet ve anayasa sözü vererek tahta çıktı. Meclis toplandı ve bir Kanun-i Esasî hazırlandı.
Meşrutiyet hükümeti, ülkeyi 93 Harbi'ne sürükledi ve bu savaşın galibi Rusya oldu. Osmanlı'nın mağlubiyetinin faturası ise oldukça ağırdı. Ülke topraklarının önemli bir kısmı kaybedildi.
Bunun üzerine Abdülhamid, meclisi fethederek meşrutiyeti askıya aldı. Kanun-i Esasî yürürlükte kaldı ancak, bir daha seçim yapılmadığı için meclis toplanamadı.
Sultan Abdülhamid, bu savaşın zararlarını diplomatik girişimleriyle hafifletmeye çalıştı. 33 yıl boyunca saraydan yönettiği ülkeyi, maarif, ziraat, ticaret ve sanayi bakımından geliştirmeye çalıştı, demir yollarına büyük önem verdi.
Avrupa'nın güçlü devletleri arasında denge siyaseti gözeten Abdülhamid, İslam birliği adına dünya Müslümanları üzerinde halifelik nüfuzunu da vurguladı. Bu da dönemin önde gelen sömürgeci devletlerini endişeye sürükledi. İngiltere, dış siyasetini halifeliği kaldırmak, hiç değilse Abdülhamid'i tahttan indirmek üzere kurdu.
Sultan Abdülhamid, barışı korumak için büyük bir çaba gösterdi. Onun zamanında olan tek savaş, Yunanlıların Girit'i işgali üzerine 1897 yılında gerçekleşen savaştı. Osmanlı ordusu, İngilizlerin "6 ayda geçemez" dedikleri Termofil Geçidini 1 günde geçip Atina'ya girdi ve bu Osmanlı'nın son zaferi oldu.
Maliyeye oldukça zararı olan bu savaşın ardından paranın değeri düştü, maaşlar zamanında ödenemez oldu. Bu da asker ve memurları padişaha düşman etti.
1896 yılında rejim muhalifleri, İttihat ve Terakki Cemiyetini kurdu. Mason kulüpleri gibi teşkilatlanıp çalışan bu cemiyet, özellikle askerler ve memurlar arasında hızla taraftar buldu.
1908 yılına gelindiğinde, Selanik'teki Üçüncü Ordu subayları ayaklanıp, askeri müfettiş Şemsi Paşa'yı vurdu. Bunun üzerine saray, zorunlu olarak II. Meşrutiyet'i ilan etti. Tarih 23 Temmuz idi ve bu tarih hürriyet bayramı ilan edildi. Meclis toplandı; halk Fransız İhtilalindeki gibi, "hürriyet, müsâvat (eşitlik) ve uhuvvet (kardeşlik)" sloganları ile sokağa döküldü.