Sonbahar depresyonunun belirtileri ve tedavisi
Sonbaharın gelişiyle doğa bir dönüşüme uğramaya başlar. Kısalmaya başlayan günler, yağmurlu ve karanlık hava bazı insanların ruhunda da değişimlere sebep olur. Sonbaharda görülen olumsuz manadaki bu değişimlere "sonbahar depresyonu" denir. Peki sonbahar depresyonunun belirtileri nelerdir? Sonbahar depresyonu nasıl çözümlenir? Gelin sonbahar depresyonunu yakından tanıyalım…
🔶 Sonbaharda yaşanan mevsim dönüşümü, insanların ruh hallerinde de değişime sebebiyet verir. Kısalan günler, azalan güneşlenme süresi, yağmurlu ve karanlık günler bazı insanları daha fazla etkiler ve ortalama 2-3 hafta süren sonbahar depresyonunu yaşamalarına neden olur.
🔶 Sonbahar depresyonu ile ilgili değişik görüşler öne sürülse de iki ayrı neden üzerinde durulur. İlki, sonbaharın ve kışın gelişiyle birlikte azalan güneş ışığının hormonları ve uykuyu düzenleyen biyolojik saatin bozulmasına neden olduğuyken ikinci neden olarak ise güneş ışığının azalması sebebiyle beyindeki kimyasal maddelerin salgılanmasındaki sorunların kişiyi depresyona açık hale getirdiği görüşüdür.
🔶 Genellikle ruh sağlığına yönelik bilgisizlik ve şüphe sebebiyle görülen semptomları sonbahar depresyonundan ayırt etmek zordur. Bu sebeple her zaman kolay tanı konulamaz. Gerektiği takdirde ruh halini etkileyen endokrin veya nörokimyasal faktörleri inceleyen bir kan testi yapılmalıdır.
📌 Semptom nedir?
Hastalık belirtisi, bulgu.
🔶 Depresyonun hangi türünü yaşadığınızı anlamak için bir psikolog veya psikiyatrist tarafından yapılan psikolojik değerlendirmenin önemi oldukça büyüktür. Çünkü depresyonun kendini gösterme biçiminde kişiden kişiye değişiklikler bulunabilir.
Gelin, diğer depresyon türlerine oldukça benzeyen sonbahar depresyonun belirtilerine bakalım:
◼ Enerji ve motivasyonun düşmesi.
◼ Uykuya dalmada zorluk ve sürekli, aşırı yorgunluk hali.
◼ Konsantre olamamak.
◼ Önceden keyif alınan faaliyetlere ilgiyi kaybetmek.
◼ Kilo veya iştahta yaşanan değişiklikler.
◼ Ruh hali değişimleri (karamsar, mutsuz, değersiz hissetmek)
🔶 Sonbahar depresyonu 20-35 yaş civarlarında oldukça yaygın görülen bir rahatsızlıktır. Özellikle kadınlarda erkeklere oranla daha yüksek görülme oranı vardır. Güneş ışığını daha az alan ülkelerde (İsveç, Finlandiya, Norveç) görülme oranı diğer ülkelere göre daha yüksektir.
🔶 Güneş ışığını az almak tek sebep olmamakla birlikte sonbahar depresyonun özellikle soğuk mevsimlerin sonunda yok olduğu görülür. Bundan dolayı uyku - uyanıklık dengesinin değişmesi, retinanın ışığa duyarlılığı, melaton hormonunun anormal derecede salgılanması ya da serotoninin düşük salgılanması gibi belirli etkenlerin sonbahar ve kış aylarında sonbahar depresyonunu yaşama riskini arttırdığı düşünülür.
🔶 Ruh sağlığı araştırmacıları, sonbahar depresyonunun nörofizyolojik nedenlerinden biri olarak serotonin aktivitesinin (ruh halini düzenlememize yardımcı olan nörotransmitter) soğuk mevsimlerde düşmesi olarak açıklar. Uzmanlara göre güneş ışığı, uyku - uyanıklık dengesini ve normal serotonin seviyelerini dengeli tutmak için gereklidir. Bu açıdan, düşük güneş ışığı ile olağan dışı salgılama gibi faktörler bu depresyon türüne bir yatkınlık manasına gelir.
🔶 Aynı durumda melatonin de oldukça önemli bir salgı olarak öne çıkar. Sonbahar ve kış aylarında günler daha kısa ve geceler çok daha uzun olduğundan, beyin yatma zamanını erken olarak yorumlar ve bize bu uyuşukluk halini daha erken hissettirir. Melatonin aşırı üretildiğinde, uyku - uyanıklık ritimleri uzar ve uyku hali görülür.
📌Melatonin nedir?
Genelde geceleri epifiz bezinin salgıladığı bir hormondur ve uyku-uyanıklık döngüsünün kontrolü ile ilişkilendirilir.
