Arama
Asıl sebebi 'düşünmek' olan hastalık
Haberlerde, gazetelerde birçok kez kulağımıza çalınan bir tabir var. Zihin yorgunluğu. Çalıştığımız ortam, öğrencilikte derslerde alınan bilgi yoğunluğu, yaşam standardını daha güzel bir seviyeye çekme çabası, teknolojik araçların üzerimizdeki etkiler gibi birçok etken bu hastalığı tetikliyor. Ancak yorgunluk olarak basite alınabilecek bir hastalık değil. Sonuçları oldukça ciddi sonuçlar getiriyor. Hastalığın keşfediliş süreci 60'lı yıllara dayanıyor ve hikayesi de oldukça ilginç. İşte, 'zihin yorgunluğu' hakkında bilinmeyenler…
Tıp dünyasında serebropati kavramı, "Herhangi bir beyin hastalığı, beyindeki lezyona bağlı olarak gelişen zihni bozukluk" olarak tanımlanıyor. Ancak psikoloji bilimi serebropati kavramını daha özel durumların görüldüğü bilişsel bozuklukları açıklamak için kullanır.
Psikolojiye göre serebropati kavramı yoğunlaşma, karar verme, bellek ve sözcük çağrışımını etkileyen bilinç dalgalanmaları ile bilişsel bozukluğun sürekli mevcut olduğu durumdur. Serebropatiye neden olabilecek birçok faktör bulunmakla beraber asıl sebebinin çok fazla düşünmek ve zihni çok fazla zorlayan dışsal baskılar olduğu tahmin ediliyor.
Serebropati ile ilgili literatürde yer alan hemen hemen tüm bilgiler Orta Doğu ve Afrika'da yapılan araştırmalar sayesinde edinildi. Ancak hastalık, dil farklılıkları nedeniyle Avrupa ülkelerinde ve Türkiye'de çok bilinmiyor. Ayrıca, çeviri hataları nedeniyle kaynaklarda serebropati üzerine yanlış bilgiler de mevcut.
Serebropati kavramının temeli ilk olarak 1960 yılında Kanadalı psikiyatrist Raymond Prince tarafından ortaya atılan Brain Fag Syndrome (BFS)'a dayanır. BFS, Türkçe 'de beyin yorgunluğu anlamına gelir. Prince, 60'lı yıllarda o dönemde yeni bağımsız olmuş Nijerya'da lise ve üniversite öğrencileriyle çalışıyordu.
Öğrenciler üzerinde yaptığı gözlemlerde duygusal ve bedensel şikayetleri ortaya çıkaran bir dizi belirti buldu. Uyku ile ilgili bilişsel şikayetler, baş ve boyun ağrıları, bilgi toplama ve saklamada zorluk ve göz ağrısı bu bulgulardan bazılarıydı. Birçok kez tekrarlanan bu referansları göz önüne alan Prince, bu belirti kümesine "zihinsel tükenme" ismini verdi. Prince'e göre semptomlar genellikle yoğun okuma ve çalışmalardan önce ya da sonra; kişinin "beyin işçiliği" denilen eyleme çok fazla maruz kaldığı zamanlarda ortaya çıkıyordu.
Bu durumlar literatürde yer almadığı için tanıdık da değildi. Dolayısıyla hastalık Güney Nijerya'da "kültüre bağlı sendrom" olarak düşünüldü. Daha sonra diğer Afrika bölgelerinde de konuyla alakalı raporlar gelmeye başladı ve bu vaka raporları Afrikalı öğrencilerde çalışma ile ilişkili psikolojik sıkıntılara dikkat çekti. Hastalığın sebebi olarak da kendilerine has bir dile ve bir kültüre sahip olarak büyümüş Afrikalı öğrencilerin Batı'nın eğitim sistemine uyum sağlamaya çalışmaları sırasında ortaya çıkan fazla zihin yükü olarak tahmin ediliyor.