Arama

Osmanlı'nın salgın hastalıklarla mücadele için kurduğu hayır eseri: Gureba Hastanesi

Gureba Hastanesi, Bezmiâlem Sultan'ın bulaşıcı hastalıklarla mücadele edilmesi için yaptırdığı ve asırlardır hizmetine devam eden hayır eseriydi. Bütün masrafları Valide Sultan tarafından karşılanan hastanede yoksul ve garip Müslümanlar ücretsiz tedavi edilirdi. Peki burada hangi hastalıklarla mücadele edildi? Hastanenin misyonu neydi? Gelin, yoksul halkın umudu Gureba Hastanesi'ne yakından bakalım.

Sesli dinlemek için tıklayınız.

📌Vakıflar, toplumun sorunlarını gidermek ve yaşanan zorluklara karşı yardımcı olmak için kurulan dayanışma kurumlarıdır. Sosyal dayanışmanın en güzel örneklerinden biri olan vakıflar, İslam'ın ilk devirlerinden beri görülürdü.

📌Hz. Peygamber'in (sav) bir binek hayvanından, silâhından ve vakfettiği arazilerden başka mal bırakmadığı rivayet edilir. (Buhârî, "Veṣâyâ", 1)

(x) Vakıfların görevleri nelerdir?

➡ Vakıflar, tarih boyunca Müslüman toplumlarda sosyal dayanışmayı güçlendirmede, toplumsal ihtiyaçları karşılamada ve adaleti korumada önemli görevler üstlendi. Yüzyıllar boyunca eğitim, sağlık, barınma gibi hayatın her alanında kişilerin ihtiyaçlarını gidermeyi amaçladı. Yolcular, yoksul halkın ücretsiz tedavisi gibi çeşitli vakıflar oluşturuldu.

📌Bu vakıflardan biri de Bezmiâlem Valide Sultan'ın bulaşıcı hastalıklarla mücadele edilmesi için yaptırdığı ve asırlardır hizmetine devam eden Gureba Hastanesi'ydi. İlk önce bu önemli hastaneyi yaptıran valide sultanı tanıyalım 👇

  • 2
  • 15
BEZMİÂLEM VALİDE SULTAN KİMDİR?
BEZMİÂLEM VALİDE SULTAN KİMDİR?

📌 Bezmialem Sultan, II. Mahmut'un ikinci kadınefendisi ve Abdülmecid'in validesiydi. O, ömrünün sonuna kadar yaptırdığı hayırlarla Osmanlı'nın en hayırsever valide sultanı olarak nam saldı. Servetini fakirleri doyurmak, ihtiyaçlarını gidermek, rahmet ve şükranla anılmasına vesile olacak pek çok hayır eseri yaptırma yolunda harcadı.

➡ Bezmiâlem Valide Sultan, dikkat çekici bir özelliği vardı. Mahalle aralarında dolaşarak yardıma muhtaçlara elini uzatır, yetim ve kimsesiz kızları evlendirir, borcunu ödemeye gücü yetmeyen ve hapse düşmüş kişilere çeşitli mali ve nakdi yardımlarda bulunurdu.

📌 İnce ruhlu, şefkat ve merhamet sahibi Bezmiâlem Valide Sultan yakalanmış olduğu amansız bir hastalık sonucunda 46 yaşında vefat etti. Aynı gün Sultan II. Mahmud Türbesi'ne defnedildi.

(x) Bezmialem Valide Sultan'ın yaptırdığı hayırlar…

🔸 Şehzadesi Abdülhamid'i 13 yaşında çiçek salgınında yitiren Valide Sultan, halka ücretsiz hizmet vermesi amacıyla kurduğu Vakıf Gureba Hastanesi'ni inşa ettirdi. Günümüzde de bu misyonu devam ettiren hastanenin kuruluş hikayesine, burada tedavi olan hastalara verilen hizmete daha yakından bakalım👇

📌II. Mahmut döneminde payitahtı sarsan birçok salgın yaşandı. Özellikle 1811-1813 yıllarındaki veba salgını, şehri adeta esir altına aldı. Öyle ki günde ölü sayısı iki bin civarına kadar çıkmıştı.

📌Zaman zaman patlak veren veba salgının yanı sıra kolera da görülüyordu. Bu felaketlere şahitlik eden Bezmiâlem Sultan, oğlu Abdülmecid'in padişahlığı döneminde şahsi geliriyle şehirdeki halk için çeşmeler, sıbyan mektepleri, fakir fukuralara halkın yararlanabileceği hayır eserleri yaptırdı.

(x) Osmanlı'da yayılan kolera salgınına karşı alınan tedbirler

📌19. yüzyılda İstanbul'u derinden sarsan bulaşıcı hastalıklarla yeterli mücadele edilemedi. Veba salgını ve ilk kolera salgınında sokaklarda ölenlerin etkisiyle Bezmialem Valide Sultan, yoksul Müslümanlar için bir hastane açmaya karar verdi.

  • 4
  • 15
GUREBA HASTANESİ’NİN KURULUŞ HİKAYESİ
GUREBA HASTANESİ’NİN KURULUŞ HİKAYESİ

Vakıf Gureba, Gurebâ-yi Müslimîn gibi çeşitli isimlerle de anılan hastanenin bugünkü resmî adı Bezmiâlem Vâlide Sultan Vakıf Gureba Hastahanesi'dir.

📌 Bezmiâlem Valide Sultan'ın hastaneyi yaptırmasıyla ilgili rivayetlerden biri de gördüğü rüyaydı. Buna göre rüyası "Öyle bir hayır işleyeceksin ki dünya durdukça 200 erkek senden hayır ile bahsedecek" diye yorumlanınca 200 yataklı bir hastane inşa ettirmeye karar verdi.

(x) 3 hükümdarın yaptırdığı 3 hastane

📌 Bir diğer rivayete göre ise Bezmiâlem Valide Sultan, halka arasında dolaşırken bir hasta ile karşılaştı. Yatarak tedavi edilmesi gereken bu kişi için Cerrahbaşı Halil Efendi güçlükle hastane buldu. Bunun üzerine Valide Sultan, yoksul halk için bir hastane yaptırmaya karar verdi.

  • 5
  • 15
GUREBA HASTANESİ’NİN İLKLERİ
GUREBA HASTANESİ’NİN İLKLERİ

📌Hastanenin bütün masrafları Valide Sultan tarafından karşılandı. Bina inşasında insanların salgın hastalıklardan etkilenmemesi gayesiyle, şehrin dışında yer alan oldukça havadar olan Yenibahçe çayırının arkasındaki arsa tercih edildi ve zamanına göre modern bir anlayışla inşa edilen edildi.

📌Gureba Hastanesi diğer adıyla Gureba-i Müslimin, dârüşşifâ geleneği içinde bu adla anılan ilk sağlık kuruluşuydu. Ayrıca Tanzimat döneminden sonra Müslümanlar için inşa edilen ilk vakıf hastanesiydi.

📌 Vakıf Gureba Hastanesi, halk için kurulan, modern manada Batı tarzı ilk hastaneydi. Halka, ihtiyaç sahiplerine, karşılıksız hizmet sunmak üzere kuruldu.

📌Vakıf dârüşşifâlar geleneği içinde "hastane" ifadesi ilk defa burada kullanılmaya başlandı.

📌 1845 yılında yapımı tamamlanan hastane döneminde İstanbul'un en büyük kamu hastanesiydi. Yaklaşık 300 kişilik kapasitesi vardı.

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN