Kariye Camii 450 yıllık hüviyetine kavuştu

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla ibadete açılma kararı Resmi Gazete'de yayımlanan Kariye Camii, Edirnekapı'nın Haliç'e bakan yamacında bulunur. Bizans döneminin önemli manastırlarından yapı, Fetih'ten sonra bir müddet boş kaldı; daha sonra Sultan II. Bayezid döneminde camiye dönüştürüldü ve asırlar boyu Müslümanlara ev sahipliği yaptı.

29 Ağustos 1945 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile Kariye Camii'nin müze ve müze deposu olarak kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığına tahsis edilmesine ilişkin karar ise Danıştay'ın 11 Kasım 2019 tarihli kararıyla iptal edildi.

Önemli bir Bizans yapısı olan Kariye, geçmişte "Khora" ismiyle bilinen, İsa'ya adanmış bir kilisedir. Tarihçesi ve ilk yapısı hakkındaki pek çok bilgi olsa da bunlar gerçeklikle örtüşmemektedir.

Khora kelime olarak bir yerleşim yerinin dışını, taşrayı ifade eder. Türkçede "köy" anlamındaki karyeden gelen kariye de bir bakıma bunun tercümesidir.

Beş ayrı yapım dönemi geçiren Kariye Camii ibadete açıldı!

4'üncü yüzyıl başlarında Konstantinos tarafından yaptırılan surların dışında kaldığından manastıra bu adın verildiği ileri sürülürse de bu görüş pek inandırıcı değildir. Fakat kilisenin içinde Îsâ ve Meryem'i tasvir eden mozaiklerde her ikisinin de adları ile birlikte Khora kelimesinin yazılmış olması bunun mistik bir anlamı olduğunu gösterir.

Bazı eski filozofların Tanrı'nın sınırsızlığını ifade eden tarifleri, Geç Bizans devrinde İsa ile Meryem'e de yakıştırılmıştır. Böylece Khora sıfatı her türlü çerçeveyi aşan bir âlemi belirtir.

Khora Manastırı'nın 6. yüzyılda inşa edildiği söylenir ancak 9. yüzyılda doğruluğu bilinen bir kaynak bu efsanenin gerçek olmadığını kanıtlar niteliktedir. Manastır ilk defa, 742 yıllarında isyan edip kendisini imparator ilan eden bir valinin çocukları ile birlikte buraya kapatılması dolayısıyla zikredilir.

İlerleyen yüzyıllarda pek çok restorasyon yapılmış, genişletilmiş, mozaik ve fresklerle bezenmiştir. Bu resimlerden birçoğu günümüze ulaşmayı başarmıştır.