Tövbe sadece pişman olmak mı?
Tövbe kullara bağışlanan bir temizlenme ve arınma fırsatıdır. Kulun, yaptığının kabahat veya günah olduğunu bilip, terk ederek Allah'a dönmek ve emirlerine uymak suretiyle Rabbimize sığınmaktır. Yaptıklarımızdan pişman olarak Allah'tan bağışlanma dilenmektir.
🔷 Tövbe kelimesinin türemişi olan "tevvâb" kelimesi, tövbe işini çok çok yapan anlamında aşırılık ifade eden fail bir isimdir.
🔷 Yüce Allah'ın (CC) bir ismi, sıfatı olarak "et-Tevvâb" ise itaata yönelerek Allah'a (CC) dönen tövbekâr kulunu huzuruna alan ve onu rahmet ve mağfiretiyle affeden anlamındadır.
Tövbe nedir, nasıl edilir? Tövbe ile ilgili ayet ve hadisler...
🔷 İslâm'da tövbe, iki farklı anlam taşır. Allah (CC) yönünden tövbe, yapılan kötülüğü, işlenen günahı veya kabahati affedip bağışlamaktır.
🔷 Kul yönünden, yaptığının kabahat veya günah olduğunu bilip, onu bırakıp terk ederek Allah'a (CC) dönmek, yani O'nun (CC) emirlerine uymak ve yasak ettiği şeylerden kaçınmak suretiyle Allah'a (CC) sığınarak O'ndan (CC) affetmesini, bağışlamasını dilemek, yaptıklarından pişman olduğunu da belirterek yalnız O'na (CC) yalvarmak demektir.
🔷 VAV TV'de yayınlanan "Düşünce ve Hayat" programında "Tövbe sadece pişman olmak mıdır?" sorusu ele alındı. Bir Müslüman tövbeye nasıl bakmalı konusunu Ekrem Demirli şöyle yanıtladı:
"Tövbeye eşlik edecek kavramlardan bir tanesi yanılmamızın daimi olduğunu bilmektir. Bir tövbekar böyle düşünür. Her an düşebiliriz. Düştük bir daha düşeceğiz diye düşünebilmelidir. Tövbenin insana kazandırdığı en önemli şey iddiasızlık olur… Temizlenmişlik, arınmışlık değil iddiasızlık. Ben düştüysem tekrar düşebilirim... Muhtemelen tekrar düşeceğim… Tövbe meselesini; "şu alışkanlıklarımı terk ediyorum, bırakıyorum" şeklinde değil; "bu davranışı yapabilen ben, benzerini tekrar yapabilirim, Yarabbi sen yaptırma" şeklinde düşünmek gerekir."
🔷 Müslümanın tövbe ederken büyük iddialardan kaçınması gerektiğini, bu hususun insanları kibre götüreceğini dile getiren Demirli şöyle devam etti:
"Burada ihtimalden fazlası vardır. Dinin bizden muradı iddiasızlıktır. Günlük hayatta örneğin perhiz yapılırken edilen yeminler; 'Bunu şunu yemeyeceğim' sözleri bir süre sonra bizi, onları yiyenleri eleştirmeye götürür. Seçici davranışlar insanda kibir oluşturur. Bütün arınmalar bütün temizlenmeler insanda kibir oluşturur. Bu açıdan kibrin eşlik etmediği bir tövbe mümkün değil. Dinin tövbesi böyle değildir."
🔷 Demirli, tövbe ederken bir daha yapmayacağım şeklinde kesin sözlerden kaçınılması gerektiğini, bu sözlerin bizi tekrar tövbe etmemizi gerektirecek eylemlere götürebileceğini anlattı.
"Dinin tövbesi acziyeti idrak üzerine kuruludur. Tövbeye eşlik etmesi gereken şey taahhüt değildir. Bir daha yapmayacağım iddiası doğru değildir. Dini hayatı iddiasızlık üzerine kurmak gerekiyor. Dinde bir daha yapmayacağım iddiası yoktur. Bu, rekabet üzerine insan ilişkilerini inşa etmek demektir. İnsan insanın aynasıdır. Aynanın pürüzsüz olması lazım ki ben doğru gözükeyim. Dindarlık; dilimizden iddianın, gönlümüzden şikâyetin düşmesidir. Dilimizden iddianın düşmesi lazım. Akıl yetkinleşince dildeki iddia da ortadan kalkar "
Tövbenin kabul edilmesinin şartları nelerdir?
İşlenen günahı terk etmek.
Pişman olmak.
Bir daha yapmamaya azmetmek.
Kul hakkına girmişse, ödeyerek helalleşmek.
🔷 Allah (CC), bağışlanacak müminlerin vasıflarını sıralarken şöyle buyurmaktadır:
"Ve onlar bir kötülük yaptıkları ya da nefislerine zulmettikleri zaman, Allah'ı hatırlayarak hemen günahlarının bağışlanmasını dilerler. Günahları da Allah'tan başka kim bağışlayabilir? Ve onlar, yaptıklarında bile bile ısrar etmezler."
(Âl-i İmrân, 3/135)
"Bundan sonra nefsine mağlup olarak tekrar günah işlerse, yapılacak iş yine samîmî bir şekilde tövbe ve istiğfâra yönelmektir. Çünkü Yüce Mevlâmız biz kullarına çok merhametlidir. O'ndan ümîd kesilmez. O'nun rahmetinden ancak kâfirler ümîd keser." (Yûsuf 12/87)
🔷 Cenâb-ı Hakk, günah işleyerek kendilerine zulmeden kullarını acele tövbe etmeye dâvet ederek şöyle buyuruyor:
"De ki: Ey nefislerine zulmetmekte aşırı giden kullarım! Allah'ın rahmetinden ümîdinizi kesmeyiniz! Çünkü Allah bütün günahları affeder. Muhakkak ki O, Gafûr ve Rahîm'dir. (Onun için ümidinizi kesmeyin de) başınıza azap gelmeden evvel tövbe ile Rabbinize yönelin ve O'na teslim olun. Yoksa yardım göremezsiniz." (Zümer 39/53-54)
