Arama
Peygamberimiz insanlarla nasıl iletişim kurardı?
İslam, Müslümanlar arasında muhabbetin kurulmasını, birlik ve beraberliğin sürdürülmesini öğütler. Her konuda olduğu gibi bu konudaki en güzel örnekler de Peygamber Efendimize aittir. 23 yıllık risalet yaşamı boyunca İslam'ı tebliğ ederken kullandığı her iletişim tekniği, Müslümanlar tarafından göz ardı edilmemesi gereken bir meseledir. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de "Allah'ı çokça ananlar için hiç şüphe yok ki, Resûlullah'ta güzel bir örneklik vardır" buyrulmuştur. Peki, Peygamberimiz insanlarla nasıl iletişim kurardı?
İletişim, bireyler arasında duygu, düşünce, bilgi gibi tüm enformasyonların semboller aracılığıyla aktarılması ve paylaşılması sürecidir.
💠
🔸 İnsan, toplumsal bir varlıktır; sosyal çevrede sağlıklı ve mutlu bir hayat sürebilmek için çevresindekilerle iletişime geçmek zorundadır.
🔸 İletişim, sözlü, sözsüz ya da yazılı olabilir. Burada bireylerin iletişim kurmaya yönelik ihtiyaçları göz önünde bulundurulur ve iletişim aracı, Marshall McLuhan'ın da deyimiyle "iletinin kendisi"dir.
🔸 İletişim, kişinin kendisi ile iletişimi, kişiler arası iletişim, grup iletişimi, örgütsel iletişim ve kitle iletişimi gibi şekillerde gerçekleştirilebilir.
🔸 Kişinin etkili iletişim kurabilmesi, insanlarla toplum içinde ortak bir paydada buluşabilmesini; enformasyon alışverişi gerçekleştirebilmesini, ikna ve etki gücü oluşturabilmesini sağlar.
🔸 Sağlıklı bir iletişim kurmak, doğal, saygılı, tutarlı, güven verici, uzlaşmacı, farkındalık sahibi olmaya, empati kurmaya, yargılayıcı tutumlardan uzak durmaya, gerçeği doğru bir dille aktarmaya bağlıdır.
Peygamber Efendimizin (sav) yaşamına dair detayları incelediğimizde, onun hem insanlarla hem de topluluklarla nasıl iletişime geçtiğine dair pek çok örnekle karşılaşırız.
💠
(x)🔍 Hz. Yakub'un hayatı: Hz. Yakub kıssası
🔸 Allah Teâlâ, peygamberleri kullar arasından seçmiş ve onların örnek olması bakımından peygamberlere pek çok vasıf vermiştir.
🔸 Böylece onların günlük yaşamda diğer bireylerle olan ilişkileri, aile içi yaşamlarında ya da mesleki hayatlarındaki tutumları, dini davranışları diğer insanlar için birer örnek teşkil etmiştir.
🔸 Allah, Kur'an-ı Kerim'de Resul-i Ekrem Efendimizi (sav) insanlara örnek olarak tanımlamış ve onun bu vasıfları ayette şöyle zikredilmiştir:
"İçinizden Allah'ın lutfuna ve âhiret gününe umut bağlayanlar, Allah'ı çokça ananlar için hiç şüphe yok ki, Resûlullah'ta güzel bir örneklik vardır."
(x)📕 Ahzâb suresi 21. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x)🔊 Ahzâb suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 Peygamberimizin (sav) yaşamı, her alanda insanlara örnek olarak sunulmuş; onun tüm davranışları, söz ve fiilleri sahabe tarafından aktarılmış ve sonraki nesiller tarafından kayıt altına alınarak özenle muhafaza edilmiştir.
Peygamber Efendimizin (sav) sünneti, abdest, dua, namaz, oruç ya da hac gibi yalnızca ibadetlerin uygulanmasını kapsamamaktadır.
💠
🔸 Onun insanlığa örnek olacak davranışları da sünnet kabul edilmekte; hayatın pratikleri ile ilgili örnekler sergilemektedir.
🔸 Peygamberimizin (sav) 23 yıllık risalet yaşamı boyunca İslam'ı tebliğ ederken kullandığı her iletişim tekniği, Müslümanlar tarafından göz ardı edilmemesi gereken bir meseledir.
(x)🔍 Hz. Lut'un hayatı: Lut kavmi nasıl helak edildi?
🔸 Peygamber Efendimizin (sav) çevresindekilerle iletişimi yalnızca mescid ya da hutbelere özgü değildir; evde, yolda, çarşıda ya da savaşta dahi dikkat çekici detaylar mevcuttur.
🔸 Resulullah'ın (sav) Mekke'nin o günkü inanç yapısı, putlara tapma ve şirk koşma faaliyetlerine karşı İslam'ı anlatması, insanlarla iyi bir iletişim kurması ve insanlar üzerindeki etkisi önemlidir.
Peygamber Efendimiz (sav), sözlü iletişimde güzel sözün önemini "Muhakkak ki güzel sözde sihir vardır"* sözü ile vurgulamıştır.
(x)*: Buhârî, el-Câmiu's-Sahîh, Tıb, 51
🔸 Resul-i Ekrem Efendimiz (sav), açık ve anlaşılır bir dil kullanırdı. Onun konuşması, Hz. Ayşe'den aktarılan rivayetlere göre de** her dinleyen tarafından anlaşılır nitelikteydi.
(x)**: Ebû Dâvûd, es-Sünen, Edeb, 21
🔸 Öte yandan Resulullah (sav), Allah'ın kendisine böyle bir özellik verdiğini hadis-i şerifte şöyle belirtmişti:
"Bana çok anlamı az kelimelerle ifade etme kabiliyeti bahşedilmiştir."
(x)Buharî, İ'tisam, 1
(x)🔍 Kıssaların en güzeli: Hz. Yusuf kıssası…
🔸 Peygamber Efendimiz (sav), insanlarla konuşurken ve onlara tebliğde bulunurken iyice anlaşılması amacıyla bazı kelime ve cümleleri üç kere tekrar etmiş; böylece insanların İslam'ı daha iyi anlaması için vurgulama metodunu kullanmıştır.
"Enes'ten (ra) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (sav), konuşurken, maksadı (rahat) anlaşılsın diye, sözlerini (bazen) üç defa tekrarlardı. Bir topluluğa rastladığında onlara selâm verir ve üç kere tekrar ederdi."
(x)Tirmizî, Menakıb, 9
🔸 Sözlerinin anlaşılır olabilmesi hatta dinleyenlerin ezberleyebilmesi için Hz. Ayşe, Peygamberimizin (sav) ağır ve tane tane konuştuğunu aktarmış; hızlı konuşmanın anlaşılamama sonucu doğurabileceğine işaret ederek şöyle demiştir:
"Rasulullah (sav) sizin yaptığınız gibi çabuk çabuk konuşarak sözlerini arka arkaya ulamazdı."
(x)Buhârî, Menâkıb, 23
Peygamberimizin (sav) iletişim anlayışında dikkat çeken hususlardan biri de kısa ve öz konuşması olmuştur.
💠
🔸 Buhârî'nin* aktardığına göre Peygamber Efendimiz (sav) "cevâmiu'l-kelîm" ile gönderildiğini ifade etmiş; yani az sözle çok mana ifade etme özelliğinin ona bahşedildiğini vurgulamıştır.
(x)*: Buhârî, Cihad, 122
🔸 Resul-i Ekrem'un (sav) bu üslubundaki amacın, konuşmalarındaki gerçek manayı kısa, az sözle öz olarak ifade etmek ve gerçekleri kavratmak olduğu ifade edilir.
🔸 Abdullah bin Amr bin Âs'tan rivayet edildiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur:
"Allah, sığırın ağzını evirip çevirdiği gibi, dilini ağzının içinde dolaştıra dolaştıra konuşan (gösteriş için söz sarf eden) kimselere öfkelenir."
(x)Ebû Dâvûd, Edeb, 86; Tirmizî, Edeb, 72
(x)🔍 İlk yazıyı Hz. İdris mi yazdı?
🔸 Nitekim iletişimde sözün gereksiz uzatılması, dinleyiciyi sıkmakta; iletilmek istenen mesajın etkisini azaltmaktadır. Sözün önemi, hedef kitleye bir şeyler aktarabilmekte gizlidir.
🔸 Câbir bin Abdullah'dan rivayet edildiğine göre, Peygamberimiz (sav) bir hadisinde şöyle buyurmuştur:
"Bana en sevgili olanlarınız ve kıyamet gününde meclisime en yakın bulunanlarınız, ahlâkı güzel olanlarınızdır. En sevmediğim ve kıyamet gününde benden en uzak kalacak olanlarınız da, gevezeler, avurtlarını şişirip (küstahça) konuşanlar ve bilgiçlik taslamak için kibirlenerek laf kalabalığı eden kimselerdir."
(x)Tirmizi, Birr, 71
🔸 Peygamberimiz (sav), hem gerçekleştirilen fiillerde hem de yapılan konuşmalarda abartıya kaçmamak gerektiğini buyurmuştur.
🔸 İbn Mes'ûd'dan aktarılan rivayete göre,
"Peygamberimiz (sav) "Eylem ve söylemlerinde aşırıya kaçanlar helâk oldu!" buyurmuş ve bu sözü üç defa tekrarlamıştır."
(x)Müslim, İlim, 7