Arama
Türk lehçelerinde "göçmen"
Dünya genelinde göçmenlerin haklarını ve maruz kaldıkları zorlukları vurgulamak, toplumun farkındalığını artırmak ve uluslararası iş birliğini teşvik etmek amacıyla 2020 yılının 18 Aralık günü, Uluslararası Göçmenler Günü olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda Türk topluluklarından başta Uygur Türkleri olmak üzere Ahıska, Kırım, Kazak Türklerinin de bazı ülkelerde bu konumda olduğunu biliyoruz. Peki bu minvalde, "göçmen" sözcüğü Türk lehçelerinde nasıl karşılık buluyor? Sizler için araştırdık.
ESKİ TÜRKÇE
Göçmen - Köçgün
🔹 Göçmen kelimesi, Eski Türkçe döneminde gündelik hayatta fazlaca kullanılan bir sözcük olmuştur. Örneklerini Divan-u Lügati't Türk'te, Kutadgu Bilig'te ve Sir Gerard Clauson'un Sözlüğü gibi kıymetli eserlerde; "köçkün, köçkinci, köçigli, köçün" gibi göç ve göçmenden türeyen kelimeler ile karşımıza çıkmaktadır.
↪ Göç kelimesi Eski Türklerde yaşam koşullarından ötürü de sıkça kullanılmıştır.
➡ Köçün öndün ıdsa eter uz işi.
➡ Bir şehirden diğerine göç eden bir adam.
AZERBAYCAN TÜRKÇESİ
Göçmen - Köçkün
🔹 Oğuz grubunda yer alan Azerbaycan lehçesi, eskicil dil özelliklerini bünyesinde barındırmaktadır.
🔹 Güneybatı Türk grubunun en tanınan lehçelerinden olan Azerbaycan Türkçesinde göçmen sözcüğünü "miqrant, köçkün, qaçqın, mühacir" sözcükleri karşılar.
➡ Bu gün 18 dekabr Beynəlxalq köçkünler Günüdür.
➡ Bugün 18 Aralık Uluslarası Göçmenler Günü.
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Göçmen - Göçgün
🔹 Türkmen Türkçesi, Azerbaycan Türkçesinden sonra Oğuz grubunda en bilinen lehçelerden biridir. Bulunduğu coğrafyanın tanınırlığını artırma da payı büyüktür.
🔹 Türkmen lehçesinde göçmen sözcüğü, "göçgün, göçkün, göçmel" kelimeleriyle karşılık bulmaktadır.
➡ Şu gün, 18-nji dekabr, Halkara göçgünler güni.
➡ Bugün 18 Aralık Uluslarası Göçmenler Günü.
ÖZBEK TÜRKÇESİ
Göçmen - Qochoq
🔹 Güneybatıdan sonra güneydoğu grubuna baktığımız da ise bu sınıfta iki ana lehçe bulunur. Bunlardan ilki, yuvarlaklaşma özellikleriyle bilinen Özbek Türkçesidir.
🔹 Özbek lehçesinde göçmen sözcüğünü, "qochoq, ko'chmanchi, muhojir" kelimeleri karşılamaktadır.
➡ Bugun, 18 dekabr - Xalqaro qochoq kuni.
➡ Bugün 18 Aralık Uluslarası Göçmenler Günü.
UYGUR TÜRKÇESİ
Göçmen - Köçman
🔹 Özbek Türkçesi ile güneydoğu yani Karluk grubuna dahil olan Uygur Türkçesi, diğer lehçelerdeki dil özelliklerini bünyesinde bulundurmaktadır.
🔹 Özbek lehçesinde göçmen sözcüğünü, "köçman" ifadesi karşılar.
➡ Bu dastan uygurlarnin köçmançi qabilalar hücumiga ḳarşi alib bargan ḳahramanana küraşlarini özida aks etdirdi.
➡ Bu destan Uygurların göçmen kabilelerine karşı verdiği kahramanca mücadeleyi yansıttı.