Arama
Osmanlı'nın şair sultanları
Osmanlı'da askerlikten sonra en rağbet edilen meslek şairlikti. Şairliğe ehemmiyet gösterenler arasında Osmanlı sultanları da bulunuyordu. Onlar bir taraftan kılıçlarıyla kaleleri fethederken, diğer taraftan kalemleriyle gönülleri fethettiler. Üstün siyasi yeteneklerinin yanında iyi bir sanatkar olan sultanların bazıları, divan oluşturacak kadar şiir yazdı. Sizler için Fatih Sultan Mehmet'ten Genç Osman'a 10 sultan şairimizi derledik.
📌Sultan I. Mehmed'in oğlu olan II. Murad, Osmanlı'nın altıncı padişahıdır. Şehzadeliği'nde Amasya'da iyi bir eğitimden geçen olan II. Murad, babasıyla birlikte Bursa ve Edirne'ye gitti. Babası Sultan I. Mehmed'in vefatından sonra tahta geçtiğinde henüz on yedi yaşındaydı.
📌Sultan II. Murad, bilimsel sohbetleri sever; musiki, şiir ve edebiyata düşkünlüğüyle tanınırdı. Sanatı ve sanat erbabını destekleyen Sultan, Bursa ve Edirne'yi bir kültür ve ilim merkezi haline getirdi.
📌Dilin gelişmesi için büyük çaba gösteren II. Murad'ın şiirinde sade bir dil hakimdir. Divanı olduğu söylense de henüz ele geçmedi.
Sultanın şairliği hakkında Sehî Bey tezkiresinde "Çok üstün derecede güzel, derin manalı şiirler söylediği, hatta konuşurken bile çoğu vakit, hislerini nazım hâlinde ifade ettiği" söylenilir. Şiirlerinin çoğu tasavvufidir. "Murâdî" mahlasını kullanan II. Murad, şiirleri kendisine ait olduğu kesin olarak bilinen ilk Osmanlı sultanıdır.
Döneminde şair ve edipleri himaye eden Sultan Murad Han, Enderun mektebinde şiir, inşa gibi derslerin eklenmesini sağladı. Bu sayede saraydaki bürokratların sanat hayatı zenginleştiği gibi pek çok sanatçının yetişmesine de öncülük etti.
Dönemine göre oldukça sade bir dille yazan Sultan Murad, himaye ettiği şairlere de bunu tavsiye etti. Gazellerinin büyük kısmını Bursa'da çekildiği zaviyede yazdığı bilinen Sultan Murad, dervişane şiirler yazdı. Kendinden sonra gelen Nef'î, Sabrî gibi divan edebiyatında önemli şairleri etkiledi.
Varalım bir iki gün zikredelim Mevlâ'yı
Bize ısmarladılar mı bu yalan dünyayı?
Her kişi dünyada meşgul oldu bir kâr üstüne
Sana meşgul olmuşuz biz kâr-ber-kâr üstüne
Ey sevgili, dünyada her insan bir işle uğraşarak ömür tüketmekte. Biz ise bu kadar işi bir yana bırakıp yalnızca seni iş edindik.
Ey Muradi oldu her bir ilmîn üstüne âlim
Çün anınçündür mukarreb geçdi ebrâr üstüne.
"Ey Muradi her ilmin üstünde bir Alim (her şeyi bilen) elbette vardır. Nitekim onun için mukarreb ebrarın üstüne geçti."
📌Askerlik mesleğinden sonra Osmanlı münevverleri arasında rağbet gören mesleklerden biri şairlikti. Şairliğe ehemmiyet gösterenlerden biri de Fatih Sultan Mehmet'ti. Devrinin sayılı şairlerinden olan Fatih, şiirlerinde "Avnî" mahlasını kullandı. Sultan'ın bir de divanı mevcuttur.
📌Devrinin büyük şairleri ile kıyas edilebilecek seviye şiirler yazan Sultan Mehmet, dünya tarihinde, zaferlerinin yanında ilme ve sanata verdiği ehemmiyetle de önemli bir yer edindi.
Avnî'nin şiirlerinde Şeyhî ve Ahmed Paşa'nın etkisi görülür. Fatih'in şiirlerinde ön plana çıkan en önemli husus ise derin bir lirizm ve samimiyettir. Fatih, şiirlerinde hükümdarlığının manasını, iç alemiyle muhasebesini yansıtır.
Fatih Sultan Mehmed'in devrinde Ahmed Paşa, Sinan Paşa, Melihi, Necati gibi önemli şairler yetişti. Döneminde şiirlerde yaygın olarak kullanılan süslü bir üslubu benimsedi.