Arama
Unutamama hastalığı: Hipertimezi
Kişisel geçmişe dair aşırı bellek olan hipertimezi, bir insanın otobiyografik hafızasının aşırı gelişmiş olması yüzünden kendi hayatıyla ilgili neredeyse tüm deneyim ve yaşadığı olaylar hatırlayabilmesidir. Bu hastalıktan mustarip kişiler anılarını kontrol edilemez şeyler olarak görür ve karşılaştıkları bir tarihle beyinlerinde o günün canlı tasvirlerini görürler. Peki, geçmişe dair her şeyi hatırlamak bir armağan mı lanet mi? Sizler için hipertimezi hastalığını derledik.
Hipertimezi olan bir kişiye tarih sorulduğunda genelde tarihin haftanın hangi gününe düştüğünü ve o tarihte kişisel bir bilgi olup olmadığını hatırlar. Sınıf öğretmeninin adını ve nasıl giyindiğini ya da o tarihte hangi televizyon şovunun veya dizi bölümünün oynadığını hatırlayabilir.
Fakat üstün otobiyografik hafızaya sahip bu kişilerde fotoğraf hafızası genelde zayıftır ve okulda ezberle ilgili sorunlar yaşadıklarından şikâyet ederler. Hatta bazı sayı dizilerini normal hatırlama yetenekleri yoktur. Bu sendromu olan kişilerde bellek geliştirme becerilerinde de sorun vardır ve becerilerle araçlarla onlara öğretildiğinde ezbere hafızalarını görünüşe göre kolay geliştiremezler. Hipertimezisi olan bir kişinin üstün hafızasının kilidi sadece onunla kişisel olarak bağlantılı olan bilginin hatırlanmasına dayanır.
Yapılan araştırmalar sonucunda normal insanların yaşadıkları olaylar bir süre sonra hafızlarından silinse de hipertimezi hastalarının yaşadıkları olaylar hafızlarında tazeliğini koruyor. Hipertimezi özelliği gösteren insanlarda yapılan araştırmalarda bu insanların yaşadıkları deneyime kendilerini tümüyle kaptırdığı gösteriyor.
Bu durum, olayı ya da tecrübeyi sonradan hatırlamak için sağlam temeller oluştururken, değişik düşünme tarzı da bu anıların sonraki dönemlerde sık sık hatırlanmasını sağlıyor, bu ise o anının hafızaya kaydını daha da güçlendiriyor. Ancak böyle bir özelliği neyin tetiklediği henüz bilinmiyor.
MRI taramaları sonucunda doktorlar bu sorunun beynin sol ve sağ alın korteks, ön singulat kıvrımı, kaudat çekirdek ve temporal lob denilen kısımlarından kaynaklanabileceğini ileri sürüyor. Sol ve sağ alın korteksi ve singulat kıvrımı, beynin süreksiz hatırlama modunu kontrol ettiği düşünülen kısımlarıdır. Hipertimezisi olan kişilerde bu bölge az gelişmiş olabilir ve bellek akışını durduramamaya etki edebilir. Hipertimezili kişinin bir MRI'si göstermiştir ki kaudat çekirdekle temporal lobun bir kısmı normalden orantısız biçimde geniştir. Bu bulgu, bu iki beyin alanının birlikle işlev gösterip kişisel anı hatırlaması sergiler ve hipertimezisi olan kişilerde büyümüş oluyor.