Arama
Üsküdar'ın sükunet köşesi: Selman Ağa Camii
Bir mekanı güzelleştiren, ruh veren insanlar olduğu kadar yapılardır da... Bilhassa Allah Teala'yı anmak ve ona ibadet etmek maksadıyla inşa edilen camiler şehre ruh katan, muhitin hamurunu yoğuran mukaddes mekanlardır. Üsküdar'ın merkezinde bulunan Selman Ağa Cami'nin, Mihrimah Sultan ve Valide-i Cedid camilerinden daha önce inşa edildiğini ve daha köklü bir tarihe sahip olduğunu biliyor muydunuz? Bu nadide ve kadim eserin tarihini ve müstesna özelliklerini sizler için derledik.
◾ Üsküdar, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmesinden sonra hızla gelişmeye başlayan kadim bir İstanbul semtidir. Bu semt, fetihten önce küçük bir Anadolu kasabası niteliğinde iken fetihten sonra bir şehir dokusu oluşturacak ilk nüvelerle kendini belli etmeye başlar.
◾ Fetihten yaklaşık yarım asır sonra inşa edilen Selman Ağa Camii, bu dokunun izini yakalayabileceğimiz ilk mimari örneklerdendir. Henüz Mihrimah Sultan ve Valide-i Cedid camileri Üsküdar'da yer almazken, Selman Ağa Camii zarif ve sade üslubuyla semtin gözdesiydi.
📌Nüve; bir şeyin özü anlamına gelmekle birlikte, çekirdek olarak da tanımlanmaktadır.
Fatih Sultan Mehmet İstanbul'un fethinden sonra şehri nasıl imar etti?
◾ Selman Ağa Camii, Selmani Pak ile Hakimiyeti Milliye caddelerinin kesiştiği, sahilden gelen misafirleri karşılayan bir noktada bulunur.
◾ ll. Beyazıd'ın Kapı ve Darüssaade Ağası Selman Ağa tarafından 1506 yılında yapımına başlanan cami, henüz Mihrimah Sultan, Şemsi Paşa ve Valide-i Cedid camilerinin bulunmadığı o tarihlerde Üsküdar'ın kalbinde inşa edilir.
◾ İnşa edildiği yıllarda Selman Ağa Camii sahilden gelen insanları misafirperver bir tutum ile karşılamak üzere önemli bir noktaya konumlanmış, etrafındaki küçük adacık yapıdan arınarak bir meydan şeklini alıp, misafirlerine nefes alma imkanı tanımıştı.
◾ Cami plan yapısı olarak da kare plan ile taş ve tuğlanın karma bir şekilde kullanıldığı yapı malzemeleriyle inşa edilmişti.
◾ Caminin çatısı, minberi ve son cemaat mahfili ise ahşaptan yapılırken, sade ve özgünlüğüyle uzun yıllar boyunca müminlere bir lahza sükûnet bahşeden manevi bir mekan işlevi görmüştü.
◾ Caminin ahşap olan çatısı pek çok Osmanlı eserinde olduğu gibi kurşunla örtülüdür.
◾ Minaresi ise ince tuğladan oluşur. Minarede aralarda kullanılan kesme taş hatıllar mimari açıdan minareyi güçlü kılar ve görsel çeşitlilik sağlar. Caminin 1965'te yaptırılan kesme taş kemerli avlu kapısının sağ tarafında üç yüzlü Horhor Çeşmesi bulunur. Son olarak 1895'te onarımdan geçen caminin haziresinde Selman Ağa'nın mezarı yer alır.
Hatıl: Genellikle yığma yapılarda karşılaştığımız, yükü tüm yüzeye dağıtarak duvarın yıkılmasını engelleyen, malzemesi ile farklılaşan yatay hat.
◾ Cumhuriyet dönemi ile başlayan çarpık kentleşmeden ziyadesiyle etkilenen Selman Ağa Camii, uzun yılların ardından etrafı büyük ve daraltıcı yapılarla dolu bir hale gelmişti.
◾ Caminin önüne geçen çevredeki yapıların düzenlenmesi, kaldırılması ve temizlenmesi ile birlikte, meydan tanımlı ve kullanılabilir bir hale geldi.
◾ Üsküdar'da bu sayede sahile inmeden önce iki yoğun caddeyi rahatlatan bir işaret ögesi ve sükûnet bölgesi hüviyetine sahip manevi ve maddi bir merkez oluştu.