Sultan Abdülhamid'in hayran bırakan hayvan sevgisi
Osmanlı İmparatorluğu'nun bunalımlı bir döneminde tahta çıkan II. Abdülhamid, hayvanlara özel ilgi göstermişti. Öyle ki Yıldız Sarayı'nı hayvan cinslerinin çokluğu itibariyle dünyanın ender bahçelerinden biri haline dönüştürmüştü. Peki, Sultan Abdülhamid'in dünyada yankı uyandıran hayvanları nelerdi? Sultan'ın özel koleksiyonu neleri kapsıyordu? Londra'dan özel olarak ne istemişti? İşte sizler için Sultan II. Abdülhamid'in hayvan merakı hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik.
Osmanlı Devleti saraylarında hayvan yetiştirmek ve bunların idaresine ilişkin çeşitli görevliler tayini oldukça eskiye dayanıyordu. Enderun teşkilatındaki doğancılar koğuşu ve has ahırda bulunan seyis, deveci, taycı gibi farklı isimlerle anılan gruplar bulunurdu. 19 yüzyılda, vahşi hayvanlara merakı olan Sultan Abdülaziz döneminde, birçok bahçede kurulan kafes ve hayvan bakım sahaları sonraki dönemlerdeki faaliyetlerin temelini oluşturdu.
Yıldız Sarayı'nın henüz bir köşk, bahçesinin de Çırağan Sarayı'nın dış bahçesi olduğu dönemlerde burada bir arslanhane ve arslancı odası, kuşluk, güvercinlik ve tavusluklar inşa edildiği bilinir. Aslanhanenin kafeslerin bir kısmı camlı, zeminleri mermer döşeli, açık ve kapalı odalıydı ve kuşluklarda kuşların kolayca tüneyebilecekleri alanlar bulunurdu.
1875-1876 yıllarında saray ve kasırlarda bulunan hayvanları gösteren deftere göre toplam hayvan sayısı 6.137 olup, bunların çoğunluğu sülün, tavuk, güvercin, kanarya ve kumru gibi kanatlı hayvanlardan müteşekkildi. Ender miktarlarda bulunan arslan, kaplan, zürafa, devekuşu, ceylan gibi vahşi hayvanlar Topkapı ve Beylerbeyi sarayı kafeslerinde yetiştirilirken, Dolmabahçe, Çırağan, Yıldız gibi daha sık kullanılan merkezlerde küçükbaş ve genellikle kanatlı hayvanların tercih edilirdi.
Yıldız Sarayı'nda ikamet eden Sultan II. Abdülhamid, sarayın çeşitli yerinde kafes, kümes ve ağıllarda birçok türden oldukça fazla sayıda hayvan bulundurmuştu. Yıldız Sarayı'nda kuşhane başta olmak üzere, arslanhane, ceylanhane, geyikhane, sülünlük, koyun ağılı ve diğer hayvan bakım yerleri bulunuyordu.
Şehzadeliğinde iyi bir çiftlik işletmecisi olan II. Abdülhamid, saltanatı boyunca Yıldız'da inşa ettiği bahçelerde geçmiş tecrübelerini tatbik etmiştir. Bu sayede, hayvan cinslerinin çokluğu ve sayılarının fazlalığı itibariyle dünyanın ender bahçelerinden biri haline dönüşen Yıldız'da etkin bir teşkilat kurmuştu. Dünyanın dört bir yanından özel araştırmalarla bu bahçede toplatılan ve çoğaltılan hayvanlar, ülkenin pek çok yerindeki çiftliklere nakledilerek türlerin Osmanlı Devleti sınırlarında yayılması ve hayvancılık sektöründe verimin artırılabilmesi için kullanılması imkânı sağlanmıştı.
