Arama
Şikago Fuarı’nda kurulan 'Türk Köyü'nde Osmanlı imzası
Ecdadın dünyada gerçekleşen modern gelişmelere kayıtsız kalmayışı 19'uncu asrın ortalarından itibaren kendini fark ettirmeye başlamıştı. Osmanlı, uluslararası nitelikte düzenlenen ilk fuar olan 1851 Londra Sergisi'nden itibaren Avrupa ve Amerika'da düzenlenen büyük fuarlara ilgi gösterdi ve çoğuna geniş ya da sınırlı bir şekilde iştirak etmeye gayret etti. Öyle ki Osmanlılar, 1893 Şikago Fuarı'nda kurduğu Türk Köyü ve İstanbul Sokağı motifleriyle ziyarete gelenlere Anadolu'dan kültürel bir görüntü sunmuştu.
19'uncu yüzyılda düzenlenen dünya fuarlarını, bir anlamda sanayi devrimi ile kapitalizmin bütün ihtişamını gözler önüne seren olaylar ve sanayi devrimini gerçekleştirmiş ya da bu gelişmeye ayak uydurmuş Batılı ülkelerin gövde gösterileri olarak nitelendirmek mümkün.
1893 senesinde Amerika'da tertip edilen 19'uncu asrın en büyük, en yüksek katılımcı ve ziyaretçisi olan fuar, 1492'de Christopher Columbus'un Amerika kıtasını keşfinin dört yüzüncü yıl dönümünü kutlamak için Şikago'da gerçekleşti. Fuar alanı Michigan gölü kıyısındaki Jackson Park adlı bir bataklık alandı. Buradaki bataklığın kurutulması ile elde edilen geniş alan üzerinde neoklasik üslupta inşa edilmiş tamamı beyaz binalardan oluşan yeni bir kent kuruldu.
"The White City" olarak adlandırılan bu şehirde yer alan Ziraat, Elektrik, Bahçıvanlık, Balıkçılık, Makine, Mamulat, Güzel Sanatlar, Madencilik, Ulaştırma ve Kadınlar binalarının her biri ayrı mimarlar tarafından özenle tasarlandı. Ayrıca, Jackson Park'ta fuara katılan yabancı ülkeler de özgün mimarilerini yansıtan resmi temsilcilik binalarını inşa ettiler. Bu misafirlerin kültürel varlıklarını ve ürünlerini sergiledikleri köyler ise Jackson Park'ın bitişiğinde Midway Pleasance denilen caddenin üzerinde inşa edilmişti.
Dönemin yazarlarından Danton Snider'a göre Midway'ın düzenlenişi insanlığın kademeli bir ölçeği gibiydi. Alman ve İrlanda köyleri tarafından temsil edilen Töton ve Kelt ırkları Beyaz Şehr'in hemen yanına yerleştirildiler. Bunları sırasıyla İslam dünyası, Batı ve Doğu Asya takip ediyordu. En uzak uçta ise vahşi ırklar, Afrika'nın Dahomey kabileleri ile Kuzey Amerika'nın yerlileri yer alıyordu.
Dünyanın birçok ülkesinden fuara yoğun bir katılım olmuştu. 1893'deki bu sergide yer alan ülkelerden biri olan Osmanlılar; üretilen malların kalite, çeşit ve fiyatlarını görmek, ekonomisine rekabet gücü kazandırmak, kendi ülkesindeki kaliteli mal ve ürünleri dünyaya tanıtmak bilhassa Avrupalılara Osmanlı imajının tanıtılması sağlamak için büyük bir panayır alanı kurmuştu. "Türk Köyü" adıyla kurulan alanda Süleymaniye Camii'nin küçük ölçekli benzeri olan bir cami, Sultanahmet'te yer alan dikilitaşın replikası, safkan Arap atlarının sergileneceği Sultanahmet'teki gibi bir at meydanı, bin kişilik kapasiteye sahip bir tiyatro binası, eğlence alanları ve Osmanlı esnafının açtığı dükkânlar yer almaktaydı. Türk Köyü ve pazarının açılışı görkemli olmuştu.
Caminin minaresi ve panayırın etrafı kandillerle aydınlatılmış, Osmanlı bayrak ve armaları asılmıştı. Osmanlı ve Amerikan bayraklarıyla donatılmış bir tak inşa edilmiş ve gelen ziyaretçiler Hamidiye Marşı ile karşılanmıştı. Sultan II. Abdülhamid Han'ın büyükçe bir tuğrası da yerini almıştı. Osmanlı sergilerinin olduğu alanın ortasında, III. Ahmet Çeşmesi'nden ilham alınarak yapılan köşelerinde küçük kubbe, ortasında ise büyük bir kubbe olan bir pavyon inşa edilmişti. İstanbul Sokağı denilen Türk Köyü'nün orta kısmında bir de Osmanlı lokantası bulunmaktaydı.