Osmanlı padişahlarının mühürleri
Bir mülkiyet belgesi olarak kabul edilen mühürler, çok eski bir tarihe sahiptir. Hz. Peygamber'in hicretin yedinci senesinde mühür kullanmasıyla İslam dünyasında mühür kullanımı başlar. Zirve dönemini Osmanlılarda yaşayan mühürler, farklı madenlerden imal edilirdi. Cepte taşınan, boyna asılan ve yüzük olarak takılan mühürler aynı zamanda ciddi bir arşiv oluşmasına da olanak sağladı.
◼ Eski dönemlerden itibaren tüm toplumlarda kullanılan mühürler, bugünkü imza hükmündedir. Bir metal içine oyulan isim, yer gibi bilgiler mühür ile evraklara işlenir. Ekseriyetle yazının, eserin sonuna konulan mühür bu yönü ile var olan sözü bitirmek anlamına da gelir. Mühür kullanımı sayesinde dünyada ve İslam aleminde ciddi bir arşivcilik başlar. Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) Mustafa da mühür kullanır. Resul-i Ekrem (SAV) yabancı devletlere gönderdiği mektupların altına yüzüğündeki mührü basarak evrakın sahte olmadığını beyan eder. Efendimizin vefatından sonra bu yüzüğü Hz. Ebubekir (RA), Hz. Ömer (RA), Hz. Osman (RA) kullanır. Lakin Hz. Osman mühür olarak yüzüğü Eris Kuyusu'na düşürerek kaybeder.
◼ İslam toplumunda yaygın olarak kullanılan mühürler, bir vakitten sonra sayılarının çokluğu sebebiyle karıştırılır. Bu sebepten mühürler tasnif edilerek üçe ayrılır.
➡ Mühr-i Resmî
Bu mühürler resmi, devlet işlerinde kullanılan mühürlerdir.
➡ Mühr-i Zâtî
Şahsi mühür anlamına gelenler bu mühürler kişisel kullanımlar için tercih edilir.
➡ Vakıf mühürleri
Bu mühürler vakıf olarak kurulan kütüphanelerdeki kıymetli evrak ve eserleri damgalamak için kullanılır.
◼ Özellikle Osmanlılarda altın çağını yaşayan mühürler, gerek estetik değeri gerekse imza yerine geçmesi gibi sebeplerden dolayı oldukça öne çıkar. Osmanlı devrinde yazılış biçimi olarak sekiz tür mühür bulunur.
➡ Kalp şeklinde
➡ Badem şeklinde
➡ Dikdörtgen
➡ Sikke
➡ Oval
➡ Altıgen
➡ Sekizgen
➡ Şemse
◼ Bir yetki belgesi olan mühür eski zamanlardan beri kullanılır. Bu gelenek günümüzde de meraklıları tarafından devam ettirilir. Vakıf eserleri genel olarak insanlara faydalı olması maksadıyla bağışlanan eşyaları ifade eder. Modern dönemlerde okuma ve yazmanın geniş kitlelere ulaşması ile beraber mühür de işlevini kaybeder. Ama vakıf mühürleri tarihi bir gerçeklik olarak varlığını sürdürür. Mühür kültürü bilhassa Osmanlı toplumunda çok önemlidir. Padişahların mühürleri de iktidar değiştikçe devamlılık ve sahiplik gibi sebeplerden değişir. Hayır ve hayır kurumlarını seven padişahlar, vakfettikleri eserlere mühürlerini vurarak bu kültürün yaşamasına katkı sağlarlar. Bilhassa kütüphaneler bu tarz eserler ile zenginleşir.
◼ Fatih sıfatıyla tanınan II. Mehmed, İstanbul'un fethi başta olmak üzere gerçekleştirdiği fetihler ve kurduğu devlet yapısıyla Osmanlılara bir cihan devleti hüviyeti kazandırdı. Bildiği diller ve alimlik gibi vasıflarıyla öne çıkan Fatih Sultan Mehmed aynı zamanda 15. yüzyılın en büyük entelektüellerindendi.
Tercümesi
↪ Murad Han oğlu Mehmet. Her zaman muzaffer.
