Arama
Osmanlı padişahlarına gönderilen hediyeler
Sosyal hayatta en önemli örf ve adetlerimizden biri olan hediyeleşme adeti sayesinde kırgınlıklar giderilir, gönül kapıları açılır. Geçmişten günümüze hediyeleşme, sadece şahıslar arasında değil zamanla devletler arasında da bir usul ve protokol haline geldi. Devletler, her zaman en güzel hediyeyi göndermek için özel bir çaba sarf etti. Osmanlı'nın dostluğunu kazanmak ve münasebetleri sıcak tutmak isteyen devletler çeşitli vesilelerle padişahlara birbirinden ilginç hediyeler göndermişlerdi.
🔶 Hediyelerin şekli ve özellikleri, devirlerin şartlarına, milletlerin ve toplumların yapısına, gelenek-göreneklerine ve kimliklerine göre değişirdi.
🔶 Osmanlı'da, misafir ağırlamak, tanıdık ve bildiğe çeşitli vesilelerle peşkeş yani hediye vermek, güzel adetlerden biriydi. Bu davranış Türklerde bir gelenek halini almıştı.
🔶 Sosyal hayatta en önemli örf ve âdetlerimizden biri olan hediyeleşme sayesinde ufak da olsa karşı tarafa verilen bir hediye gönül kapılarını açar, kırgınlıkları giderir, sosyal kaynaşmalara vesile olurdu.
🔶 Geçmişten günümüze hediyeleşme, sadece şahıslar arasında olmamış, zamanla devletlerarası bir usul ve protokol haline gelmişti. Her devlet karşı tarafa en güzel hediyeyi vermek için özel bir gayret sarf etmişti.
🔶 Tarih boyunca en çok hediye alan devletlerden biri olan Osmanlı, altı yüz sene yedi iklimde varlığını sürdürürken yakın ve uzak komşuları tarafından ilgiyle takip edilmiş; Osmanlı'nın dostluğunu kazanmak ve münasebetleri sıcak tutmak isteyen devletler elçi ve hediyelerle dostluk ve sadakatlerini bildirmişlerdi. Osmanlılar da bu hediyeleri karşılıksız bırakmamıştı.
🔶 Osmanlı devlet adamları arasında hediyeleşme devletin kuruluşundan itibaren devam eden bir gelenekti. Daha çok düğünler ve padişahın huzuruna çıkma gibi vesilelerin yanı sıra fetihlerle sınırların genişlediği ve dolayısıyla gelirlerin arttığı dönemlerde zafer dönüşü ganimet mallarının takdim edilmesi şeklinde tezahür ediyordu.
🔶 I. Murad'ın oğlu şehzâde Bayezid ile Germiyanoğlu'nun kızının düğününde etrafın beyleri ve yabancı hükümdarlar iyi atlar, katarla develer, gulâmlar, cariyeler, altın ve gümüş tepsiler içinde filoriler gibi çok çeşitli saçılar ve hediyeler göndermişlerdi.
🔶 Hanedan mensuplarının doğum ve ölümlerinde yapılanlar da dâhil olmak üzere her padişahın tahta cülûsu ile başlayan biat merasimi, kılıç alayı, mevlit alayı, Hırka-i Şerif ziyareti, arife ve bayram tebrikleri, surre alayı, sakal bırakma, bed-i besmele, Kur'an-ı Kerim hatmi, düğün, muhtelif rütbe ve mansıp tevcihleri gibi törenlerin en önemli unsuru padişahların hediye kabul etmesi ve hediye dağıtmasıydı. Bu hediyeler aracılığıyla tebaa ile devlet arasında manevi bir bağ kurulurdu.
🔶 Bu törenlerde padişaha verilecek hediyeler de pek görkemli olup keza padişah da bu hediyeler karşılığında son derece cömert görünürdü.
🔶 Hediyelerin bir kısmı, yıl içerisinde belirli zamanlarda adet olarak verildiği hediye alınıp verilmesi süreklilik arz eder ve adeta bir hediyeleşme trafiği yaşanırdı.
🔶 Devlette hediyeler padişaha her sene cülûs, cenaze, huzura kabul, askerî sefer, koru ve çayır mahsûlü sunumu (çayır pîşkeşi), otluk ambarının dolması, görev tevcihleri, hazine irsali gibi devlet işlerine ait törenlerde; Cuma selamlığı, Hac dönüşü, kandil ve bayram gibi dinî törenlerde; şehzâde doğumlarında, gezilerde, evlenme ve sünnet düğünleri gibi hareme ait törenlerde sunulurdu.
🔶 Ayrıca nevruz, av seferleri, ziyafetler, padişahın bir yerden başka bir yere gelmesi (kudüm pîşkeşi), padişah ve sadrazamın hastalanmasında yapılan geçmiş olsun ziyaretleri ve kan alma gibi vesileler padişaha hediye takdim edilirdi.