Arama
Müslüman alimlerin mühendislik çalışmaları
Makinelere bağımlı olarak yaşadığımız, otomobillerin, bisikletlerin ya da elektrikli aletlerin hayatlarımızı kolaylaştırdığı bugünlerimizin öncesinde, bu keşiflerin hangi aşamalardan geçtiğini hiç düşündünüz mü? Bundan bin yıl önce, İslam uygarlığının altın çağında Müslüman alimler pek çok icada imza attılar ve günlük yaşamımızda sık kullandığımız düzeneklerin mucidi oldular. İslam uygarlığında Müslüman alimlerin gerçekleştirdiği mühendislik çalışmalarını derledik.
Buğday öğüten değirmenleri döndürmek için su gücünden yararlanılıyor; ayrıca, İslam dünyasının kurak bölgelerinde alternatif enerji kaynakları aranıyordu.
Yazın derelerin kurumasıyla birlikte, Arabistan'ın uçsuz bucaksız çöllerinde bulunabilecek yegâne şey, sürekli aynı yönde esen çöl rüzgârlarıydı. Yani rüzgâr yaklaşık 120 gün boyunca sabit bir yönde esmeye devam ediyordu.
Basit, ancak etkili bir icat olan yel değirmeni, ilk kez 7'inci yüzyılda İran'da kullanıldı. Sonrasındaysa hızla dünyaya yayıldı.
Bir İranlı, MS 634 yılından itibaren Müslümanlara on yıl liderlik eden ikinci halife Hz. Ömer'e gelerek, rüzgârla çalışan bir değirmen inşa edebileceğini söyledi. Bunun üzerine Hz. Ömer, yer değirmeninin inşa edilmesini emretti. Rüzgâr gücü, mısır öğütülen değirmen taşlarını döndürmek ve sulama amacıyla su çekmek için yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
9. yüzyılda yaşayan ve Benu Musa Kardeşler olarak tanınan Muhammed bin Musa bin Şakir, Ahmed bin Musa bin Şakir ve Hasan bin Musa bin Şakir adlı üç kardeş, insanları şaşırtacak türden düzenekler yapıyorlardı.
Büyük matematikçiler olmalarının yanında, Yunanlılara ait bilimsel eserleri tercüme eden Benu Musa Kardeşler, oyuncakların ve eğlenceli eşyaların atası sayılabilecek türden otomatlar icat etmişlerdi.
Onların tasarladığı dönemin halkını şaşkına çeviren 100'den fazla otomat, Harika Aletler Kitabı adlı bir kitapta toplanmıştı. Bu çalışmalar mekanik teknoloji alanında atılan ilk adımlardı.
Benu Musa Kardeşler'in icat ettikleri mekanizmaların çoğunda su, yapay hayvanlar ve sesler kullanılıyordu. Mesela, su içen boğa otomatı suyu içip bitirdiğinde, doymuş gibi bir ses çıkarıyordu.
Bu ses bir dizi hazne, şamandıra, hava boşluğu ve valf kullanılarak gerçekleştiriliyordu. Bu girift ve oldukça akıl karıştırıcı düzenek, o dönemde yaşayan insanların zihinlerini saatlerce meşgul ediyordu.
Benu Musa Kardeşler tarafından geliştirilen diğer bir şaşırtıcı düzenek de iki ağızlı şişeydi. İki ağzından iki farklı renkte sıvı doldurulan bu şişede, boşaltmaya sıra geldiğinde sıvılar doldurulduğu ağızdan değil diğer ağızdan çıkıyordu. Benu Musa Kardeşler, bunun için prensipte basit görüntüde karmaşık bir tasarımdan istifade ediyordu.