Arama

İslam uygarlığında suyun kaldırılmasını sağlayan keşifler

Hayatınızda musluk suyu olmadığını ve su için nehir veya kuyuya gitmek, dahası nehir kıyısına geldiğinizde yanına bile yaklaşamadığınız o hızlı akıntıdan kovayla su çekmenin bir yolunu bulmak zorunda olduğunuzu hayal edin. Bundan 800 yıl önce yaşayan Müslüman kâşifler, su kaldırma makinesini ve pompayı icat etmeden önce böyle bir hayat yaşanıyordu. Müslüman âlimler tarafından gerçekleştirilen icatlar sayesinde dünyada yeni bir dönüşüm başladı. Üstelik onların bu keşiflerini Avrupa tam 700 yıl sonra hayata geçirebilecekti.

  • 1
  • 18
SUYU KALDIRMA VE İLETME KONUSUNDA BİR DEVRİM
SUYU KALDIRMA VE İLETME KONUSUNDA BİR DEVRİM

Suyu tutma, iletme ve kaldırmak için yeni teknikler geliştiren Müslümanlar, mevcut teknolojileri harikulade şekillerde birleştirip kullanmış, kendi bilgilerini başka medeniyetlerin bilgileriyle bütünleştirmişlerdi.

Eski Mısırlılar, mihverli sırığın ucuna bağlanan kovayla nehirden su çekmeye yarayan basit su kaldıracı (şaduf) düzeneğini kullanıyorlardı. Kovanın ağırlığı, bir karşı ağırlıkla dengeleniyor, düzenek yatay ahşap kalas üzerinde yükselen iki sütunla destekleniyordu. Bu düzenek bugün Mısır'da hala kullanılır.

  • 2
  • 18
BU TEKNOLOJİLERİN GEÇMİŞİ MÖ 100 YILINA UZANIYOR
BU TEKNOLOJİLERİN GEÇMİŞİ MÖ 100 YILINA UZANIYOR

MÖ 100 yılından beri su, noria ismi verilen büyük sudolapları kullanılarak nehirlerden alınmış ve yüksekteki arazilere çıkarılmıştı.

Romalı yazar, mimar ve mühendis Vitruvius, bu basit ancak güçlü makineyi anlatır. Normal su çarklarında olduğu gibi, sudolabı da akarken kanatlara çarpan suyun kuvvetiyle dönüyordu.

  • 3
  • 18
MÜSLÜMANLAR BU TEKNİĞİ NASIL GELİŞTİRDİLER?
MÜSLÜMANLAR BU TEKNİĞİ NASIL GELİŞTİRDİLER?

Kanatlar üzerinde bulunan ve suyla dolan hazneler dönme hareketiyle yukarı kaldırılıyordu ve suyu bir kemere bağlı olan büyük bir tanka boşaltılıyordu.

Romalılar ve İranlılar tarafından kullanılan bu makine, Müslümanlar tarafından geliştirilerek yeniden tasarlanmıştı.

Müslümanların tarihi keşfi: Yel değirmeni

  • 4
  • 18
BU ÇARKLAR GÜNÜMÜZDE HALA AYAKTADIR
BU ÇARKLAR GÜNÜMÜZDE HALA AYAKTADIR

Müslüman kaynaklarında sudolabından ilk kez bahsedilmesi 7'nci yüzyılın sonlarında Basra bölgesinde bir kanal kazılmasıyla ilgilidir.

Suriye'deki Asi Nehri üzerinde bulunan Hama'daki çarklar bugün hala ayakta olmalarına rağmen artık kullanılamamaktadırlar. Son derece büyük olan bu çarkların sonuncusunun çapı 20 metreydi ve kenarı 120 ayrı hazneden oluşuyordu.

  • 5
  • 18
DÜNYANIN BAZI YERLERİNDE BU YÖNTEM HALA KULLANILIR
DÜNYANIN BAZI YERLERİNDE BU YÖNTEM HALA KULLANILIR

İspanya'nın Mürsiye şehrindeki La Nora adı verilen sudolabı bugün hala kullanımda olmakla beraber orijinal çarkının yerine çelik bir çark takılmıştır. Mağribi sisteminde bunun haricinde başka bir değişiklik olmamıştır.

Dünyanın çeşitli bölgelerinde bugün hala çok sayıda sudolabı kullanılmakta olup bunlar çoğu örnekte modern pompalarla başarılı şekilde boy ölçüşebilmektedir.

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN