Arama
I. Mahmut’un yaptırdığı kütüphane neden Nuruosmaniye olarak anılıyor?
En çok kütüphane yaptıran padişah olarak bilinen I. Mahmut, İstanbul'un en zengin kütüphanelerinden biri olan Nuruosmaniye Kütüphanesi'ni saltanatının son yıllarında yaptırdı. Peki, elinin değdiği yere kütüphane yaptıran, ilim aşığı sultan I. Mahmut'un, üzerine titreyerek inşa ettirdiği külliyedeki kütüphane, neden Nuruosmaniye olarak anıldı?
I. Mahmut, saltanatının son yıllarında İstanbul'da yaptırmaya başladığı külliyesinde büyük bir kütüphane kurmayı planladı. Külliyenin içine bir kütüphane inşa edilecek ve I. Mahmut, kendi kitaplarını bu kütüphaneye bağışlayacaktı. Nitekim buraya konulacak koleksiyonun bazı kitaplarını da hazırlatmıştı. Padişah bu kitaplara kendi mührünü vurarak bizzat hazırlığını yapıyordu.
Külliyenin yapımı altı yıl sürdü, fakat padişahın ömrü üzerine titrediği bu yapıyı görmesine müsaade etmedi. 1754 yılının Aralık ayında vefat eden padişah, kardeşi III. Osman'ın fermanıyla tamamlamak için ömrünün vefa etmediği külliyeye değil, Yeni Camii Türbesi'ne defnedildi.
I. Mahmut'un ölümüyle 1754 yılında yerine geçen kardeşi III. Osman, bu hayır eserini tamamlatarak kendi adına izâfeten Nûr-ı Osmânî adını koydu ve kütüphanesini de kendi ismiyle açtı. Hatta öyle ki bununla da kalmayan III. Osman, I. Mahmut'un vakfettiği kitapların üzerindeki vakıf kayıtlarını ve mühürleri kazıtarak kendi mührünü koydurdu.
III. Osman, abisinin vefatı üzerine bu davranışlarda bulunurken vefatından sonra aynı muamelelere maruz kalacağını bilmiyordu. Nitekim gün geldi ve devran döndü, III. Osman da bu dünyadaki vadesini doldurdu. Vefatından sonra tahta yeni çıkan padişah III. Mustafa, ise III. Osman'ın Nuruosmaniye Türbesi'ne defnedilmesine müsaade etmedi. Rahşan Tekşen'in Kırk Bir Kere İstanbul eserinde nakledildiğine göre, III. Osman, I. Mahmut'un yanına defnedildi. Ve o günden sonra bu türbeye defnedilmek hiçbir padişaha nasip olmadı.
I. Mahmut tarafından 19 Ocak 1749 temeli atılarak inşasına başlan, Nuruosmaniye, külliyede iç avluya inşa edilmiş, konum itibariyle gözlerden ırak bir yazma eserler kütüphanesidir. Modernleşme ile Osmanlı'ya giren barok mimari, Nuruosmaniye Kütüphanesi'nde de göze çarpan unsurlar arasında yer alıyordu.