Emeviler kimlerdir? Emevi dönemi fetihleri ve sonuçları...
Dört halife devri olarak bilinen Hulefa-yi Raşidin döneminin ardından Emeviler İslam devletinin sancağını devraldı. 661-750 yılları arasında hüküm süren bu ilk İslam hanedanı, gerçekleştirdikleri fetihlerle İslam devletinin sınırlarını genişlettiler. Üç koldan ilerleyen fetih hareketleri, Müslümanlığın geniş coğrafyalara yayılmasını sağladı. İslam coğrafyasının sınırları, kuzey doğuda Maveraünnehir, doğuda Hindistan, batıda Kuzey Afrika ve Endülüs ile birlikte büyük ölçüde genişledi. Peki, Emeviler kimlerdir? Emevi dönemi fetihleri ve sonuçları...
Önceki Resimler için Tıklayınız
Horasan ve Sind bölgesinde ise iç karışıklıklardan faydalanarak isyan eden bazı merkezler itaat altına alındıktan sonra yeni fetihler gerçekleştirildi. Sicistan'daki şehirleri alan birlikler Kabil'e kadar ulaşıp bu şehri de fethettiler. Hindistan'ın bir bölümünü vergiye bağladılar. Horasan'ın bir kısmı, Tohâristan ve Kuhistan zaptedildi.
Ceyhun'u geçen kuvvetler Buhara ve Semerkant'ı ele geçirdiler. Ukbe b. Nâfi' tarafından gerçekleştirilen fetihler sayesinde İfrîkıye'de ve Afrika içlerinde önemli başarılar sağlandı. Ukbe, müstahkem bir askerî garnizon kurmak gayesiyle Kayrevan şehrini inşa ettirdi. Başarılı yönetimiyle Berberîler'in İslam'a girmesini hızlandırdı. Bu sayede bölgede İslam hâkimiyeti güçlenmiş oldu.
Muaviye'nin ardından, veliahtlığa tayin ettiği Yezid başa geçti ve biat alarak 70 yıl iktidarda kaldı. Müslümanların kalbinde derin bir yara açan Kerbela hadisesi bu dönemde yaşandı.
Devlet işlerinden ziyade eğlence âlemleriyle meşgul olan Yezîd, Hz. Hüseyin'in öldürülmesi ve mukaddes şehirlerin talan edilmesi, Kâbe'nin mancınıkla taşlanması gibi icraatları yüzünden Müslümanların hafızasında İslam tarihinin en kötü isimlerinden biri olarak yer etmiştir. Yezid'in ardından oğlu II. Muaviye, onun ardından ise Mervan bin Hakem başa geçti.
Emevîler döneminde yoğun askerî faaliyetlerin olduğu bölgelerden biri Mâverâünnehir bölgesidir. Ceyhun nehrinin kuzey ve doğusunda kalan bu bölgeye "nehrin öte tarafındaki yer" anlamında bu isim verilmiştir.
Geniş bir coğrafyayı kapsayan bu bölgede Buhara, Semerkant, Uşrusana, Taşkent, Fergana, Nesef, Tirmiz, Hârizm ve Fârâb gibi şehirler bulunmaktadır. Burasının fethi de büyük ölçüde Emevîler tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bugün Pakistan sınırları içinde halan Sind bölgesinin fethi Emevîler döneminde başlatıldı. Râşid Halifeler döneminde bölgeye yönelik seferlerden sonuç elde edilemedi.
Sind bölgesinde Haccâc'ın Irak valiliği döneminde buraya gönderdiği yeğeni Muhammed bin Kâsım tarafından fetihler başlatıldı (92/711). Muhammed, kısa sürede burada önemli başarılar elde ederek, ciddi bir Müslüman nüfusu buraya yerleştirdi.
Emevîler döneminde önemli başarılar elde edilen yerlerden biri de batıdaki İfrikıyye bölgesidir. İfrikıyye, Mağrib'in doğusunda kalan Tunus ve civarı için kullanılan bir bölge ismidir. Hz. Osman döneminde önemli başarılar elde edilen bölgenin fethi Emevîler tarafından tamamlanmıştır.
Bölgede önemli başarılara imza atan Ukbe b. Nâfi (ö. 62/682), Kayravan şehrini inşa ederek burasını Müslümanlar için önemli bir merkez haline getirdi (50/670). Daha sonra Atlas okyanusuna kadar olan bölge Müslümanlar tarafından fethedildi. Kuzey Afrika, Endülüs'ün fethini gerçekleştiren orduların merkezi olarak sonraki yıllarda önemli bir merkez oldu.
