Batı müziği besteleyen ilk kompozitör padişah: Sultan Abdülaziz

Yedi cihana hükmetmiş Osmanlı İmparatorluğunun liderleriydi onlar. Devlet-i Aliyye'yi yönetmenin, İslam dünyasının sancağını taşımanın yanında her sultanın kendine özgü yetenekleri ve zevkleri vardı. Kimi yürekleri titreten şiirler yazmaya, kimi göz kamaştıran mücevherler tasarlamaya, kimi musikiye, kimi de bahçıvanlığa merak salmıştı. Resme ve hat sanatına olan yeteneği yanında müziğe yatkınlığı ile bilinen Sultan Abdülaziz'de görülen sanat eğilimi, Osmanlı sultanları için adeta bir aile geleneğiydi. Geleneksel sanatlar için 'altın çağ' olarak nitelendirilen Kanuni Sultan Süleyman döneminden itibaren şehzadelerin bir sanat ve zanaat öğrenmeleri gelenek halini almıştı. Şehzadeler kendileri için tayin edilen lala gözetiminde askeri ve fenni ilimlerde kendilerini geliştirirken, işinin ehli bir sanatkâr tarafından da sanat alanında eğitilirlerdi. Kanuni kuyumcu, II. Bayezid icazetli bir hattattı. II. Murat hattat, I. Selim kuyumcu, II. Mahmud ve Abdülmecid de dönemlerinin en iyi hattatları arasındaydı. Hem yaşamı, hem de sır dolu ölümü ile Osmanlı'nın 32'inci sultanı Sultan Abdülaziz'in ise resme, hat sanatına ve müziğe karşı büyük bir yeteneği vardı. 'Sultan'ın sır ölümü: İntihar mı, cinayet mi?' adlı haberimizi okumak için tıklayın. Sanata olan ilgi ve yeteneği ile tanınan Sultan II. Mahmut ve Pertevniyal Sultan'ın çocuğu olan Sultan Abdülaziz, 8 Şubat 1830'da dünyaya geldi. Bir Batı sanatı olan resme ve heykele ilgisi olması sebebiyle 'yüzü Batı'ya dönük' olarak bilinen Sultan Abdülaziz, aynı zamanda Osmanlı sultanları arasında Avrupa'ya ilk resmi ziyareti gerçekleştiren padişahtı. Abdülaziz, yetişme döneminde iyi bir müzik eğitiminden geçmiş, oldukça iyi bir musiki bilgisine sahipti. Çok iyi piyano ve çok iyi lavta çalan, aynı zamanda neyzen olan çok ince ruhlu bir padişahtı. Yaptığı resmi gezilerde de dış kaynaklarda sanatkâr bir devlet başkanı olarak nitelendirilmişti. Sultan Abdülaziz, Klasik Türk ve Batı müziğinde günümüze kadar ulaşan eserlere 'bestekâr' sıfatıyla imza atmıştı. Ney meşklerini hocası olan Neyzen Yusuf Paşa ile gerçekleştirirdi. Onun ney ile gerçekleştirdiği taksimleri hünkâr başkâtibi Atıf Bey şu sözlerle dile getirmişti: 'Her saza aşina iseler de Tarikat-ı Mevleviyye'ye muhabbetlerinden nâşi, ney üflemeye merakları ziyade idi. Yaz geceleri Harem-i Hümayunda yatak odasının pencereleri açık olmakla bazen ney ile hazin hazin taksim eylediğini duyanların ruhu, avalim-i ulviyyeye pervaz edecek hale gelirdi…' Sultan Abdülaziz'in tuvalinden bir resim. Günümüze kadar ulaşan Hicaz Hümayun Sirtosu ve güftesi de kendisine ait olan muhayyer makamında iki şarkısı bulunuyor. 'Ey Nevbahar-ı Hüsn-ü An' sevilen bestelerindendi. Sultan'a ait nadide besteyi dinlemek için tıklayın. Doğu-Batı kültür etkileşiminin yoğun yaşandığı bu dönemden başlayarak sarayda şehzadeler ve sultanlar Mızıkayı Hümayun hocalarından hatırı sayılır ölçüde Batı müziği eğitimi almışlardır. Bu eğitimler sonucu Batı müziğinde eserler veren, beste yapan hanedana mensup ilk kompozitör de Sultan Abdülaziz olmuştu. Sultan Abdülaziz'in bestelediği dört kısa piyano parçası 1970'li yıllarda İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde saklanıyordu ancak bunlardan üçü kayboldu. Geriye yalnızca 'Invitation a la valse' Valse Davet adlı bestesi kaldı. 'Invitation a la valse' Valse Davet adlı eseri dinlemek için tıklayın.

Arama

Batı müziği besteleyen ilk kompozitör padişah: Sultan Abdülaziz