Taşa işlenen ilim: Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi
Eyüp Sultan'ın manevi atmosferinde bir yer var, Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi. Burası Osmanlı İmparatorluğu'nun en güçlü sadrazamlarından Sokullu Mehmet Paşa'nın ilim ve irfana olan bağlılığının somut bir nişanesi. Sade ama etkileyici mimarisiyle dikkat çeken külliye, bir Mimar Sinan eseri. Taşa işlenen ilim yuvasını sizler için araştırdık.
◾ İstanbul sınırları içinde yer alan Eyüp Sultan'da tarihi bir yer var, Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi. Bu külliyenin banisi adından da anlaşılacağı üzere Sokullu Mehmed Paşa ile eşi İsmihan Sultan'dır.
◾ Zamanında bu külliye; medrese, dârülkurrâ, çeşme, türbeden oluşmaktadır. Tüm bu kısımlar belli aralıklarla Mimar Sinan'ın bizzat kendisi tarafından yapılmış.
◾ Normalde her külliyede cami muhakkak yer alır. Ancak bu külliyede cami yok bunun nedeni ise Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi'nin hemen çok yakınında Eyüp Sultan Camii'nin bulunması.
◾ Eyüp Sultan'daki bu külliye pek çok onarımdan geçtiğinden bir dönem açık, bir dönem kapalı olmuş. Bu yüzden, Eyüp gibi manevi yere gelenlerin pek bildiği bir yer değildir.
◾ İnsanların pek bilmediği bu kompleks aslında bilinmesi gereken tarihi yapılardan oluşuyor. Benim de yolum çok eskiden değil yakın zamanda düştü buraya...
◾ Evvela kendime biraz kızdım, böylesine güzellikte bir yeri daha önce nasıl fark etmem, nasıl keşfetmem diye. Burası, Eyüp Sultan'daki o meşhur çarşının hemen sonunda yer alıyor ve devamında Eyüp Sultan Camii çıkıyor karşımıza.
◾ Sonra ise geç olsa da böyle bir yeri keşfetmenin ayrıcalığıyla mutlu oldum. Fark ettiğim 2023 yılında burası Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Osmanlı dönemindeki işlevine geri döndüğünü öğrendim.
◾ Burada her alanda; belli kurslar, seminerler, programlar ve eğitimler veriliyormuş. Bunu duymanın ve şahit olmanın sevincini yaşadım. İşte, bu yüzden medreseye ayrıca değinmek istiyorum.
◾ Sokullu Mehmed Paşa Medresesi olarak bildiğimiz yer aslında arşiv belgelerinde Şehid Mehmed Paşa Medresesi ve İbrâhim Hanoğlu Medresesi olarak da geçiyor. Şunu da ek olarak söyleyelim, bunlar dışında isimlerle de anılıyor.
◾ Ancak bizim bilmemiz gerekenler bunlar. Külliyenin banisinin kimler olduğunu söyledik buna ek olarak avlu kapısı üzerinde Arapça kitabede 976 senesi yazmakta.
