Çiniyle bezeli cami: Gökmedrese
Amasya'nın gözde eserlerinden biri olan Gökmedrese, şehrin Valisi Seyfeddin Torumtay tarafından inşa ettirilmiş. Bu güzide yapı, dönemindeki diğer eserlerden farklı olarak çinilerle bezenmiş. Bu da, eseri ayrıcalıklı kılan özelliklerinden. İşte, Amasya'nın sembol yapılarından olan Gökmedrese hakkında bilmeniz gereken bilgileri sizler için derledik.
AMASYA'DA SEMERKANT RÜZGARI
🔹 Selçuklu eseri olan Gökmedrese Camii, Orta Karadeniz'in en nadide şehri Amasya'nın simgelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Mavi çinileri ile bezeli yapı, şehzadeler şehrine adeta Özbekistan'daki Registan Meydanı esintisi katmaktadır.
🔹 Adından da anlaşılacağı üzere tarihi yapı aynı zamanda bir medresedir. Yakın zamanda restorasyondan geçen eserin daha pek çok zarif detayları mevcuttur.
Özbekistan -Semerkant
Registan, Orta Asya Türk mimarlığının nadir örneklerinden biridir. XV. asırda Emir Timur'un torunu Uluğ Bey tarafından kurulan, üzeri karolarla bezenmiş kapılara sahip üç ayrı medresenin bir arada bulunduğu, Semerkant'ın merkezindeki bir meydandır.
TORUMTAY CADDESİNDEKİ SELÇUKLU MİMARİSİ
🔹 Torumtay Caddesi üzerinde yer alan eser, evvela bir merdiven ile ziyaretçilerini karşılar. Ardından biri büyük diğeri küçük olan iki yapı, görenlerin dikkatini çeker. Bu iki yapıdan biri camiyken diğeri de Seyfeddin Torumtay'ın Türbesidir.
↪Yapı topluluğu içerisinde bir medrese de olduğu, fakat günümüze ulaşmadığı bilinir.
🔹 Bir yokuş üzerinde konumlanmış vaziyette olan mekan, cami ve türbe arasında kalan alanıyla birlikte Amasya'daki hem Selçuklu hem de Osmanlı camilerinden ayrılmaktadır.
*Torumtay Caddesi
Amasya'da yer alan Torumtay Caddesi ismini, şehrin valisi Seyfettin Torumtay'dan almıştır.
EN GÜZEL DETAYLAR
🔹 Caminin bulunduğu alana giriş yaptığınızda açık bir avlu sizleri karşılar. Bu güzide eser, Osmanlı döneminde inşa edilen camilere nazaran yüksekte bulunmaktadır.
🔹 Ağaç işçiliğinin en güzel örneği bu yapıda yer almaktadır. Restorasyon yapılmadan önce kullanılan caminin kapısı, günümüzde Amasya Müzesi'nde sergilenmektedir.
*Ağaç işçiliği nedir?
Ahşap işçiliği, marangozluk, ahşap oyma gibi ahşaptan öğe üretme faaliyeti veya becerisidir.
*Amasya Müzesi
Amasya Arkeoloji ve Mumya Müzesi veya Amasya Müzesi 1958 yılında kurulmuş etnografya, arkeoloji ve mumya müzesidir.
GÖKMEDRESE'NİN MİMARİ YAPISI
🔹 Caminin sekizgen biçimli kubbesindeki mavi çiniler, bu yapıyı özel kılmaktadır. Hem cami hem medrese olarak kullanılan dikdörtgen planlı yapının kalın duvarları kesme taştan örülmüştür.
🔹 Caminin büyük, eyvanlı ve beşik tonozlu bir girişi vardır. Geometrik desenler ve pencerelerdeki işçilikler Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerini teşkil etmektedir.
GÖKMEDRESE'NİN YAPILIŞ AMACI
🔹 Gökmedrese'nin inşa edilme amacına Hankah-ı Mesudi Şeyhi İbik Baba'nın menfi faaliyetleri gösterilebilir. Baba İlyas'ın halifesi İzzeddin İbik Baba'nın bir Moğol iş birlikçisi olduğunu söylenir.
🔹 Hatta Hüsameddin, Amasya'da Babaîlerin sayısının gün geçtikçe arttığını ve Amasya'daki Selçuklu Emirlerinin İbik Baba'ya meylettiklerini, Selçuklulara karşı Moğolları galeyayana getirdiğini söyler.
*Babaîler kim?
Babâ'îyye ya da Babâîlik, Horasan doğumlu olan Ebû'l-Bekâ Baba İlyâs bin Ali el-Horasânî ve müridi Baba İshâk Kefersudî'nin ayaklanması ile tanınan Vefâî Tarikatı çevrelerine verilen addır. Bu tarikatın üyelerine de "babaîler" denmektedir.
*İbik Baba kim?
Amasya'da Babaî Tekkesi'nin şeyhliği yapan isim.
