Baltık Mimarisi Kars'a nasıl geldi?
Ülkemizin doğusunda inci gibi bir şehir: Kars. 1877 ile 1917 yılları arasında Baltık mimarisi ile şekillenen güzide şehir aynı zamanda günümüzde kış turizminin de merkezlerinden. Buradaki 170 tarihi binanın bazalt taşlarıyla bezeli olması ve yatay mimarisi sebebiyle büyük ilgi topluyor. Peki, Baltık mimarisi Kars'a nasıl geldi? İşte, Kars'ta Baltık mimari üslubunun doğuşu...
◾ Sert iklimde bir diyar, tarihin harmanladığı şehir Kars. Anadolu'nun kuzeydoğusunda eşsiz rüzgarların estiği bu kentin mimarisi oldukça etkileyici.
◾ Soğuk iklimi ve taşın dayanıklılığı ile meşhur olan Kars, yüzyıllardır bazalt taşından yapılmış evleriyle ayakta kalmayı başarmış. Bu evler, yapı olmanın çok ötesinde...
◾ Doğu'nun belleği ve geçmişin sessiz tanıkları olan bu yerin her bir taşında bir hikaye, bir tarih yatmakta. Bugünü ve bugünün yapılarını daha iyi incelemek için biraz eskiye gidelim: Yıl 1877.
◾ 93 Harbi olarak bildiğimiz Osmanlı - Rus Savaşı tarihimizin en unutulmaz muharebelerinden biri şüphesiz. II. Abdülhamid döneminde gerçekleşen bu savaş, Kars'ın kaderini de değiştirmişti.
◾ Rusya'nın Balkanlarda genişleme stratejisi, Romanya ve Bulgaristan'ın bağımsızlık arayışları ve Panslavizm akımı, savaşın ana sebepleri arasındaydı. Bu savaş Balkan coğrafyasını değiştirmiş ve Osmanlı topraklarında rahatça yaşayan insanlar göç etmek zorunda kalmıştı.
◾ Kars, 1877 yılında Rusya'nın işgaline uğramış, Berlin Antlaşması ile de bölgeyi sınırlarına katmıştı. 1878'de Kars merkezli Karskaya Oblast idari birimi kurulmuştu.
◾ Oblast; Kars, Ardahan, Oltu ve Kağızman olmak üzere 4 bölgeye bölünmüş ve doğuda yeni bir dönem başlamıştı. Bölge halkı tam 40 yıl Rus işgali altında yaşamak durumunda kalmıştı.
◾ 20. yüzyıl başındaysa bu esaret artık bitmiş ve 1878 senesinde kurulan Karskaya Oblastı yönetim birimi, 1917 yılında Rus Devrimi ile son bulmuştu. Güzide şehir Kars'ın tamamen kurtulması ise tarih 30 Ekim 1920'i gösterdiğinde gerçekleşmişti.
◾ İşte bu süreç Kars'ın, diğer şehirlerden farklı bir mimariye sahip olmasıyla ön plana çıkmakta. Günümüzde gezilerin düzenlendiği, bazalt taşından yapılmış ev mimarisi o dönemler başlar.
◾ Rus üslubuyla yapılan bu evlere, Baltık mimarisi adı verilmekte. O dönemler Rusların askeri bir vilayet olarak ilan ettikleri Kars'taki imar çalışmaları günümüzdeki; Yusufpaşa, Ortakapı ve Cumhuriyet mahalleleri merkeze alınarak planlanmış.
