Anadolu'ya Selçuklu'dan miras 5 medrese
Cacabey Medresesi'nin, dünyadaki ilk gözlemevi olduğunu biliyor muydunuz? Ya da Çifte Minareli Medrese'nin Anadolu'nun en büyük medresesi olduğunu? İslam coğrafyasındaki ilmi ve kültürel mirasın Osmanlı'ya aktarılmasında önemli bir köprü olan Selçuklular'dan yadigâr 5 önemli medreseyi sizler için derledik.
Erzurum ilindedir.
Çifte Minareli Medrese; Erzurum'un sembolü haline gelen bir Selçuklu eseridir. Genelde 13. yüzyılın sonlarında yatırıldığı kabul edilmektedir.
Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad'ın kızı Hüdâvent Hatun tarafından 1253 yılında yaptırılan olan bu tarihi yapı, Anadolu'nun en büyük sanat eserlerinden biridir. Hüdâvent Hatun'dan dolayı "Hatuniye Medresesi" olarak adlandırılır.
Medrese'nin özellikle taç kapısında bulunan bezemeler, Selçuklu taş süslemesindeki derinliğin ve estetik anlayışın muhteşem örneklerini oluşturmaktadır. Bezemelerde ağırlıklı olarak bitkisel ögeler kullanıldı.
Taç kapının iki yanından yükselen silindirik minareler, tuğla ve mozaik çiniler ile süslüdür. Çinilerle süslü minarelere "Allah", "Hz. Muhammed" ve "ilk dört büyük halife"nin isimleri işlenmiştir.
Osmanlı padişahlarından 4. Murad'ın emri ile bir süre "Tophane" olarak, daha sonra da "Kışla" olarak kullanılan medrese, 1942-1967 yılları arasında Erzurum Müzesi, günümüzde ise hem müze hem de resim sergi salonu olarak hizmet verdi.
Çifte Minareli Medrese, boyutları ile Anadolu'nun en büyük Selçuklu medresesidir.
Çifte Minareli Medrese, UNESCO'nun Dünya Miras Geçici Listesi'nde yer alır. Yapı, neredeyse sadece ön cephesiyle ayakta kalabilmiş durumdadır. Cephenin arkasında 1882 yılında yapılan ve sonraları okul olarak kullanılan bir hastahane binası yer almaktadır. Medresenin asıl tahrip edilişinin bu binanın yapımı sırasında meydana geldiği anlaşılmaktadır.
Cacabey Medresesinin bir başka önemli sırrı ise giriş kapısında bulunan eksen eğikliği ve ekvator çizgisi işlemeleridir. Bugün cami olarak kullanılan medresenin, dış köşelerine yerleştirilmiş kıvrımlı köşe sütunları ilgi çekicidir. Binanın batı, kuzeydoğu ve kuzeybatı köşelerinde, duvara bitişik, alt tarafları değişik işlemeli füze biçiminde birer tane olmak üzere üst kısmı konik külahlı üç tane kule vardır.
