Raşit Küçük'ün bilinmeyenleri

◾ 76 yıllık ömrünü ilim, irfan ve milletin yolunda harcayan Raşit Küçük, akranlarının aksine sosyal faaliyetleri ile öne çıkan bir simaydı. İdarecilik dönemlerinde öğrencileri ve milleti ile yakın temas kuran Küçük, kapısını çalana hayır demeyen, elinden gelen, gelmeyen her imkanı ümmet için seferber eden müstesna bir alimdi. ◾ 22 Kasım 2022 tarihinde vefat eden, ülkemizin en kıymetli ilim adamlarından Raşit Küçük Hoca'nın hem talebesi hem de yakın mesai arkadaşı olan emekli İSAM Genel Sekreteri Fahrettin Ergün, hatıralarını Fikriyat.com'a anlattı. Gençlikten başlayan hizmet 🔹 Büyük ilim adamları hakkında konuşmak her zaman zor ve zorlayıcıdır. Bu isim Raşit Küçük olunca mesele daha da çetrefilleşir. 'Hakkında herhalde üzerinde en zor konuşulacak kişilerden biri hakkında konuşacağız. Prof. Dr. Raşit Küçük hocamız 1947 Antalya, Akseki Menteş Bey Köyü'nde dünyaya gözlerini açan dünya sürgününe başlayan ve 2022 Kasım ayının 22'sinde yine bu dünyadaki sürgününü tamamlayan bir şahsiyet. Bir ilim adamı, bir mütefekkir. Raşit hocamız Antalya'da doğmuş, İmam Hatip eğitimini Antalya'da almış, orada tamamlamış daha sonra Konya Yüksek İslam Enstitüsü'nde üniversite ilmi hayatına başlamış. İlim peşinde bir gençlik 🔹 İlim sadece okullarla sınırlı bir mefhum değildir. Bilhassa İslami ilimler eğitimi ülkemizde okullardan ziyade müstakil alimlerden öğrenilmiştir. Zamanla gelenekselleşen bu yöntem ile yetişen alimlerden birisi de Raşit Küçük'tür. Küçük Konya'daki eğitim hayatı boyunca alimlerle tanışarak, Konya'nın ileri gelen ilim adamlarından dersler alarak kendini besler. Konya'daki eğitimi sonrası üniversite hayatı tamamlanınca Erzurum İmam Hatip Lisesi'ne tayini çıkar. Burada dört yıl görev yapar. Fakat bu 4 yılda uzun seneler görev yapmış gibi Erzurum halkına kendisini sevdirir. 🔹 Ergün, bu sevgiyi şu cümlelerle ifade etti: 'Erzurum'un hocamız üzerinde, hocamızın da Erzurum üzerinde ayrı bir sevgisi, ayrı bir muhabbeti vardır. Onun için Erzurumlular hocamızı hep Erzurumlu bilirler. Biz de uzun yıllar hocamızın Antalyalı olduğunu bilmezdik o denli Erzurum'u yaşar, anlatır ve Erzurumlular tarafından ziyaret edilirdi. Hala Erzurumlular hocamızı bırakmış değiller. Tabi Erzurum'daki bu sürede yaşadığı olaylar malum. O zaman 12 Eylül öncesi gençlik hareketleri, talebe hareketlerinde hocam da zaman zaman bazı şeylerden nasibini alır. Okul içerisindeki sıkıntılar, şehirde yaşanan sıkıntılar, emniyet güçleriyle karşı karşıya gelişler. Her biri yine Erzurum'da başladığı, yaşadığı maceralardandır.' Hakkaniyetli bir yönetici 🔹 Raşit Küçük sadece bir hadis profesörü değildir. O siyer de dahil pek çok alanda mütehassıslaşarak talebelerine yol gösteren bir hoca olmuştur. 'Hocamızın Erzurum'dan sonra Yüksek İslam Enstitü'süne yani bugünkü Marmara İlahiyat Fakültesi'ne tayini çıkar. Eğitim öğretim ve ilmi hayatı Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde devam etmiştir. Hocamın Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde Hadis Ana Bilim dalındaki doçentliğini de profesörlüğünü de burada alarak ilmi hayatına devam ederken daha sonra kendisine fakültenin dekanlığı da tevdi edilmiştir. Bu dekanlık süresince hocamız, Türkiye'nin birçok meselesiyle ilgilenmiştir. Hocamız sadece bir ilim adamı, Hadis Profesörü değil birçok alanda uzmanlaştı. Siyer de hocamın ilgi alanı ve çalışma alanı idi. Yayınlanmış eserleri hem hadis alanında hem de siyer alanında hepimizin el kitabı olarak kullandığımız eserler, çalışmalardır. Marmara Üniverstesi İlahiyat Fakültesi'ndeki dekanlık sürecinden sonra hocamız Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu başkanlığı yaptı. 2003 yılında profesör olan Raşit Küçük hocamız, 2007 ve 2011 yılları arasında fakültenin dekanlığına getirildi. Ve bu süreç içerisinde de hocamız hem fakültenin ilmi gelişimi hem diğer alanlarındaki çalışmalarda ciddi manada katkılarda bulundu. Din İşleri Yüksek Kurulu ve İSAM 🔹 Zor zamanda kendisine verilen görevleri layığı ile ifa eden Raşit Küçük, bu konu özelinde de önemli bir örnek oldu. Küçük Hoca'nın hassas tavrını Ergün, 'Hocamız 2011 yılından sonra Diyanet İşleri'ne bağlı Din İşleri Yüksek Kurulu başkanlığına atandı ve emekli oluncaya kadar bu başkanlık görevini deruhte etti. Emekli olduktan sonra inzivaya çekilip dinlenmeyi düşünen hocamız, maalesef bu hayalini gerçekleştirememiş ve kendisine İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) başkanlığı görevi verilmiştir. Hocamız bu süreçten vefatına kadar İSAM başkanlığını deruhte etti. Aşağı yukarı 7-8 yıl İSAM başkanlığı yaptı. İSAM başkanlığı döneminde hocamız, İslam Ansiklopedisi'nin ikinci edisyon çalışması başta olmak üzere Temel İslam Ansiklopedisi ve diğer birinci klasik ve ikinci klasik dönem eserlerinin gün yüzüne çıkarılması konusunda yapılan çalışmaların başlanmasına vesile oldu. Ve yine İslam Araştırmaları Merkezi'mizin yerelde ve uluslar alanda camiada tanınması huşunda gayretleri oldu. Hocamızın özel hayatı ilmi çalışması ilmi çizgisi bu şekilde devam etmiştir.' cümleleri ile anlattı. Sosyal bir alim 🔹 İslam tarihi boyunca öne çıkan alimlerin ekseriyeti içerisinde yaşadıkları halkın sorunlarını görmezden gelmemiş ve çözüm üretme mesabesinde olmuştur. Son büyük alimlerimizden olan Raşit Küçük'ün sosyal ve yardımsever yönünü, 'O da hocamızın sosyal yönü. Yani toplumun bütün dertleriyle hemhal olan toplumun bütün dertlerini kendine dert edinen hem ülkemizin hem ümmet coğrafyasının problemlerini yakından takip eden ve oralarla ilgili yapılması gereken çalışmalara öncülük eden bir yönü vardı. İstanbul başta olmak üzere Türkiye'de isim yapmış nerede bir STK nerede bir kuruluş varsa hocamız mutlaka oranın ya kuruluşunda bulunmuş ya da başkanlığında bulunmuş. Bu anlamda hem Üsküdar'da hem de İstanbul'da birçok STK'da hem ilmi anlamda hem sivil toplum anlamında birçok kuruluşların başkanlığında bulunuyordu ve hizmetlerine orada devam ediyordu. Hocamız diğer hocalarımızın yaptığı gibi fakültesine giden derslerin yapımından sonra evine çekilen bir insan değildi. Hocamız fakülte eğitiminden sonra sosyal hayattaki eğitimlerine o STK'lardaki çalışmalara sohbetlere seminerlere konferanslara gece gündüz demeden haftasonu demeden dinlenmeden devam eden bir yapıya bir özelliğe sahipti.' cümleleri ile kendisine en yakın isimlerden Fahrettin Ergün anlattı. Dertli derviş 🔹 Raşit Küçük, eskilerin 'derddaş' diye tarif ettikleri bir mizaca sahipti. Talebeleri başta olmak üzere İslam ümmeti ve Müslümanların dertlerini sahiplenir, çözüm yolları arardı. Hoca'nın bu hassasiyetini Fahrettin Ergün, 'Hocamız milletin, insanımızın dert babasıydı. Kapısı çalınan hatta 'Müsait misin?' diye sorulmadan sürekli kapısına gelinen, sıkıntıları aktarılan ve o sıkıntılara çözüm arayan, çözüm bulan, bu her ne ise; kız istemeden tutun, nişan, nikah, düğün merasimlerine varıncaya kadar, hastalara okunmasından tutun kavga edenlerin problemlerini, aile içi problemleri, eşler arasındaki küslükleri, kırgınlıkları gidermeye varıncaya dek birçok probleme çözüm bulmuştur. Onları kendine dert edinmiş ve milletten, toplumdan, halktan uzak yaşamayan onlarla iç içe yaşayan gönlünü, kapısını, evini, makamını sürekli onlara bir kişiliğe sahip olarak tanınmış ve böyle yaşamıştır. Yani hastalık döneminde bile kendi derdiyle boğuşurken bile komşularının, insanlarımızın, milletimizin, ümmetimizin derdini dert edindiğini hala o konuları konuştuğunu bilirdik.' cümleleriyle anlattı. Son anına kadar ilim peşinde bir mücahit 🔹 İlim insanın belli bir yaşam dönemini kapsayan değil her anına şamil olan bir haslettir. Nitekim Raşit Hoca son anına dek ilmi, kurumsal ve sosyal yükümlülüklerini devam ettirmiştir. Fahrettin Ergün bu hakikati, 'Son günlerine kadar son saatlerine kadar İSAM'ı işiyle iliği yapılması gereken işleri konuşmaya devam ettiğine şahidiz. Hocamız böyle özel bir kişiliğe sahipti. Bulunduğu yerlere yön veren rehberlik eden ışık tutan bir özelliği vardı. Hocamız çalıştığı yerlerden işi temin eden bir şey bekleyen ordan bir şey alan değil sürekli oralara bir şeyler veren yön veren rehberlik eden kılavuzluk eden bir özelliğe sahipti. Hocamız hep veren taraf oldu hiç alan olmadı kendisinde ne varsa onları aktarmayı severdi. Maaşla yaşayan maaşla geçinen bir insan olmasına rağmen biz biliyoruz ki maaşının birçoğunu ihtiyacı olan insanlara verirdi.' cümleleri ile getirdi. Hayır diyemeyen bir zat 🔹 Dert ile hemhal olmak kadar ümmetin dertleriyle dertlenmek de büyük bir ahlaki fazilettir. Raşit Küçük hayatı boyunca fikri alınan, görüşleri ölçüsünde hareket edilen bir mevkide oldu. Hoca'nın yakın mesai arkadaşı Ergün bu hususu, 'Kendisinden bir şey istendiği zaman hayır demeyi bilmeyen bir özelliğe sahipti. Rahatsızlığına rağmen en acılı dönemlerinde bile insanların problemlerini konuşan, yazan, çizen, telefonla insanların problemlerini çözmeye gayret eden bir özelliğe sahipti. Bizim gördüğümüz zaman bile dayanamadığımız, tahammül edemediğimiz birçok şeye hocamız sabır gösterdi. Sabır ve metanetle; 'ihtiyaçları olmasa, sıkıntıda olmasalar bana gelmezlerdi' diyerek bizi teskin etmeye çalışırdı. Hocamız bu sosyal hayat içerisinde ülkenin siyasi yönüyle de ilgilenmiş, üniversite yıllarında talebe teşkilatı başkanlığını yaptığından bahsetmiştim. Orasıyla başlayan ve Erbakan Hoca ile perçinlenen tanışıklığı, siyasetten nasiplenmemiş siyasi hiçbir görev almadığı halde sürekli kendisini siyasetin içinde bulup siyasete yön veren bir kişi konumunda olmuştur. Sürekli fikri alınan, düşüncesi sorulan, danışılan ve ondan edinilen bilgiler doğrultusunda siyasi çalışmalara yön verilen bir mevkide olmuştur.' cümleleri ile dile getirdi. Fikir danışılan bir liman 🔹 Bir akil kimse olarak Raşit Küçük, hep kendisine çokça danışılan bir konumda olmuştur. Zaman içerisinde muhtelif kurumları desteklemiş ve fikirleriyle kuşatmıştır. Hoca'nın bu yönünü Ergün, 'Hocamız siyaset içerisinde olan birisi olarak tanınır. 2001 yılında Ak Parti'nin kuruluşunda bulunmuş ve kurucular arasında olmuş ama hiçbir zaman hiçbir göreve talip olmamış, kendisine söylendiği zaman dahi kabul etmemiştir. Raşit Küçük siyasetten alan değil de siyasete de veren bir kişi konumundadır. Onun için hocamız, hakkında zor konuşulan belki de çok konuşulması gereken bir kişi. Çünkü 'numuneyi imtisa', Türkiye'de herhalde örneği yok desek abartmış olmayız diye düşünüyorum. Bu özellikleriyle, bu şekliyle ikinci bir Raşit Küçük Hoca'yı Türkiye'de bulmak zordur, diye düşünüyorum. Çünkü herkes almayı sever, almaya meyillidir. Vermeyi sevmez, vermekten hoşlanmaz. İnsan fıtratıdır bu. Ama hocam hep bunun tersini yaşayarak bize örnek olmuştur.' cümleleri ile anlattı. Deniz feneri 🔹 Çalışmaları ve yürüttüğü sosyal faaliyetler ile öne çıkan Raşit Küçük, etrafındaki insanlara ve kendisine danışanlara karşı oldukça cömert ve yardımseverdi. Hoca'nın bu yönüne değinen Fahrettin Ergün, 'Hocamız bir deniz feneriydi. İnsanlara ışık olan yol gösteren, rehberlik eden yanlışa düşmekten insanları kurtaran bir özelliğe sahipti. Deniz feneri olması hasebiyle de insanların kimliğine hiç bakmazdı. Biliyorsunuz deniz feneri, karşıdan gelen geminin dost, düşman, Müslüman, gayrimüslim olmasına bakmaz. Gelen her kim olursa olsun ona yön verir. Hocamızın deniz fenerliği de aynı bu şekildeydi. Kendisine kim gelirse gelsin herkesin ihtiyacını giderir. İnanan, inanmayan fark etmeksizin, kim olduğuna bakmadan herkese yardımcı olmaya çalışan bir özelliğe sahipti.' sözleri ile meseleyi aydınlattı. Medeniyet algısı 🔹 Raşit Küçük kadim İslam medeniyet çizgisini temsil eden müstesna alimlerden birisiydi. Yaşantısı, faaliyetleri ile ümmetle arasında sıkı bir bağ bulunan Hoca, her daim bağları sımsıkı tutma gayreti içinde oldu. Ergün, 'Raşit hocamızın gelmiş olduğu, yetişmiş olduğu çizgi ve medeniyet algısında bizlere de sirayet etmiş olan ve Türkiye'de birçok Müslümanın da aynı çizgide olduğunu bildiğimiz ümmet bilinci, ümmet şuurunun bize yüklediği şeylerden birisi de Türkiye'nin dışındaki coğrafyalardaki var olan insanların dertleriyle dertlenmek. Bizde var olanları onlarla paylaşmak. Onların sıkıntıda darda olduğu her ne konu varsa onlara el uzatmak. Türkiye'nin geçmişten gelen böyle bir yönü var. Hocam onun farkında olduğu için konuşmalarında, derslerinde, konferanslarında hep bu hususlara parmak basardı. Onun ilmi yönde de neşru neva bulmasını arzu ederdi isterdi. Ümmetin aynı havuz etrafında her şeyiyle ilimde, edebiyatta, sanatta, kültürde bir havuz içerisinde hemhâl olmasını istifade etmesini, paylaşmasını arzu ederdi.' sözleri ile bu hususa dair açıklamalarda bulundu. Osmanlı medeniyetinin izinde 🔹 Küçük sadece günlük meselelerin değil kadim geleneğin de bir temsilcisi ve taşıyıcısıydı. İSAM'ın gerçekleştirdiği klasik basımı Küçük'ün en önemli hayallerinden birisiydi. Türkiye'nin Osmanlı'dan kalan birikimleri var bunlar kütüphanelerde saklı gün yüzüne çıkmamış yüzlerce binlerce eserler var. Bu eserler İslam coğrafyasında, Arap ülkelerinde bilinmediği için bu birikimden haberi olmayan bir sürü insan var. Bu kıymetli eserlerin bilinir olmasını arzu ettiğinden dolayı Hoca, Arap ülkelerinde Arap coğrafyasındaki Türkiye ile ilgili algının değiştirilmesiyle ilgili bu kitapların gün yüzüne çıkmasını arzu etti.' Ülkelerden gelen heyetlere de bununla ilgili bilgiler verir. Kitaplar basıldıktan sonra da hediye etmeye başlardı. Amaç bizde var olan birikimin gün yüzüne çıkarılması ümmetin istifadesine sunmaktı.' Hastalıklar 🔹 Yoğun koşuşturmaca ve insanüstü çaba hastalık olarak insana döner. Raşit Küçük Hoca, sürekli ilim ve sosyal faaliyler içinde olduğu için bünyesi kırılgandı. Ergün'ün konuyla ilgili açıklaması şöyle oldu: 'Tabi hocamız bu süreç içerisinden hastalıklara da tanışmaya başlar. Herhalde ömrü boyunca yaşamış olduğu hastalıkların başlangıcı da Erzurum'a dayanır. İlk mide kanamasını Erzurum'da geçirmiş ondan sonra da hayatı boyunca hastalıklarla imtihanı yaşamış . Erzurum'daki imam hatip öğretmenliği ve idareciliği , genç yaşta idarecilik de yapmış kendisine müdürlük de verilmiş ve o görevi de alnının akıyla başarılı bir şekilde sürdürmüş. Ve bu süreç içerisinde Erzurum İslami ilimler fakültesinde akademik çalışmalara başlamış ve üniversiteye inkişaf etmiş.' 🔹 Halktan kopmadan din eğitimi almak, bir ilim adamının yetişmesi bakımından çok önemlidir. 🔹 Ergün, Raşit Küçük Hoca'nın ilmi yanının dışında sosyal hayata bakan yönünü şöyle izhar etti: 'İmam Hatip yıllarında minber, mihrap ve kürsüyle tanışan Hocamız ileride geleceği konumu lise yıllarında gösteren orada kendini belli eden bir özelliğe sahip. Küçük, İmam Hatip Lisesi yıllarında hem okul içindeki faaliyetlerde hem camilerdeki görevleriyle kendini göstermeye başlayan bir özelliğe sahip. Hayatında da bunları görüyoruz, kendisinden de bu meseleleri böyle dinledik. Başarılı bir eğitim öğretim süreci başlamış. Bu durum, Konya'daki üniversite hayatıyla devam etmiş. Tabii Konya'daki eğitim süreci 70 öncesi. 1964 yılında Konya'da eğitimine başlayan hocamız orada tam bir okul eğitim hayatıyla birlikte sivil hayatla tanışıp, talebe cemiyetleri ve teşkilatlarla tanışarak talebe teşkilatı başkanlığı yapmış. İleriki hayatına yön verecek olan tarafı burada başlamış ve 1969 yılında Erbakan hocayla Konya'da talebeliğinde tanışmış. Bu birliktelik ölümüne kadar devam etmiş.' ◾ Raşit Küçük, odasına kapanarak sadece ilmi çalışmalar peşinde olan bir alim değildi. İslam'ın sosyal boyutunu kavramış çok yönlü bir yönlendirici idi. ◾ Hoca yetiştirdiği talebeler, görev aldığı kurumlar ve verdiği sohbetler ile ülkemiz ve İslam ümmeti arasında köprü görevi gören müstesna bir sima, çalışkan bir alimdi. Röportaj: Bekir Salih Yaman

Raşit Küçük'ün bilinmeyenleri

Podcast I Hakani Mehmet Bey'in Mahcubiyeti

"7. İstanbul Çocuk ve Gençlik Bienali" 22 Mayıs'ta sona erecek

Munzur Vadisi Milli Parkı'nın ilkbahar güzelliği

Tarihi değiştiren 15 salgın hastalık

Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık'ın kaleminden Kırım

Hilmi Ziya Ülken'in Millet ve Tarih Şuuru eserinden alıntılar

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Kendi isteğimiz ile kaldığımız hapishane: Konfor alanı

Bir ihanet kültürü: Yahudilik

PODCAST I Fergana Vadisi niçin önemli?

İslâmcılık siyaseti bitti mi, yeni mi başlıyor? -2-

Gönül frekansında buluşanlar

Ankara'da terör örgütü ASALA tarafından şehit edilen diplomatlar için anıt yapılacak

Somali’nin hürriyet kahramanı: Muhammed b. Abdullah Hasan

Sahabenin ümmete örnekliği

İslam sanatında zirve: Selçuklu çinileri

Kosova'nın 735 yıllık en eski camisi: Mlike

İnzivanın iktizası

Tarihi değiştiren 15 salgın hastalık

Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık'ın kaleminden Kırım

Bir ihanet kültürü: Yahudilik

Kendi isteğimiz ile kaldığımız hapishane: Konfor alanı

Hilmi Ziya Ülken'in Millet ve Tarih Şuuru eserinden alıntılar

Padişah günlükleri ruznameler hakkında 10 bilgi

Arama

Raşit Küçük'ün bilinmeyenleri