Haccın Vacipleri

1. Sa'y Etmek

▪ Safa ile Merve denilen iki tepe arasında yedi defa gidip gelmektir. Safa ile Merve arasındaki mesafeye sa'y edilen yer anlamına "mes'a" denir.

a) Sa'yin Sahih Olmasının Şartları

1. Sa'yin, hac veya umre için ihrama girdikten sonra yapılması.

▪ İhrama girmeden önce yapılan sa'y geçerli değildir.

▪ Ancak hac sa'yinin ihramlı hâlde yapılması da şart değildir. İhramdan çıktıktan sonra da yapılabilir.

▪ Hac için ihrama giren kimse, hac sa'yini Arafat vakfesinden önce yaparsa (ki bu sahihtir), ihramlı olarak yapması gerekir. Arafat dönüşü ziyaret tavafından sonra yaparsa ihramsız olarak yapar. Sünnete uygun olanı budur.

▪ Umre sa'yinin ise umre tavafından sonra henüz tıraş olmadan ihramlı olarak yapılması vacibdir.

▪ Umre tavafından sonra sa'y yapmadan tıraş olan kimse ihramdan çıkmış olur. Tıraş olduktan sonra ihramsız olarak yapılan sa'y sahihtir. Fakat vacib terk edildiği için ceza kurbanı gerekir.

2. Sa'yin muteber bir tavaftan sonra yapılması.

▪ Muteber tavaf ise cünüp, hayız ve nifas hâllerinden temizlenmiş olarak yapılan tavaftır.

▪ Tavaftan önce yapılan sa'y sahih olmaz.

3. Sa'ye, Safa'dan başlayıp Merve'de bitirmek.

Merve'den başlanacak olursa o şavt geçerli olmaz, iadesi gerekir.

4. Hac sa'yinin, hac ayları başladıktan sonra yapılması.

Hac aylarından önce hac için ihrama girmek caizdir. Fakat hac ile ilgili diğer menasikin hac ayları başlamadan yapılması sahih değildir.

b) Sa'yin Vacipleri

1. Sa'yi dört şavttan sonra yedi şavta tamamlamak.

2. Sa'yi yürüyerek yapmak. Ancak herhangi bir mazereti sebebiyle yürüyerek sa'y yapamayacak olan kimse, arabaya binerek sa'yini yapabilir. Bundan ötürü bir ceza gerekmez.

c) Sa'yin Sünnetleri

1. Sa'yi tavaftan sonra ara vermeden yapmak.

2. Sa'yden önce Hacer-i Esved'i istilam ederek Safa tepesine gitmek.

3. Sa'yin şavtlarını ara vermeden yapmak.

4. Sa'yi abdestli olarak yapmak.

5. Bedeninde ve elbisesinde namaza mani pislik bulunmamak.

6. Her şavtta Safa ve Merve tepelerinin Kâbe'nin görülebileceği yerlerine kadar çıkmak.

7. Her şavtta Safa ve Merve'de yüzünü Kâbe'ye dönüp tekbir, tehlil ve dua etmek.

8. Erkeklerin Safa ve Merve tepeleri arasında yeşil ışıkla aydınlatılmış sütunlar arasında hervele yani kısa adımlarla koşarak yürümeleri (kadınlar ise hervele yapmazlar).

9. Sa'y esnasında tekbir, tehlil ve dua ile meşgul olmak

▪ İbadetteki bir sünnet, imkânlar ölçüsünde yerine getirilir, aksi takdirde terk edilir. Her şavtta Safa ve Merve tepelerinin Kâbe'nin görülebileceği yerlerine kadar çıkmak sünnettir. Ancak izdiham sebebiyle bu sünneti yerine getireceğim diye başkalarını rahatsız etmek doğru olmaz ve bu sünnet terk edilir.

d) Sa'yin Yapılışı

▪ Tavaftan sonra Hacer-i Esved istilam edilerek Safa tepesine çıkılır. "Allahım! Senin rızan için Safa ile Merve arasında 7 şavt hac (veya umre) sa'yini yapmak istiyorum. Bana bunu kolay kıl ve kabul et." diye niyet edilir. Safa tepesinde Kâbe'ye dönülerek tekbir, tehlil getirilir ve salavat-ı şerife okunur.

▪ Eller kaldırılarak dua edilir ve Merve'ye doğru yürünür. Erkekler yeşil ışıklı sütunlar arasında hervele yaparlar. Merve'de de Kâbe'ye dönülerek tekbir, tehlil, salavat-ı şerife okunur. Eller kaldırılıp dua edilir.

▪ Böylece sa'yin bir şavtı tamamlanmış olur. Aynı şekilde Safa'dan Merve'ye dört gidiş, Merve'den de Safa'ya üç dönüş olmak üzere yedi şavt tamamlanmış olur. Gerek hac,gerek umre için sa'y birer defa yapılır, nafilesi yoktur. Bunun için her tavaftan sonra sa'y yapılmaz.

▪ Hac sa'yinin ziyaret tavafından sonra yapılması efdaldir. Ancak ziyaret tavafından sonra izdiham olacağı için Arafat'a çıkmadan önce herhangi bir nafile tavaftan sonra da yapılabilir. Temettu haccı yapanlara gelince, onlar, umreyi tamamladıktan sonra ihramdan çıkarlar. Sa'y ise ancak ihrama girdikten sonra yapılabilir.

▪ Temettu haccı yapan kimse, ziyaret tavafından önce hac sa'yini yapmak isterse Terviye günü veya daha önce hac için ihrama girdikten sonra bir nafile tavaf yapar, sonra da haccın sa'yini yapabilir.

b) Müzdelife'de Vakfe Yapmak

▪ Müzdelife, harem sınırları içinde Arafat ile Mina arasında bir yerdir. Hacılar, arefe günü güneş battıktan sonra Arafat'tan buraya gelirler. Burada akşam ve yatsı namazları yatsı vaktinde birlikte kılınır.

▪ Buna Cem'i Tehir denir ve vacibdir.169 Akşam ve yatsı namazları Arafat'ta ve yolda kılınmaz. Şayet kılınacak olursa yatsı vakti çıkmadan Müzdelife'ye gelinmiş ise yeniden kılınması gerekir.

▪ Ancak Müzdelife'ye gelmeden Arafat'ta veya yolda yatsı vaktinin çıkacağından korkulursa, bu takdirde akşam ve yatsı namazları Müzdelife'ye gelmeden kılınır.

▪ Müzdelife'de akşam ve yatsı namazlarını cem'i tehir ile kılabilmek için, hac için ihramlı olmak, arefeyi bayrama bağlayan gece Müzdelife'de bulunmak ve yatsı vakti girmiş olmak şarttır. Cem'i tehir yapılırken iki farz arasında sünnet kılınmaz. Bu itibarla akşamın sünneti ile yatsının ilk sünneti terk edilir. İki vaktin namazı bir ezan ve ikametle kılınır. Yatsı namazı için ayrıca ezan ve ikamet gerekmez. Yatsının farzından sonra iki rekât sünnet ile vitir kılınır