Merkez Efendi
Osmanlı döneminde, çağı aydınlatan birbirinden kıymetli alimler yetişmiştir. O zatlardan biri de İstanbul'da yetişen Merkez Efendi'dir. "Muslihuddîn" lakabı ile meşhur olan alim, 1463 senesinde Denizli'de dünyaya gelmiş. İyi bir eğitim alan Merkez Efendi ömrünü; ilme ve insanlığa hizmete adamıştır.
◾ Merkezefendi deyince akıllara İstanbul'un en güzide mahallelerinden biri gelir. Zeytinburnu'na bağlı olan bu yerde, İslam dininin önemli şahsiyetlerinden Merkezefendi'nin kabri bulunuyor.
◾ Asıl adı Musa bin Mustafa bin Kılıç Bey bin Haydar olan alimin künyesi "Ebû's-sakâ" lakabı ise "Muslihiddin"dir. 1460 yıllarda Germiyan ili Denizli sancağına bağlı Sarımahmutlu köyünde dünyaya gelir.
◾ İlk eğitimini babasından almış ve tahsilini İstanbul ve Bursa'da tamamlamıştır. Oldukça kuvvetli bir hafızaya sahip olan Merkezefendi; hadis, fıkıh ilimleri okur. İlmini gün geçtikçe artırır ve asla yeterli görmez. Vaaz icazeti alır ve "Muslihiddin" lakabı verilir.
◾ Ayasofya olmak üzere İstanbul'un pek çok camisinde vaaz verir. Daha sonra "Merkezefendi" lakabını alır.
◾ O, yaşamı boyunca bilgi birikimini insanlara aktarmayı görev bilmiştir. Kanunî Sultan Süleyman'ın Merkez Efendi'ye karşı derin bir sevgi ve hürmet beslediği kaynaklarca sabittir. Sultan O zattan bahsederken "bizim Merkez" dediği rivayet edilir.
◾ Merkez Efendi'nin ilmi tarafı oldukça güçlüdür bunun dışında hekim yönü de vardır.
◾ Merkez Efendi'nin eser telif ettiğine dair herhangi bir kayda rastlanmamıştır ancak ilahi tarzında üç şiiri ve bir de na'tı vardır. Tekke edebiyatının ortak terim ve mazmunlarını kullandığı şiirlerini sade bir dil ile kaleme almıştır.
◾ İşte alim, şiirlerini kaleme alırken "Merkez veya Merkezî" lakabını kullanmıştır. Aşağıda Merkez Efendi'nin tasavvufi konulu şiirine örnek:
Yâ İlâhî müstecâb eyle bizim duâmızı
Aç hidâyet kenzini kurtar bizi cehâletden
Cümlenin ma'budı sensin, kıl hidâyet yâ Kerîm
Cümle kulların kapunda niyâz eyler her biri
Kıl aduv üzre muzaffer islam askeri
Cümlenin ma'budı sensin, kıl hidâyet yâ Kerîm
◾ Merkez Efendi; âlim, takva ehli, merhametli, hoşgörülü mübarek bir zattır. Yaşamını insanlığa hizmet etmeye adayan alim, Hz. Peygamberin (SAV) ihlas ve tevazusunu kendine rol model edinmiştir.
◾ O, hiçbir canlıyı ayırmaksızın yardım elini uzatır, fakir ve zayıf kimseleri de himaye ederdi. Merkez Efendi İbadet konusunda da oldukça titizdir; oruçlarını tutar, namazlarını vaktinde kılar.
