Arama
Kudüs'teki İslam mirasının izleri
Kudüs'te bulunan gerek Kıble Mescidi gerek Kubbet-us Sahra gerek "Kadim Aksa" dediğimiz Burak Mescidi dâhil olmak üzere bütün bu kutsal mekânlar, 144 dönümlük mukaddes "Harem"in içinde yer alır. Kudüs, asıl burasıdır. Sizler için mukaddes şehir Kudüs'teki 10 İslam mirasının izini derledik.
Kıble Mescidi, Mescid-i Aksa'nın güneyinde yer alır. Müslümanlar, 638 yılında Kudüs'ü fethettikten sonra o dönem boş bir arazi olan Mescid-i Aksa'nın bulunduğu Harem alanı Hz. Ömer önderliğinde, imara başlanıp Kıble Mescidi'ni inşa ettiler. Kıble Mescidi yapılırken ilk olarak Muallak taşının üzerine koyulmak istendi fakat daha sonra Hz. Ömer'in talimatıyla Aksa'nın güneyindeki duvarı ortalayacak şekilde mescidin mihrabı yerleştirildi. Fakat günümüzdeki Kıble Mescidi, ilk inşa edilen bu halinden daha farklıdır. Hz. Ömer'in inşa ettirdiği halinden hiçbir eser kalmayan mescit, ilk yapıldığı dönemde şu anki halinden iki kat daha büyük bir yapıdaydı.
Günümüze kadar ulaşan Kıble Mescidi'ni inşa ettiren Emevi halifesi Abdülmelik bin Mervan, bu inşa sürecinde Hz. Ömer döneminden kalan kalıntıları da kaldırttı. Fakat yaşanan depremden sonra zarar gören mescit Abbasi halifesi el-Mehdi tarafından onarıldı. Daha sonraki Haçlı döneminde ise Haçlılar mescidi kiliseye çevirmekle kalmayıp içerisindeki İslam simgelerini de değiştirdiler. Bu durum Selahattin Eyyübi'nin Kudüs'ü fethetmesine kadar sürdü.
Selahaddin Eyyubi'den sonra yine eski halinde kullanılmaya başlanan mescit için Osmanlı döneminde de birçok faaliyet oldu. Kanuni Sultan Süleyman, Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid Kıble Mescidi için yaptırdığı çok sayıda çalışmalar da oldu. Mescidin içerisinde Zekeriya Mihrabı, Ömer Mescidi, Yahya Mihrabı gibi önemli ziyaret yerleri bulunur.
Emeviler döneminde burada bulunan başka bir kubbenin yerine inşa edilen Miraç Kubbesi, Hz. Peygamber'in Miraç'a yükselişinin bir hatırası olarak inşa ettirildi. Kubbe otuz sütunun taşıdığı sekizgen şeklinde bir yapıdan meydana gelir. Kubbenin içerisinde güney kısımda yer alan bir mihrap bulunuyor. Miladi 1200 yılında Kudüs valisi Osman bin Ali ez-Zencebilî tarafından restore edildi. Kubbenin üzerinde duran taca benzeyen süsleme, Miraç Kubbesi'ni diğer kubbelerden ayıran bir özellik.
Osmanlı döneminde iki aşama halinde yaptırılan kubbe, Miraç Kubbesi'nin yakınında Kubbetü's-Sahra'nın kuzeybatısında yer alır. Hz. Muhammed'in meleklere ve bütün peygamberlere Miraç Gecesi imam olarak namaz kıldırdığına inanılan yeri işaretlemek maksadıyla yapıldı. İlk aşamasında, Kanuni Sultan Süleyman zamanında boyu 70 cm'ye ulaşan bir mihrap yaptırıldı. İkinci aşamasında ise Osmanlı Sultanı II. Abdülmecid zamanında mihrabın üstüne bir kubbenin yapılmasıyla yapının inşası tamamlandı.
Kadim Aksa Mescidi, Kıble Mescidi'nin ortasındaki yerin altında yer alır. Dikdörtgen şeklinde uzanan bu yere 18 basamaklı, taştan yapılmış bir merdivenden ibaret olan bir yoldan oraya ulaşmak mümkündür. Kadim Aksa Mescidi, Emevi Halifeleri tarafından Mescid-i Aksa Hareminin güney duvarlarına bitişik yaptırdıkları saraylarından, Mescid-i Aksa'ya geçiş için kullandıkları bir koridor olarak hizmet etti. Günümüzde bu yapı "Hitaniyye Kütüphanesi" olarak isimlendirilip "Mescid-i Aksa Kütüphanesi" olarak da kullanılır.
Küçük bir kubbenin üzerini örttüğü küçük bir odadan ibaret olan Yusuf Ağa Kubbesi, Kıble Mescidi'nin batı kısmına bulunur. İslam Müzesi'nin hemen yanına konumlanan kubbe, Sultan IV. Mustafa döneminde Kudüs valisi olan Yusuf Ağa tarafından yaptırıldı. Yusuf Ağa Kubbesi günümüzde Mescid-i Aksa ziyaretçilerinin danışma ofisi olarak kullanılıyor.