Arama
Depremde binalar nasıl yıkılır? Binaların yıkılma şekli ne anlatır?
Ülkemizi derinden sarsan Kahramanmaraş merkezli depremlerde birçok bina ya ağır hasar gördü ya da tamamen yıkıldı. Ülkemizin güneydoğusunu sarsan ve bizleri derinden yaralayan yüzyılın felaketinde binaların yıkım şekli, yapıların sorunlarını da gün yüzüne çıkardı. Peki, binaların yıkılma şekli ne anlama geliyor? Yapılar nasıl daha güvenilir bir hale gelir?
ZEMİN KATTAKİ TAŞIYICIDAN KAYNAKLANAN YIKIM
🔸 Deprem anında yıkılan çoğu binanın sebebi, kolon-kiriş sisteminden kaynaklıdır. Kolonları hasar görmüş binalar, alt katlardan darbe aldığında üstü dağılmadan zemine çöker.
🔸 Konut olan zemin kat ticarethaneye (market, mağaza gibi) çevrildiğinde, alanı genişletmek adına büyük bir hata olarak kolonları kesen kişilere rastlanır. Binayı taşımaya destek olan kolonların ortadan kaldırılması, depremlerde yıkıma neden olur.
➡Türkiye'de yaşanan depremlerde maalesef ki en sık karşılaşılan yıkım türüdür.
TEMEL-ZEMİN İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLI YIKIM
🔸 İkinci tip olarak kabul edilen yıkım türü ise temel-zemin ilişkisinden kaynaklanmaktadır.
🔸Bir bina inşa edilirken yapının yükünü temele, temel de yükünü zemine yollar. Böylece güç üçlemesi oluşur. Yapıların yıkılması, temel-zemin ilişkisinin iyi çözümlenmediğini, zeminin ve yerleşkenin iyi tanınmadığını açıkça gösterir. Ya da bu durum bina için alınan kararların doğru bir şekilde uygulanmadığını ortaya koymaktadır.
BİSKÜVİ ŞEKLİNDE YIKIM
🔸 Türkiye'de en çok karşılaşılan yıkım türü olan bisküvi şeklindeki enkazlar, en ağır yıkımlara neden olur.
🔸 Binalardaki üst üste bisküvi şeklinde çökmeler, kolon ve kirişlerin düğüm noktası adı verilen yerlerin sarsıntı esnasında birbirini tutamayarak açılmasıyla oluşur. Kolonlar devre dışı kalır ve döşeme ya da *tabliye zeminler üst üste çöker.
➡ Türkiye'de yaşanan depremler de ne yazık ki en sık karşımıza çıkan yıkımlardan biridir.
(X) *Tabliye ne demek?
(X) Binalarda yatay elemanlardan biridir, boyut olarak levha sınıfında olan yapı inşaat elemanlarına verilen isimdir.
🔸 Peki, tüm bu yıkım türlerinden uzakta, güvenilir ve sağlam bir bina nasıl inşa edilir 👇
➡ İnşaata başlamadan önce zemin iyice incelenmelidir.
➡ Bina inşaatında kullanılan çelik, demir, beton gibi temeli oluşturan maddeler dayanıklı olmalıdır.
➡ Depreme dayanıklı bir yapı için kat planına uygun yapılmalıdır.
➡ Bir binanın dayanıklı olması için çürümeye neden olan suya da dirençli olmalıdır.
➡ Binanın ayakta durmasını sağlayan kolonların titizlikle kullanılması gerekir.
➡ Binalara deprem yalıtımı yapılmalıdır.
BİNANIN DAYANIKLILIĞI İÇİN KULLANILMASI GEREKEN MALZEME
🔸 İnsanların barınması için bir yapı inşa ediliyorsa öncelik sağlamlığı ve güvenirliği olmalıdır. Özellikle deprem kuşağında yaşamlarını sürdüren insanların ve müteahhitlerin buna dikkat etmeleri gerekmektedir.
🔸 Bu noktada kullanılan malzeme, hayati öneme sahiptir. Örneğin, inşaat sırasında nervürlü demir tercih edilmelidir.
🔸 Nervürlü demirler, betonun dayanıklılığını artırır. Girintili çıkıntılı olan bu inşaat malzemesi, yapısı sayesinde betona daha sıkı bağlanır.