Edebiyatımızın hüzün mevsimi: Eylül
Sonbahar mevsiminin ilk ayı olan Eylül sadece bir ay değil aynı zamanda duygularımızın adeta dışa vurumudur. Sararan yaprakların, tek başına yapılan uzun yürüyüşlerin zamanıdır. Güz mevsiminin özü, insanın içine bir anda çöken hüzün ve her daim mazidir. İşte, bizlere Eylülü hatırladığımız şiirler...
Önceki Resimler için Tıklayınız
"Ekseri sonbahar gecelerinde
Sızarken camlardan ince bir yağmur,
Düşünürüz, her şey yerli yerinde
Ama gözlerimiz niçin doludur?"
Ahmet Muhip Dıranas
"Ekseri sonbahar gecelerinde
Sızarken camlardan ince bir yağmur,
Düşünürüz, her şey yerli yerinde
Ama gözlerimiz niçin doludur?"
Bazan ellerinde gümüş bir tasla
Ümitler yaklaşır bize, bin nazla,
"Kapa gözlerini" der, "uyu hazla!.."
Sızarken camlardan ince bir yağmur..."
🔴 Eylül ve sonbaharın öne çıkan bir diğer yönü de yağmurdur. Binlerce metre yüksekten aşağıya boşalan yağmur, edebiyat tarihimiz boyunca şairlerin dikkatini çeker. Bir anda başlayan yağmurlarıyla meşhurdur eylül… Hocası Ahmet Hamdi Tanpınar gibi az şiir yazan Dıranas, ele aldığı konuların hakkını veren bir şairdir. Şair, "Sızarken camlardan ince bir yağmur, / Düşünürüz, her şey yerli yerinde / Ama gözlerimiz niçin doludur?" mısraları ile insanın içine dolan tarifsiz hüznü dile getirir.
(X) Ahmet Muhip Dıranas kimdir?
(X) 1909-1980 yılları arası yaşamış şair. Hece şiirinin son kuşak temsilcilerinden olan Dıranas, yaşamı boyunca çeşitli devlet memuriyetlerinde bulunmuştur. Onun şiirinde öne çıkan temalar doğa, aşk ve hüzün olmuştur.
(X) 🔍 Bilgi Notu
"Şiirler" başlığı altında şiirlerini yayınlayan şairin, "Gölgeler" ve "O Böyle İstemezdi" başlıklı iki oyun kitabı bulunur.
(X) Ahmet Muhip Dıranas'ı daha yakından tanımak için tıklayın
"Yanılgıydın rüya denizlerinde
gözlerinden karanlığıma yayılan
Mehtabını düşledim
Mehtabını son defa anıyorum eylül"
Nurullah Genç
"Yanılgıydın rüya denizlerinde
gözlerinden karanlığıma yayılan
Mehtabını düşledim
Mehtabını son defa anıyorum eylül
İhanete uğramış bahar gibisin
Gülüyorsun; kokusunu alıyorum yıldırımların
İhanet etmedim eylül
Ellerindi beni böyle dağıtan
Zindana süren muamma gözlerindi"
🔴 Şairler her insanın aklına gelen ama dışa vuramadığı duyguları kaleme dökerler. Bu hakikati Kemal Sayar, "Nereye gittiysem, benden önce bir şairin oraya uğramış olduğunu gördüm." cümlesi ile tasdik eder. Nurullah Genç de, "İhanet etmedim eylül / Ellerindi beni böyle dağıtan" mısraları ile eylülü sevgiliye benzeterek hüznü bir vücutta tasvir eder.
(X)Nurullah Genç kimdir?
(X)1960 doğumlu akademisyen ve şair. "Yağmur" isimli naatıyla adını geniş kitlelere duyuran şairin şiirleri, beğeniyle takip edilmektedir.
(X) 🔍 Bilgi Notu
"Yankı ve Hüzün", "Birkaç Deli Güvercin", "Siyah Gözlerine Beni de Götür", "Müptelâdır Gemiler Benim Denizlerime" şairin sevilen şiir kitaplarıdır.
"Aşk merkezli KARAKOÇ'un gözüne
Bütün yorgun aylar eylül görünür…"
Bahaettin Karakoç
"Ufku boylar her busenin alevi
Ve her ateş kızıl bir gül görünür.
Gönül, dostun kokusunu alınca
Değnekten at yahşi düldül görünür.
Aşkın darasını düşsem özümden
Kuru ömrüm bir avuç kül görünür.
Aşk merkezli KARAKOÇ'un gözüne
Bütün yorgun aylar eylül görünür…"
🔴 İnsanlar gibi zaman da yorulur. Eylül bize sükûneti olduğu kadar yorgunluğu da hatırlatır. Tüm yeşillik sanki altı ay sürecek bir uykuya yatar. Bu minvalde "Kül" imgesini eylül ile özdeşleştiren şair, yorgunluk ile de eylül arasında bir bağlantı kurar. Bahaettin Karakoç içerisinde filizlenen duyguları coşkun bir dille ifade eder. Aşk ve eylül ona göre ayrılmaz ikilidir.
(X)Bahaettin Karakoç kimdir?
(X)1930-2018 yılları arasında yaşayan şair. Türk şiirinin "Beyaz Kartal"ı olarak tanındı. Abdurrahim Karakoç ile kardeştir. Eserleriyle Anadolu insanının dürüstlüğünü öne çıkardı.
(X) 🔍 Bilgi Notu
"Mevsimler ve Ötesi", "Ihlamurlar Çiçek Açtığı Zaman", "Uzaklara Türkü", "Güneşe Uçmak İstiyorum" Karakoç'un bilinen şiir kitaplarıdır.
(X) Edebiyatımızın Beyaz Kartal'ı hakkında daha fazla bilgi için tıklayın
"Durgun havuzları işlesin bırak
Yaprakların güneş ve ölüm rengi,
Sen kalbini dinle, ufuklara bak."
Ahmet Hamdi Tanpınar
"Durgun havuzları işlesin bırak
Yaprakların güneş ve ölüm rengi,
Sen kalbini dinle, ufuklara bak.
Düşünme mevsimi inleten hangi
Elemdir mest etsin ruhunu yeter
Eser rüzgârların durgun ahengi.
Yan yana sessizce mevsimle keder
Hicrana aldanmış kalbimde gezsin
Esen rüzgârlara sen neşeni ver."
🔴 Eylülün diğer bir adıdır; rüzgâr. Rüzgârlar, uzaklardan gelen bir ses gibidir. Ahmet Hamdi şiirlerinde meselelerimize çokça temas ettiği gibi, bazı olayları bazı zamanlara bağlar. Şairin "Yaprakların güneş ve ölüm rengi" olarak tasvir ettiği zaman; sonbahar, dolayısıyla da eylüldür. Sararan yaprakların ölüm rengine bürünmesine vurgu yapan şair, hüzün üzerinden hazana ve eylüle sitem eder.
(X) Ahmet Hamdi Tanpınar kimdir?
(X) 1901-1962 arasında yaşamış şair, romancı, edebiyat profesörü. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçilen sancılı süreci, eserlerinde büyük bir ustalıkla işler.
(X) 🔍 Bilgi Notu
Ahmet Hamdi, "Bütün Şiirleri", "Saatleri Ayarlama Enstitüsü", "Mahur Beste" gibi klasikleşmiş eserlerin sahibidir.
(X)Ahmet Hamdi Tanpınar'ın yaşamına ışık tutan günlüklerini okumak için tıklayın
"Eylül toparlandı gitti işte
Ekim falan da gider bu gidişle
Tarihe gömülen koca koca atlar
Tarihe gömülür o kadar"
Turgut Uyar
"Tavrım bir şeyi bulup coşmaktır
Sonbahar geldi hüzün
Kış geldi kara hüzün
Ey en akıllı kişisi gündüzün
sevgim acıyor
Kimi sevsem
Kim beni sevse
Eylül toparlandı gitti işte
Ekim falan da gider bu gidişle
Tarihe gömülen koca koca atlar
Tarihe gömülür o kadar"
🔴 Sonbahar kimi şaire göre hızla akan bir ırmak, kimi şaire göre ise bir türlü zamanın geçmediği bir mevsimdir. İkinci yeni akımının kapısını aralamasıyla meşhur olan Turgut Uyar ise "Eylül toparlandı gitti işte / Ekim falan da gider bu gidişle" mısraları ile sonbaharın hızla geçtiğine vurgu yapar. Şiirde yer alan "Sonbahar geldi hüzün" mısrası Uyar'ın şiir dünyasını ve olaylara bakışını anlamamız açısından önemlidir. Çünkü o, en müsait zamanlarda, toplumcu özellikler gösteren şiirini hüzünden besler. Uyar'a göre eylül ve sonbahar imgeleri onun şiirini besleyen bereketli vakitleri tarif eder.
(X) Turgut Uyar kimdir?
(X)1927-1985 yılları arasında yaşamış şair. Şiirlerinde modernlik, şehir yaşamı gibi sosyal meselelere temas eden Uyar, özgün üslubu ile öne çıkar.
(X) 🔍 Bilgi Notu
Uyar'ın, "Dünyanın En Güzel Arabistanı", "Tütünler Islak", "Her Pazartesi", "Divan", "Toplandılar", "Kayayı Delen İncir" isimli eserleri meşhur olmuştur.
(X)Turgut Uyar şiirmize nasıl damga vurdu? Okumak için tıklayın
