Edebiyatımıza matemin yansıması: Maktel-i Hüseyin
Muharrem ayının onuncu günü İslam tarihinin en acı olaylarından biri yaşandı. Peygamber Efendimizin (SAV) torunu Hz. Hüseyin 72 yakını ile birlikte, bugün Irak sınırları içinde kalan Kerbela şehrinde haince şehit edildi. Bu facia tüm Müslüman âleminde derin yaralar açtı. Yazılan mersiyeler ile yaşanan acı yüzyıllar boyunca canlı kaldı. Öyle ki Osmanlı'da her Muharrem ayının onuncu günü matem tutuldu, Kerbela hadisesini anlatan eserler okutuldu. Bu eserlerden biri de Maktel-i Hüseyinlerdi.
◾ Muharrem ayının onuncu günü İslam tarihinin en acı olaylarından biri yaşandı. Peygamber Efendimizin (SAV) "Hasan ile Hüseyin'i seven kesinlikle beni sevmiş olur. Onlara buğzeden ise bana buğzetmiş olur!" buyurduğu ve gözünden sakındığı torunu Hz. Hüseyin 72 yakını ile birlikte, bugün Irak sınırları içinde kalan Kerbela şehrinde haince şehit edildi.
◾ Bu facia tüm Müslüman âleminde derin yaralar açtı. Yazılan mersiyeler ile yaşan acı yüzyıllar boyunca canlı kaldı.
◾ Kerbela, yüzyıllarca Müslümanlar için acının, hüznün ve matemin simgesi oldu.
◾ Tasavvufi Türk edebiyatımızda bu faciayı anlatan yüzlerce eser kaleme alındı. Divan şairleri ve halk âşıkları yazdıkları mersiyeler ile Kerbela'ya dair his dünyalarını yansıttılar.
◾ Kerbelaya dair yazılan müstakil kitaplardan biri de Maktel-i Hüseyinlerdir.
◾ Maktel, "öldürmek" anlamındaki katl kökünden türemiştir. "Birinin öldürüldüğü yer veya öldürülme zamanı; vahşice öldürme; ölümlere sebep olan büyük savaş" anlamına gelmektedir.
◾ Kerbela faciası, ilk olarak Araplar tarafından işlenmekle beraber sonrasında tüm Müslümanlar arasında yaygınlık kazandı.
◾ Maktel-i Hüseyinlerde, Kerbela'da yaşanan her olay, öncesi, oluşu ve sonrası olarak en ince ayrıntısına kadar okuyucuya anlatılır.
◾ Maktel-i Hüseyinler, İslam tarihindeki bu facianın Müslümanların his dünyasındaki yansımasını göstermesi bakımından önemlidir.
◾ Her ne kadar yaşanan gerçek bir olay anlatılsa da Maktel-i Hüseyinler bir tarih kitabı olarak değerlendirilmez. Her eserde bu acı olay, yazarın bakış açısı ve hislerine göre kaleme alınmıştır.
Fikriyat e-kitaptaki Maktel-i Hüseyin'i okumak için tıklayın
◾ Edebiyatımızda bilinen ilk maktel, 1362 yılında Kastamonu'da yazılan Dâsitân-ı Maktel-i Hüseyn'dir. Bazı araştırmacılar Şâdî'ye bazıları da Yûsuf-i Meddâh'a nisbet eder.
◾ Bir diğer Maktel-i Hüseyin, Yahya bin Bahşî tarafından kaleme alınan 972 beyitlik eserdir.
◾ Hacı Nûreddîn Efendi, 10 bölümlük ve 1745 beyitlik maktel kaleme alır.
