Düşünce dünyamıza derin izler bırakan Kemal Karpat'tan okunması gereken 15 kitap
Kemal Karpat'ın dünya çapında pek çok Osmanlı tarihi kürsüsüne değerli katkılarda bulunduğunu ve siyaset bilimi ile tarihin buluşma noktasında, Türk toplumunun son yüz elli yıldan geçirdiği sosyal, ekonomik ve siyasal değişime ilişkin kuşatıcı bir perspektif sunduğunu biliyor muydunuz? Sizler için, düşünce dünyamıza derin izler bırakan Kemal Karpat'tan okunması gereken 15 kitabı derledik.
Balkanlar'da kurulan millî devletler, homojen toplumlar oluşturmak için kendi milletleri dışında kalan toplulukları göçe zorladılar. Osmanlı Devleti'nin çekildiği Balkanlar'dan göç eden Türklerin sığınağı Anadolu toprakları oldu. Acının, kederin ve gözyaşının yoğurduğu bu insanlar, yeni bir hayat kurma mücadelesi verdiler.
Bu mücadeleyi verenler arasında, dünyaca tanınmış tarihçimiz Kemal H. Karpat ve ailesi de bulunuyor. Kemal ve Cemal Karpat kardeşler, Acıyı Bal Eylemek adlı bu hatıratlarında; Romanya'nın Babadağ bölgesinde geçen çocukluklarını, ailelerini, orada yaşayan Müslüman Türk halkın yaşamını, Türkiye'ye bin bir zorlukla yaptıkları göçü ve akabinde yepyeni bir vatanda var olma çabalarını hikâye tadında anlatıyorlar.
Hayatın önlerine getirdiği zorlukları, güçlükleri, acıları, ayrılıkları, hayal kırıklıklarını birlikte göğüsleyen Karpat kardeşler, nezaketleriyle, dik duruşlarıyla bu zorlukların üstesinden gelmiş, saygın kişilikleriyle başarıyı yakalamış, yani acıyı bal eylemişlerdir.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız…
Göç eden insanların kültürel, sosyal, politik ve ekonomik bağları çözülür. Başka bir yerde, başka bir biçimde bağlanmak üzere... Belki de hiç bağlanmamak üzere... Göç sadece bir yer değiştirme değil, toplumsal değişmelerin en güçlü unsurlarından biridir. Göçler, farklı fiziksel yapılara, din, kültür ve dillere sahip toplulukları karşı karşıya getirir ve bu toplulukların bir arada yaşamalarına, böylelikle etkileşim içine girmelerine neden olur.
Yeni ırklar, yeni kültürler, yeni idare ve yaşam biçimleri doğurur. Prof. Dr. Kemal H.Karpat'ın, kronolojik tarih anlayışının ötesinde kapsayıcı bir perspektiften geçirdiği göç konusu yalnızca yakın geçmişimize değil, güncelliğini koruyan münümüz meselelerine de ışık tutuyor. Karpat'a göre kitabın ana amacı, "tarihi göçleri, yani 19. ve 20. yüzyıl Rumeli, Kırım, Kafkas Müslümanlarının Osmanlı topraklarına göçlerini genel olarak gözden geçirerek, bu göçlerin yeni bir Türk toplumunun oluşumuna katkılarını incelemek. Aynı zamanda Türk toplumunun eski yapısını değiştirerek millet haline gelişini kavramsal bir tarihi çerçeve içinde anlatmak." Büyük ilgi gören "Osmanlı'dan Günümüze" serisinin yeni kitabı "Etnik Yapılanma ve Göçler", Osmanlı'nın geri çekilme sürecinde Balkan Müslümanlarının yaşadıkları, İsrail'in kuruluşuyla sonuçlanacak Yahudi göçü, yeni bir hayat kurmak için okyanusun ötesine, Amerika'ya göç eden Osmanlılar gibi tarihimizin göz ardı edilmiş meselelerini konu edinen titiz bir bilimsel araştırma sizleri bekliyor.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız…
Prof. Dr. Kemal H. Karpat'a göre Osmanlı sosyal yapısı, devlet geleneği, sanatı, hukuk sistemi, kültürü ve tarihi değişmeye yani modernleşmeye kendi kültürel ve tarihî çerçevesini çizmiştir ve ona göre değişmiştir. Değişme konusunda değişmeyi tetikleyen devlet ve değişmeye maruz kalan toplum arasında değişmenin yani modernleşmenin özü ve amacı konularında büyük farklar ve çelişkiler olmuştur ve hâlen oluşmaktadır.
19. yüzyılın ikinci yarısında büyük bir bürokrat grubuna dayanan merkezileşme, devletin gördüğü hizmetlerin çoğalması, Kırım, Kafkasya ve Balkanlar'dan gelen göçler eskiye göre içeride çok yeni bir sosyokültürel ve politik ortam yarattığı gibi, dış güçler de Osmanlı sosyal gelişimini yakından etkilemiştir. Dış etkenler arasında Osmanlı'nın dar çerçeveli pazar ekonomisini Batı'nın sınai ve ticari kapitalizminin nasıl etki altına aldığını birinci derecede göz önünde tutmak gerekir. Hakikaten kapitalizm Osmanlı üretim sistemini kökünden etkileyerek özel mülkiyetin gelişmesini sağlamış, süreç devlet mülkiyeti, yani miri mülkün gittikçe daralması ve ferdiyetçi bir toplumun ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır.
Karpat bu eserinde; Osmanlı sosyal yapısının yüzyıllar boyu geçirdiği evrim ile modernleşmenin yaşandığı 18. ve 19. yüzyıllarda oluşan sosyal yapı değişikliklerinin nitelik bakımından birbirinden nasıl ayrıldığını tüm detaylarıyla anlatmaktadır. Osmanlı Devleti'nde sosyal yapı değişikliklerini tarihî bir çerçeve içinde ele alan bu çalışma; 19. yüzyıldaki ıslahat girişimlerinin, devlet yapısındaki değişikliklerin ve nüfus hareketlerinin birbirini nasıl etkileyerek yeni bir toplumsal yapıyı oluşturduklarını tüm detaylarıyla inceledi.
Osmanlı toplumsal yapısı, tarihsel olarak inancın ve devletin özerk yetki alanlarına sahip olduğu kendine has bir "laiklik" anlayışı üretmişti. Osmanlılar, etnik ve dinsel olarak karmaşık bir toplumu idare ederken bir yandan da Müslüman kalmayı başarabilecekleri bir yola ihtiyaç duyuyorlardı. Çözüm, belli başlı her gayrimüslim grubu bir millet olarak düşünmek ve her birine kendi inanç, dil ve aile ilişkileri konusunda eksiksiz bir özgürlükten yararlanmalarını sağlayacak mutlak bir özerklik vermekti.
Tanzimat döneminde kırsal kesimde, devletten nispeten bağımsız ve mevki sahibi olmayan ulema arasında yeni bir dini liderler kuşağı ortaya çıktı. O güne dek kâh statükonun korunmasıyla, kâh toplumsal ve siyasal değişimi İslami açıdan meşrulaştırmakla meşgul olan ulema kesiminin içinden çıkan bu yeni zümrenin toplumsal konumu, yeni oluşmaya başlayan Osmanlı orta sınıfıyla paraleldi. Ve bu paralellik, Osmanlı-Türk siyasal tarihini derinden etkileyecekti. Neticede Cumhuriyet Türkiye'sinde modernite ve laikliğin yol haritasını hem devlet, yani askeri ve sivil bürokrasi hem de mahalli eşrafın liderlik ettiği siviller belirledi.
Dünya çapında pek çok Osmanlı tarihi kürsüsüne değerli katkılarda bulunmuş olan Prof. Dr. Kemal H. Karpat, siyaset bilimi ile tarihin buluşma noktasında, Türk toplumunun son yüz elli yıldan geçirdiği sosyal, ekonomik ve siyasal değişime ilişkin kuşatıcı bir perspektif sunuyor; Osmanlı'dan bugüne Türkiye'de siyasal katılımın halka halka genişleme sürecini, bir bakıma Türk demokrasi tarihinin toplumsal arka planını anlatıyor.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız…
Balkan toplumlarının geçmiş, bugün ve geleceği arasındaki sürekliliği vurgulayan Balkanlar´da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk, Osmanlı İmparatorluğu'nun ardından Balkanlar'da ortaya çıkan siyasal, toplumsal ve ekonomik yapıların tarihidir. Kemal H. Karpat, on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıl Balkan tarihinin Osmanlı tarihinden ayrı düşünülemeyeceğini savunarak; Balkanlar'daki siyasal yeniden yapılanma ve kurumsal dönüşüm üzerindeki Osmanlı etkilerini sergileyen özgün bir eser ortaya koydu.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız…
