Bu iki medeniyete yaşam tarzlarından bakmak gerekirse kültürel ayrımın sıfır noktası olarak burası alınabilir. Kalabalık akraba ilişkilerinin, geniş aile yapısının ve İslamiyet'in hoşgörüsünün gölgesi altında komşuluk ve arkadaşlık ilişkilerinin ön planda olduğu Doğu medeniyetine karşı, yalnızlığı ve bireysel bir minimal hayatı tercih eden Batı medeniyeti.
Özel günlere verilen değerler hususunda Doğu kültürü elbette ki Batı kültüründen önde bulunuyor. Düğünlerde ve cenazelerde imece usulü yardımlar, mutluluğun yanında sevgiyi de getiriyor. Bayramlarda giyinen çocukların geleneklere göre aile büyüklerinin elini öpmesi, dedelerin ninelerin torunlarını gezmeye çıkarması da Doğu'nun zarif incelikleri arasında gösterilebilir. Hele ki uzun zamanlarda birbirini görmemiş insanlar arasındaki sıcak çay eşliğindeki heyecanlı konuşmalar… İnsan özlemin sevgiyle ve gülümsemeyle konuşturan ahengine kapılıveriyor.
Gündelik hayatın içerisinde detayları görmeyecek kadar benimsediğimiz özümüzden durumlar bunlar elbette. Bir kıraathanede oturup insanları inceleyen ya da toplumun her kademesinde kendine yer etmiş edebiyatçılar, merceğini özüne döndürmeyi ihmal etmezler.
TURKUVAZ KİTAP'TAN YİNE, YENİ, YENİDEN: KLASİKLER KARAKTERLERİN DUYGULARININ İFADESİ
Batılı yazarlar, karakterin duygularını betimlemek için çok zaman harcarlar. Batıya ait bir metin okurken karakterlerin algılarını anlamak oldukça kolay olur. Yazar, okura karakterin nasıl hissettiğini doğrudan söyler.
Yazı üslubu Doğu romanlarında tamamen farklılık gösterir. Duygular apaçık ifade edilmez. Onun yerine, bir üçüncü kişinin tepkileri üzerinden karakterlerin duyguları tanımlanır. Bu anlatım tarzı, okuyuculara karakterlerin iç dünyalarıyla ilgili ipuçları bulmak için okuduklarını yeniden okuma ihtiyacı hissettirir.
DİYALOGLARIN SAMİMİYETİ
Doğu romanlarının en güçlü yönü kesinlikle diyaloglarıdır. Yazarlar diyaloglara örtük fikirler yerleştirirler. Doğu kültüründe, kişinin duygularını göstermeleri alışılmadık bir durumdur ve bu yazı dilinde de geçerlidir. Yazarlar karakterin nasıl hissettiğini açıkça ifade etmez, diyalog üzerinden aktarırlar. Konuşmalara dikkat edildiğinde, diyalog karakterleri daha etkili gösterir. Batı kitaplarında ise tam aksine iç konuşma daha sık kullanılır. Sonuç olarak, okuyucular Batı romanlarında karakterleri daha inandırıcı bulurlar.
GOETHE VE İSLÂMİYET ROMAN YAPILARINDAKİ FARKLILIKLAR
Sadece yazma yöntemleri değil, ayrıca yapı da farklıdır. Batı romanları genellikle tek bir karaktere yoğunlaşırken Doğu romanlarında karakterler bir takım çalışmasına dayanır. Bu nedenle Doğu romanlarında karakter sayısı çoktur ve ana karakter çoğu zaman ilk bölümde ortaya çıkan biri değildir. Batı romanlarında bir ekip çalışması olmadığını söyleyemeyiz, sadece Batılı yazarlar bütün hikâyenin bakış açısını bir karakter üzerinden aktarırlar.
Ayrıca, Doğu romanlarından farklı olarak, Batı romanları karakterleri hayallerini gerçekleştirmek üzere işlerken, Doğu romanlarında karakterler dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeyi amaçlar. Sosyal adalet isterler. Sebebini tarihe bakarak bulabiliriz. İkinci Dünya Savaşına kadar çoğu ülke otoriter rejimle yönetiliyordu ve yazarların hükümete karşı daha fazla fikri vardı.
Bunlar sadece Doğu ve Batı romanları arasındaki bazı farklılıklardı. Bu kültürlerin önemli ölçüde yakınlaşması, her iki yazı türünün giderek birbirine daha fazla benzemesine neden oldu. Batı roman tarzında yazılan bazı Doğu romanları eski romanlardan daha çok beğenildi. Ve ne yazık ki, bu yeni pazara hitap etmeye çalışılırken Doğu romanları karakteristik özelliklerini kaybetmeye başladı.
(Derlenmiştir.)