Kökeni Asya ve Akdeniz bölgesidir. İnsanoğlunun dünya kurulalı beri en çok tükettiği besin maddelerinin başında gelir. Sebze bahçelerinin önemli bu bitkisi, dikine dalıp giden portakal renkli, sarı-pembe veya kırmızımsı rengi, iri cinsinden başlayarak biçim bakımdan oldukça değişken (uzun, kısa, ince, kalın, konik, silindir biçiminde, yuvarlağımsı vb.) olan bir gıdadır.
Havuç, en etkili şekilde enerji sağlayan ve bu sebeple de çocukların, hastaların ve yaşlıların temel besini olan şekeri bolca ihtiva eden sebzedir. A, B, C, D, E, K vitaminleri yönünden çok zengindir. Bu vitaminler ise bütün bitkinliklerde, kansızlıkta, güç eksikliğinde ve kuşkusuz vitamin eksikliğinin yol açığı iskorbüt, raşitizm vb. hastalıklar için kesinlikle gereklidir.
Havuç ayrıca barındırdığı pantotenik asit, folik asit, demir bakır, magnezyum ve yağ sayesinde vücuda son derece önemli yararlar verir. Çocukların, yaşlıların ve hastaların da temel besinidir
Havuç kuvvet verir, vücuttan kaybolan mineralleri yerine koyar, gözlere iyi gelir. Katarakta yakalanma riskini düşürür.
Havucu çiğ olarak yemek daha iyidir. Vitaminler sıcaklığa az dayanıklıdır. Üstelik de onu, daha fazla vitaminli olduğundan kabuğuyla birlikte yemek uygundur. Bağırsakları çalıştırır, kabızlığı önler.
Havuç, gözler için çok değerli A vitamini taşır. Kendisine renk veren karoten adındaki portakal renkli boya maddesini de bolca ihtiva eder. Görme özelliğini gerektiren havacılık, şoförlük gibi işleri yapanlar çokça havuç yemelidirler.
Bundan başka havuç; böbrek ağrılarını giderici, idrar söktürücü, yumuşatıcı ve güçlü bir kurt düşürücüdür. Bu ise, havucun çocuklara bol bol yedirilmesinin bir başka sebebidir.
Yine havucun yaprakları, başta kalsiyum olmak üzere maden tuzları bakımından çok zengindir ve çorbaların besleyici gücünü epey arttırır. Yine salatalara katılabilir.
Havuçta sinir sistemi için gereken B1, B2, C vitaminleri bulunur. Bu yüzden sinir hücrelerini yenileyerek beyin sağlığını olumlu etkiler.
Karaciğer-safra kesesi yetersizliğinde havuç tavsiye edilir. Gut hastalığından yakınanlar ve romatizmalılar da bu sebzeden yararlanırlar.
KANSERE KARŞI
Havucun önemli özelliği, antioksidan oluşu ve kanser önleyici etkisidir. Beta Karoten adlı madde, kansere yakalanma riskini düşürür. Bilhassa prostat, akciğer ve kolon kanserine yakalanmayı engelleyici yönü vardır. Özellikle sigara bırakılmalı ve bol havuç yemelidir. Böylelikle vücudun yenilenmesi kolaylaşır.
KOLESTEROLÜ DÜŞÜRÜR
Havucun en önemli özelliklerinden biri de kandaki kolesterol oranını azaltmasıdır. Böylelikle kalp krizi riski de azalmış olur. Ayrıca havuç lif yönünden zengindir, bağırsakları da çalıştırır. Toksinleri bedenden uzaklaştırır.
Beta karoteni bol bulundurduğundan felç olma riskini düşürür. Özellikle sigarayı bırakanların bünyelerini temizlemede etkili olur. Yine A vitamini ile kalbi de güçlendirir.
KAN YAPAR
Havuç, al ve akyuvarları yenilediğinden kan yapıcıdır. Bu yüzden her gün 1 çay bardağı havuç suyu içmek faydalıdır. Kan, toksik (zehirli) maddelerden temizlenir. Vücuttaki üre asidi, ürat tuzları ve sair yorgunluk verici maddeleri ve diğer zehirleri idrarla dışarı atar. Böylece romatizma, mafsallarda ürat birikmesi, kum ve taş oluşumunu önlemede çok fayda verir.
Havuç, bronşları açar, kuru öksürüğü keser ve bağırsakları yumuşatır. Bazı cilt hastalıklarına (lekeler, sivilceler) iyi gelir. Gaz söktürücü, idrar artırıcı etkilerinin yanı sıra bağırsakların da dostudur.
CİLDİ YENİLER
Cildin asit alkali oranını dengeleyen havuç sayesinde vücut tazelenir, yenilenir ve güzel bir görünüm kazanır. Havuçtaki bol A vitamini, her nevi hücrenin çalışmasını ve yenilenmesini sağlamak sureti ile cilde tazelik ve pembelik verir. Cildi güneşin zararlı etkisinden korur. Bol taze havuç suyu içenlerin yüzü taze ve kanlı olur. Adeta kişi gençleşir.
KİLO ALDIRIR
Havuç, içindeki selüloz ve şeker ile kilo aldırır. 100 gramı 40 kalori içerir. Bu yüzden şeker hastaları ve kilo sorunu olanlar dikkatli olmalıdırlar.
Prof. Dr. Sefa Saygılı
