Jön Müslümanlar

Jön Türk hareketi birçok benzer akıma ilham kaynağı olmuştur. Portekiz'de bile onlara öykünen ve benzemeye çalışan akımlar doğmuştur. Belki bu ifade; pörsümüş, büyük ölçüde hareket kabiliyetini yitirmiş eski nesillere nazire, gençlik kesitinde gelecek arayan kimselerin keşfi olabilir. Onlar, yerine cıva gibi hayat dolu yeni nesilleri muştulamaktaydı. Bununla birlikte Jön Türkler veya Yeni Osmanlılar, talihsiz bir sürece denk gelerek tarih sahnesinden çekildiler. Yaşlıların durgunluğu ile gençlerin toyluğu bazen aynı kapıya çıkabilir.

Osmanlı sonrasında "Genç Türk" veya "Türkler" markasına pek rastlanmadı. Tabir caizse caminin mihrabı yıkılmıştı. Bununla birlikte, onun yerine "Jön Müslümanlar" tabiri öne çıkmaya ve çok kullanılmaya başlanmıştır. Bunu kullananlardan birisi, Cezayir'de Cemiyetü'l-Ulemai'l-Müslimin (Müslüman Alimler Cemiyeti)'nin ikinci kurucusu Beşir İbrahimi'nin oğlu Ahmet Talip İbrahimi'dir. Babası Beşir İbrahimi, "Fahru'l-Ulema" (Alimlerin Övüncü) lakabıyla anılan büyük bir İslam alimi idi. Cemiyet, 1931 yılında kurulan dinî, kültürel ve sosyal amaçlı bir teşkilattır. Selefi eğilimli sanılsa da öyle değildir; Eşari anlayışa sahiptir. Zamanla belki Selefiliğin bazı renkleri bulaşsa da özünde Eşari bir yaklaşımı benimser ve muhafaza eder. Bununla birlikte tasavvufi akımlara karşı da mesafelidir. Kurucusu Abdülhamid bin Badis'tir.

Beşir İbrahimi'nin Fransa'da okuyan, hem klasik hem de modern bir tahsil gören oğlu Ahmet Talip İbrahimi, 1952 yılında Fransızca olarak "Jön Müslüman" dergisini çıkarmıştır. "Genç Müslüman" demektir. Derginin özgün ismi "Le Jeune Musulman"dır. Bu derginin Fransızca olarak neşredilmesinden maksat, İslam haziresinden kaçmış gençliği geri toplamaktır; adeta özünü yitirmiş gençlere yeni bir ruh kazandırmak ve rehberlik yapmaktır. Frenk meşrep veya Avrupai genç kitleyi yeniden asaletine kavuşturmak ve özüne döndürmektir. Ahmet Talip İbrahimi ile Ankara'dan İstanbul'a giden bir uçakta yan yana düştük. Onunla —1987 yılında olmalı— uçakta bir röportaj yaptık ve mülakat yayınlandı.

"Genç Müslüman" ve "Genç Müslümanlar" ismi ve akımı birçok ülkede makes buldu. Bir umudun ve muştunun adı ve adresi oldu. Esad Karacozoviç, Emin Granov, Husref Başagiç ve Tarik Muftiç gibi ilk kuşak isimlerle beraber; Aliya İzetbegoviç ve Omer Behmen'in de mensubu olduğu "Genç Müslümanlar Teşkilatı", Bosna Hersek'te II. Dünya Savaşı'nın eşiğinde doğmuş, Yugoslav sosyalist yönetimi tarafından ağır baskılara ve idari cezalara maruz bırakılarak susturulmaya çalışılmış, sürekli gözetim altında tutulmuş, çeşitli yaptırımlarla ortadan kaldırılmaya çalışılmış bir harekettir. Genç Müslümanlar (Mladi Muslimani) teşkilatı aynı adla bir dergi de yayınlamıştır.

Makedonya'da ismi "Genç Müslümanlar" olmasa bile aynı amaç doğrultusunda 1941 yılında "Yücelciler" adıyla bir teşkilat kurulmuştur. Lakin bu teşkilatın hızı bilahare idamlarla kesilmiş ve köreltilmiştir.

Gençler, törpülenmedikleri için idealist kalabildikleri oranda bu gibi akımların yakıtı ve mayası olmayı sürdürdüler. Bu isimler ve akımlar üzerinden geçmişten geleceğe bir köprü kurmak mümkün. Yahudi asıllı oryantalist ve fütürist (gelecekle ilgili kehanetlerde bulunan), aynı zamanda bir zamanlar Netanyahu'nun danışmanlığını yapmış olan Joel Rosenberg, 2026 yılında yeni gençlerin türeyeceğini, bölgeyi ve dünyayı değiştireceklerini söylemektedir. Bunları keşfetmek için kâhin olmaya bile gerek yoktur. Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.

Günümüzde "Z Kuşağı" olarak anılan bu genç akımlar, Fas gibi ülkelerde çeşitli eylemlere imza atıyorlar. Dünyanın çehresini değiştirmeye aday görünüyorlar. Değişimin dinamosu, yılmadan kararlı hareket eden gençler olacaktır. Gençlerin önünde sadece ve sadece iki yol var: Ya intihar yolunu seçecekler ya da dirileceklerdir. Burada Necip Fazıl'ın bir sözünü hatırlamakta fayda var: "Ya ol, ya öl!" Dileriz bu defa da talihsizliklerle önleri kesilmez.

Mustafa Özcan

Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.