Sudan, tamamlayıcı darbe patlak verene yani pazartesi sabahına kadar ya erken seçim ya da darbe ihtimal ve seçenekleri arasında gidip geliyordu. Darbe beklenenden de erken gelip çattı. Bu neyin darbesi diye sorulacak olursa verilecek cevap şudur: Birbirini kollayan ortakların birbirine karşı darbesidir. Sokak ile kışla arasındaki kavga şimdilik kışla lehine mütemmim/ek bir darbe ile son buldu. Ya da milis gücünün lideri eski Cancavid komutanı şimdiki adıyla Acil Destek Gücü Komutanı Hamidti Başbakan Hamduk'u alaşağı etti, devirdi. Başbakan Abdullah Hamduk Eylül ayında gerçekleşen başarısız darbe girişimini 'kalıntıların darbe teşebbüsü' olarak nitelendirmişti. Eylül ayındaki teşebbüs Ekim ayında vakıaya dönüştü. Şimdi de olan biten, 'fülul' olarak adlandırılan kalıntıların geçici zaferiyle taçlanmasıdır. Bu zaferin geçici mi yoksa kalıcı mı olacağını sokak ve sokağın sabır ve kararlılığı belirleyecektir. Başbakan Abdullah Hamduk'un sokağa bir mesajı oldu ve kitlelere 'asla sokakları terk etmeyin' ve 'barışçı zeminde kalın' demiştir. Bu darbe hesapları karıştırdı. Zira siviller ile askerler arasında geçiş süresi ortaklığına dair Ağustos 2019 tarihinde atılmış ve çatılmış bir mutabakat bulunuyor. Şimdi bu mutabakat delindi. Bundan sonra süreç her yöne çekilebilir. Şimdi askerler ortaklarına darbe vurduğuna göre bu ortaklıktan veya anlaşmadan geriye eser kalmadı. Askerlerin tek yönlü istikametlerinde yapacakları şey sivillerden kendilerine ortak aramak olacaktır. Bu da sivil fulul yani Ömer Beşir kalıntılarını akla getiriyor. Bundan sonraki süreç içeriden ve dışarıdan gelecek tepkiler nedeniyle kolay yürümeyecektir. Devrilen sivillerin yol haritası sokakta kalmak ve askerleri sokakta bitirmektir. Askerler ise tabanlarını 'sivil kalıntılarla' genişletmek isteyeceklerdir.
Hem askeri kanadın hem de sivillerin hakem olarak veya yenişme ve çekişme aracı olarak kitleleri sokağa dökmesinden sonra taraflar arasında münasebetler kopma noktasına gelmişti. Bunun üzerine askerler harekete geçti. 24/25 Ekim 2021 tarihinde yani pazartesi sabahı askerler yeniden harekete geçerek sivil kanadın sembol isimlerini derdest edip, göz hapsine almıştır. Onlardan darbeye de destek vermelerini istemiştir. Sosyalist Arap Baas Partisi ve Birlik Buluşması (Tecemmüül'l İttihadi) ve Sudan Kongresi kadrolarına yönelik olarak tutuklama kampanyasına giriştiler. Geçici Konseyin sivil sözcüsü Muhammed Fekki Süleyman da gözaltına alınanlar arasında yer almaktadır. Geçici yönetimin sivil kanadını temsil eden Değişim ve Özgürlük Güçleri ortağı Sudan Kongre Partisinin üçüncü Başkanı İbrahim Şeyh de gözaltına alınmıştır. Kendisi Şubat ayından beri Hamduk hükümetinde sanayi bakanı olarak görev yapmaktadır. Bir başka isim ise Hamza Belül'dür. Geçici hükümette tanıtım bakanı olarak görev yapmıştır. Tanıtım bakanlığına getirilmeden önce basının çeşitli kademelerinde çalışmıştır. Bir başka isim ise Haşim Hasabi'r Resul'dür. Geçi hükümette Şubat ayından beri iletişim bakanı olarak görev yürütmektedir. Yüksek eğitimini ABD'de tamamlamış ve bu ülkede iletişimle ilgili sektörde ve kurumlarda çalışmıştır. Bir başka isim ise Faysal Salih olup Abdullah Hamduk'un basın danışmandır. Tanınmış Sudanlı şahsiyetler arasındadır. Ali er Rıbh Şeyh Senhuri de tutuklanmıştır ve kendisi Sosyalist Arap Baas Partisinin başkandır ve aynı zamanda düşünür olmasıyla da tanınmaktadır. Askerler ayrıca radyo ve televizyon kurumunu da basarak burada bulunan birçok görevliyi de gözaltına almışlardır.
Pazartesi sabaha doğru harekete geçen bazı askeri birlikler ile Hamidti'nin kontrolündeki Acil Destek Gücü kıtaları da baskınlar düzenlemiş ve bazı sivilleri gözaltına almışlardır. Siviller ise sokaklara inerek lastik ve benzeri yanıcı ve tutuşucu madde yakarak askerlerin rahat hareket etmelerini ve sivilleri bastırmasını engellemeye çalışmışlardır. Mütemmim darbeye karşı göstericiler 'kanımız canımız sana feda olsun Sudan' sloganları atmışlardır. Darbe lideri Abdulfettah Burhan' da kastederek 'Burhan Bizi Yönetemez' diye de tepkilerini dile getirmiş ve nara ve slogan atmışlardır. Sudanlı partiler ve sivil kuruluşlar pazartesinden itibaren (24 Ekim 2021) sivilleri sokaklara dökülmeye çağırmış ve sivil isyan çağrısında bulunmuşlardı.
Nisan 2019 tarihinde Ömer Beşir'in devrilmesinde etkili olan Meslek Odaları Birlikleri de genel grev çağrısında bulunmuş ve darbecilerle işbirliğini reddetmişler ve halktan da aman vermemesini istemişlerdir. Milli Ümmet Partisi de darbe girişimini telin etmiştir. Sudan Komunist Partisi de aynı doğrultuda çağrıda bulunmuştur. Sudan Kongre Partisi de darbeye karşı Sudan halkını birlik beraberlik içinde ve yekpare ve tek vücut olmaya çağırmıştır.
Göstericiler 'askerler ve milisler bizi yönetemez' diye slogan atmışlardır. Askerden maksat askeri darbenin başı olan Abdulfettah Burhan'dır. Milis güçler olarak da Hamidti olarak bilinen Muhammed Hamdan Dagalo kastedilmektedir. Dagalo Acil Destek Gücü olarak bilinen ve ordu içinde bir ikilemi temsil eden yapının başında bulunuyor. Eski bir Cancavid komutanı olan Hamidti dış misyonlar da yürütmektedir. Yemen gibi sıcak çatışma bölgelerinde BAE adına lejyonerlik hizmetinde bulunuyor. Geçici hükümetin sivil kanadı ordunun yenirden yapılandırılmasını ve ikili yapının sona erdirilmesini istiyordu. Bunun anlamı ordu içinde ordu konumunda olan Acil Destek Gücünün orduya katılmasını ve içinde eritilmesini talep ediyorlardı. Ne yapacağı belli olmayan bu gücün serseri bir mayın gibi ortalıkta dolaşmasını istemiyorlardı. Zira Darfur'dan beri bu yapı sivilleri bastırmakla meşgul oluyor. Dolayısıyla darbelerin vurucu yüzünü temsil ediyordu. Kirli işlerini görüyordu.
Sudan'da sivil hükümete daha doğrusu Başbakan Abdullah Hamduk'a sıcak bakan ABD adına pazartesi başlatılan sivilleri yönelik askeri hareketliliğe karşı Afrika işlerinden sorumlu Jeffrey D. Feltman bir açıklama yapmış ve bu ülkeye yönelik yardımları askıya alabileceklerini duyurmuştur. Askerlerin duruma el koymalarından son dereceli endişeli olduklarını da kaydetmiştir. AB adına da buna mümasil bir açıklamayı AB'nin ortak dış politikadan sorumlu Temsilcisi Josep Borrell yapmış ve Sudan'da bir darbe süreciyle karşı karşıya olduklarını bildirmiş ve endişeli olduklarını kaydetmiştir.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmet Ebu'l Geyt de Sudan'daki gelişmeler nedeniyle endişeli olduklarını ve askerlerin geçiş sürecine sadık kalmalarını istemiştir.
Sudan kötü seçenekten en kötü seçeneğe doğru yuvarlanıyor. Burada 30 yıllık Ömer Beşir iktidarının büyük payı var. 1985-1989 sürecinde Suvarezzeheb'den devraldıkları temiz mirası Hamidti gibi her yöne makas kırabilecek olan fırsatçılara devrederek kirletmişlerdir.
Ortakların ve yolların ayrılış noktasında Sudan kırk katırla kırk satır seçenekleri arasında gidip geliyor.
