Vitir (vitr) Arapçada çiftin karşıtı olan "tek" anlamındadır. Hz. Peygamber, günün kılınan son namazının tek (vitr) olmasını tavsiye ve teşvik etmiştir (Müslim, "Salâtü'l-müsâfirîn", 53).
Vitir namazı, yatsı namazından sonra kılınan, Hanefîlere göre üç rekatlı vacip bir namazdır. Vacip olan bu namaz yatsı namazı kılındıktan sonra sabah namazının vakti girinceye kadar herhangi bir zamanda kılınabilir. Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur.
"Vitir namazını yatsı namazı ile tan yerinin ağarması arasında kılın" (Ebû Dâvûd, Vitir, 1; Tirmizî, Salât, 220; İbnü'l-Hümam, Feth, I, 426)
Uyanabilecek olan kimsenin vitir namazını gecenin sonunda, yani imsak vaktinden bir müddet önce kılması daha faziletlidir. Ancak uyanamayacağına dair endişe taşıyan kimsenin, vitir namazını uyumadan önce kılması uygun olur. Vaktinde kılınamayan vitir namazının daha sonra kaza edilmesi vaciptir.
Diğer mezheplere göre ise vitir namazı kılmak sünnettir. Mâlik, Şâfiî ve Ahmed'e göre ise, sabah namazını kılmadığı müddetçe, fecirden sonra da vitir namazı kılınabilir. Vitir namazı Hanefîlere göre akşam namazı gibi bir selâmla kılınan üç rekâttan ibaret olup akşam namazından farkı, bunun her rekâtında Fâtiha ve ardından bir sûre ve son rekâtta rükûdan önce tekbir alınarak Kunut duası okunmasıdır. Bu tekbiri almak ve Kunut duasını okumak Ebû Hanîfe'ye göre vâciptir ve hangisi terk edilse sehiv secdesi gerekir. Ebû Yûsuf ve Muhammed'e göre Kunut duası okumak sünnettir.
VİTİR NAMAZI NASIL KILINIR?
Peygamber Efendimiz (sav) vitir namazı ile ilgili şöyle buyurdu: "
Allah tekdir; tek olanı sever. Ey Kur'an ehli! Siz de vitir namazını kılınız!" (Ebû Dâvûd, Vitir 1)
Vitir namazı 3 rekattır. Vitir namazının kılınışı ise şöyledir.
1. REKAT
"Niyet ettim Allah rızası için Vitir namazını kılmaya" diye niyet edilir.
"Allahu Ekber" diyerek tekbiri alınır ve namaza başlanır.
Subhaneke'yi okunur.
Euzü-besmele çekip Fatiha suresi okunur.
Kur'an-ı Kerim'den en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okunur.
Rüku'ya gidilip "Subhane Rabbiyel Azim" üç kere denir. Rükü'dan doğrulur: "Semi Allahulimen Hamide Rabbena lekel Hamd" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere "Subhane Rabbiyel Ala" denir.
Allah'u Ekber" denir ve Doğrularak oturulur, sonra tekrar.
"Allah'u Ekber" denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere "Subhane Rabbiyel Ala" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve İkinci rekat için ayağa kalkılır.
2. REKAT
Besmele çekilip Fatiha suresi okunur.
Kur'an'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okunur.
Allah'u Ekber" denir ve Rükü'a eğilinir: "Subhane Rabbiyel Azim" üç kere denir.
Rükü'dan doğrulur: "Semi Allahulimen Hamide Rabbena lekel Hamd" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere "Subhane Rabbiyel Ala" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve Doğrularak oturulur, sonra tekrar.
"Allah'u Ekber" denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere "Subhane Rabbiyel Ala" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve Oturulur.
Ettehıyyatü okunur. Üçüncü rekat için ayağa kalkılır.
3. REKAT
Besmele çekilip Fatiha suresi okunur.
Kur'an'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okunur.
Sonra tekrar tekbir alınır. Bu tekbir niyet etmeden sadece "Allahu Ekber" demek sureti ile yapılır ve tekrar eller bağlanır.
Kunut duaları okunur.
"Allah'u Ekber" denir ve Rükü'a eğilinir: "Subhane Rabbiyel Azim" üç kere denir.
Rükü'dan doğrulur: "Semi Allahulimen Hamide Rabbena lekel Hamd" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere "Subhane Rabbiyel Ala" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve Doğrularak oturulur, sonra tekrar.
"Allah'u Ekber" denir ve Secdeye gidilir: Secdede üç kere "Subhane Rabbiyel Ala" denir.
"Allah'u Ekber" denir ve oturulur.
Ettehıyyatü, salli ve barik, rabbena atina ve rabbenağfirli duaları okunur.
Önce sağa sonra ise sola selam vermek sureti ile selam verilir. Selam şöyle verilir. "Es selamu aleykum ve rahmetullah" denir.
KUNUT DUALARI OKUNUŞU
Allâhumme innâ nesteînuke:
"Allâhümme innâ nesteînuke ve nestağfiruke ve nestehdik. Ve nu'minu bike ve netûbu ileyk. Ve netevekkelu aleyke ve nusni aleykel-hayra küllehu neşkuruke ve lâ nekfuruke ve nahleu ve netruku men yefcuruk."
Allâhumme innâ nesteînuke duası anlamı:
"Allah'ım! Senden yardım isteriz, günahlarımızı bağışlamanı isteriz, razı olduğun şeylere hidayet etmeni isteriz. Sana inanırız, sana tövbe ederiz. Sana güveniriz. Bize verdiğin bütün nimetleri bilerek seni hayır ile överiz. Sana şükrederiz. Hiçbir nimetini inkar etmez ve onları başkasından bilmeyiz. Nimetlerini inkar eden ve sana karşı geleni bırakırız."
Allâhumme iyyâke na'budu:
"Allâhümme iyyâke na'budu ve leke nusalli ve nescudu ve ileyke nes'a ve nahfidu nercû rahmeteke ve nehşâ azâbeke inne azâbeke bilkuffâri mulhik."
Allâhumme iyyâke na'budu anlamı
"Allah'ım! Biz yalnız sana kulluk ederiz. Namazı yalnız senin için kılarız, ancak sana secde ederiz. Yalnız sana koşar ve sana yaklaştıracak şeyleri kazanmaya çalışırız. İbadetlerini sevinçle yaparız. Rahmetinin devamını ve çoğalmasını dileriz. Azabından korkarız, şüphesiz senin azabın kafirlere ve inançsızlara ulaşır."
VİTİR NAMAZININ ÜÇÜNCÜ REKÂTINDA ELLER NİÇİN KALDIRILIP TEKRAR BAĞLANIR?
İbadetler Allah'ın emrettiği ve Hz. Peygamberin (sav) tarif ettiği şekilde eda edilir. Vitir namazında kunûttan önce tekbir esnasında ellerin kaldırılıp bağlanması, Hz. Peygamber'den (sav) gelen bazı rivayetlere dayanır.
VİTİR NAMAZININ ÜÇÜNCÜ REKâTINDA TEKBİR ALMAYI UNUTAN KİMSE NE YAPMALIDIR?
Vitir namazının üçüncü rekâtında tekbir almayı unutur ve rükûdan sonra hatırlarsa, ondan kunut düşmüş olur. Bunun yerine namazın sonunda sehiv secdesi yaparak namazını tamamlar.
VİTİR NAMAZININ HÜKMÜ
Vitir namazı binek üzerinde kılınabilir, binek nereye yönelirse yönelsin, sakınca yoktur. Çünkü Hz. Peygamber bunu binek üzerinde kılmıştır. Bu husus, vitir namazının farz olmadığına da gerekçe yapılmaktadır. Şöyle ki; Hz. Peygamber hiçbir farz namazı binek üzerinde kılmadığı halde, vitiri binek üzerinde kılmıştır. Öyleyse vitir namazı farz değildir.
KUNUT DUASINI BİLMEYEN BİR KİMSE NE YAPAR?
Hanefîlere göre, vitir namazının üçüncü rekâtında kunût yapmak vaciptir. Kunûtta tekbir alınır ve kunut duaları olarak bilinen "Allahümme innâ neste'înuke" ve "Allahümme iyyâke na'büdü" duaları okunur (İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, III, 245; Tahâvî, Şerhu me'âni'l-âsâr, I, 249; İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, II, 442).
Bu duaları bilmeyen kimse ezberlemeye gayret eder; ancak ezberleyinceye kadar "Rabbenâ âtinâ" duasını okur veya üç defa "Allahümmeğfir lî" demekle yetinir.
Şâfiî ve Mâlikîlere göre ise, sabah namazının ikinci rekâtında, rükûdan sonra kunût yapılır. Sabah namazında kunût yapmak Şâfiîlere göre sünnet, Mâlikîlere göre ise müstehaptır. Şâfiî veya Mâlikî mezhebine mensup imamın arkasında sabah namazı kılan Hanefî bir kimse, dilerse kunût duasına katılır, dilerse sessizce bekler (Merğînânî, el-Hidâye, II, 32,33).