IKBY'nin 25 Eylül'de anayasaya aykırı olarak referandum yapmasının ardından Türkiye ve İran'ın sınır kapılarını kapatma durumu gündeme geldi.
İran, IKBY ile sınır kapılarını gayrimeşru referandumu gerekçe göstererek geçici olarak kapatıp açarken diğer kapılarını ise kesintisiz bir şekilde açık tutuyor.
Tahran yönetiminin "sınır kapılarımızı kapatıyoruz" açıklaması sadece Erbil vilayetine bağlı Hacı Omeran-Temerçin ile Süleymaniye vilayetindeki Başmak, Seyranbend ve Pervezhan kapılarını geçici olarak kapsarken, diğer kapılardaki işleyiş ticari geçişler dahil olmak üzere eskisi gibi devam ediyor.
Yerel kaynaklardan alınan bilgiye göre zaman zaman kesintiye uğrasa da halihazırda IKBY'nin İran'a açılan 4 sınır kapısında da rutin geçişler devam ediyor.
İRAN İLE IRAK ARASINDAKİ SINIR KAPILARI
İran, hem Irak merkezi hükümeti hem de IKBY ile toplamda bin 450 kilometrelik sınır hattı üzerinde 9 gümrük kapısına sahip.
Irak merkezi hükümetinin Basra vilayetinin doğusunda Şelemçe, Misan vilayetinde eş-Şib, Vasit vilayetinde Zarbatiye, Diyala vilayetinde Somer ve Munduriye kara sınır kapıları yer alıyor.
IKBY'nin ise İran'la arasında Süleymaniye vilayetinde Pervezhan, Başmak, Seyranbend ile Erbil vilayetinde Hacı Omeran olmak üzere 4 sınır kapısı bulunuyor. Sınır kapılarının hepsi uluslararası olup hem ticari hem de yolcu geçişleri için kullanılıyor.
TÜRKİYE İLE IRAK ARASINDAKİ SINIR KAPILARI
Irak ile 370 kilometreden fazla kara sınırına sahip Türkiye'nin ise halihazırda iki sınır kapısı var. Irak ile ticaretin ana damar hattını oluşturan Habur-İbrahim Halil Sınır Kapısı en önemli ve yoğunluğun en çok yaşandığı gümrük kapısı.
Ayrıca, Hakkari'nin Çukurca ilçesiyle Duhok'un Kani Masi kasabası arasında Üzümlü Sınır Kapısı bulunuyor. Her iki kapı da Irak merkezi hükümetine değil bölgesel yönetime açılıyor.
Üzümlü'den hem güvenlik hem de zor coğrafi koşullar nedeniyle ticari geçiş olmazken, Türkiye'nin ticari geçişlere müsait ve stratejik konuma sahip tek kapısı olarak Habur görülüyor.
OVAKÖY SINIR KAPISI
IKBY'nin gayrimeşru referandum düzenlemesinden sonra direkt Irak'a açılacak, Habur'a alternatif bir sınır kapısının hizmete açılması bir kez daha gündeme geldi.
Bunun için öne çıkan ilk seçenek, Habur'un yaklaşık 12 kilometre batısında yer alan Şırnak Silopi'ye bağlı Ovaköy oldu. Buranın karşı tarafı Duhok vilayetine bağlı olup güvenliği Peşmerge güçleri tarafından sağlanıyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ovaköy Sınır Kapısı'nın açılmasının teknik olarak mümkün olduğunu, ancak sınırın diğer tarafında güvenliğin Bağdat yönetimi tarafından sağlanması gerektiğini söylemişti.
Habur gibi Hezil Çayı üzerinde kurulması planlanan sınır kapısı Irak merkezi hükümetinin denetim bölgelerinden yaklaşık 90 kilometre mesafede yer alıyor. Sınırın Irak tarafındaki bölgede Sünni Kürtler çoğunlukta yaşarken, Ezidiler, Araplar ve Türkmenler de yer yer ikamet ediyor.