Arama
Osmanlı hekiminden hastalıklar ve tedavi yöntemleri
İnsana ve insan sağlığına son derece önem veren Osmanlı'da tıp bilimi oldukça ehemmiyetliydi. Burada âlimler desteklenip, medreseler ve şifahaneler açılırdı. Bu âlimlerden biri de İbn-i Şerîf'ti. Osmanlı Devleti'nde 15. yüzyılda yaşayan önemli hekimlerden İbn-i Şerif, ölümüne kadar tıpla ilgilenmiş, halkın anlayabileceği nitelikte eserler kaleme almıştı. İbn-i Şerîf'in Yadigar eserinden hastalıklar ve tedavi yöntemlerini sizler için derledik.
Kâfur: Hindistan ve Çin'de yetişen kâfur ağacının (Laurus camphhora) zamkından elde edilen ve hekimlikte kullanılan beyaz, yarı şeffaf, kolaylıkla parçalanır ıtırlı madde.
Gülâb: Gül suyu
Bezr-i katûnâ: Boğa yaprağı dedikleri otun tohumudur. Bazıları sinirli yaprak tohumudur derler.
Cüllâb: Gül suyu
Kandan olan sersâm hastalığının belirtisi ise dil ve gözün kızıl olmasıdır. Ayrıca boyun damarları ve el damarları dolu olur. Sıtma süreklidir, dil tutukluğu vardır ve hasta aydınlık istemez. İlaç olarak önce kan aldırılır veya hacamat yapılır.
İLACI:
Gülâbla veya sirke ile ezilmiş ak sandal başa sürülürse faydalı olur.
Köpürtgen (sabunotu) dedikleri ot hararetli olan baş ağrısına çok faydalıdır. Yaş iken dövüp suyu sıkılır ve başa sürülür, hemen başın hararetini alır. Eğer birisini sıtma tutsa ve çok harareti olsa, hararetinin yükseldiği zamanda göğsüne ve midesi üstüne bu otun suyunu elle sıkıp sürülürse hastanın harareti gider, bedeni üşür.
Güçlü sıtmalarda ve baş ağrısında, biiznillahi-te'âlâ, baş ağrısını çekip gidermekte bu otun kerameti vardır. Hemen etkisini gösterir. Değme ilaçlarda bu etki böyle tez kendini göstermez.
Gülâb: Gül suyu
İlaç olarak önce hukne yapılır ve eyâric-i faykarâ ile şâhm-ı hanzâl verilir. Daha sonra gargara yaptırılır.
Âkırkarhâ bitkisi ve mevizec ve hardal ve kebere kökü (dögülmüş ve elenmiş olmalı) balla karıştırılır, âbkâmeyle ezilerek gargara yapılır. Âbkâme bulunmazsa sirke ile ezilir.
Hastaya ayrıca her sabah iki direm ma'cûn-ı lübbân verilir.
Macun-ı lübbân: Günlük ve eğir ve topalak ve dâr-ı fülfül ve zencebîl her birinden eşit miktar alınıp dövülüp elenir. Sonra üç misli kefi alınmış balla karıştırılır ve arpa içinde kırk gün bekletilir. Kullanımı iki dirhemdir.
Gıda olarak piliç kalyesi ve ceviz yağıyla hazırlanan nohûd-âb yemeği faydalıdır.